Het doel van deze studie is om de effectiviteit te onderzoeken van het IMR programma in vergelijking met care-as-usual (CAU) bij patiënten met EPA.
ID
Bron
Verkorte titel
Aandoening
- Psychiatrische en gedragssymptomen NEG
- Levensstijlaangelegenheden
Synoniemen aandoening
Betreft onderzoek met
Ondersteuning
Onderzoeksproduct en/of interventie
Uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaten
De primaire uitkomstmaat is de score op de patiëntversie van de IMR-schaal
((Mueser et al 2004; Salyers 2007; Hasson-Ohayon et al. 2008; Dutch translation
De Vries 2011). Dit is een zelfinvullijst voor de patiënten met 15 items,
waarin de effecten van IMR op verschillende domeinen worden gemeten. Zowel de
patiëntversie als de hulpverlenersversie van de IMR-schaal hebben goede
psychometrische eigenschappen. Er is voor beide een geautoriseerde Nederlandse
vertaling.
Secundaire uitkomstmaten
a. Illness Management
- De IMR-schaal hulpverlenersversie Deze schaal (15 items) zal worden gebruikt
om te zien of eventuele effecten op de patiëntversie terug te vinden zijn bij
de hulpverlenersversie. De hulpverlenersversie is een secundaire uitkomstmaat
omdat de hulpverleners niet *blind* kunnen zijn voor de onderzoeksconditie.
- Coping, gemeten met de Coping self-efficacy scale (CSES) (Chesney et al.
2006) (26 items) : Deze schaal heeft goede psychometrische eigenschappen en
wordt door de makers aanbevolen als maat om veranderingen in copingvaardigheden
te meten bij interventie-onderzoek.
- Sociale steun gemeten met de Multidimensional Scale of Perceived Social
Support MSPSS (Zimet, Dahlem, Zimet & Farley, 1988) (12 items) . De schaal
heeft goede psychometrische eigenschappen.
- Medicatie trouw, gemeten met de Service Engagement Scale (SES, Tait et al.
2002) (14 items). Goede psychometrische eigenschappen.
- Inzicht in eigen problemen, gemeten met de Insight Scale (IS) (8 self-report
items) (Birchwood et al, 1994). De psychometrische eigenschappen van de schaal
worden uitstekend genoemd. (Tait et al. 2003).
- Symptomen: The Brief Psychiatric Rating Scale (BPRS) (24 items). Goede
psychometrische eigenschappen.
- Terugval: Het aantal keren terugval (geoperationaliseerd als het aantal
klinische opnames) tijdens en na deelname aan de IMR-training zal worden
vergeleken met het aantal keren terugval in het jaar voor deelname aan IMR.
- Alcohol & Drugsgebruik: Eén item (item 24) van de Addiction Severity Index
(ASI), waarin wordt gevraagd hoeveel problemen de patiënt heeft gehad gedurende
de afgelopen 30 dagen met a. alcohol, b. drugs, (a & b afzonderlijk gescoord
op een 5-puntsschaal).
b. Herstel
Herstel is een complex concept en wordt gemeten met een algemene herstelschaal,
terwijl ook verschillende aspecten van wat Mueser et al. (2002) subjectief
herstel (zelfvertrouwen, zelfstigma, kwaliteit van leven, tevredenheid) and
objectief herstel (functioneren) noemen apart worden gemeten:
- Algemeen herstel: gemeten met de Mental Health Recovery Measure (MHRM) (Young
& Bullock, 2000); geautoriseerde vertaling van Moradi, Brouwers, Van den
Bogaard & Van Nieuwenhuizen (2007). The MHRM is een 30 item zelfinvullijst. De
betrouwbaarheid van deze lijst is goed.
- Doelen: Granholm*s Goals Template meet voortgang met betrekking tot
persoonlijke doelen op 10 levensdomeinen.
- Zelf stigma: gemeten met de Internal Stigma of Mental Illness-schaal (Ismi)
(29 items). De ISMI heeft goede psychometrische eigenschappen (Ritsher 2003).
- Gevoel van eigenwaarde (Self esteem) gemeten met de Self-Esteem Rating
Scale-Short Form (SERS-SF) (20 items) (Lecomte et al., 2006). Heeft goede
psychometrische eigenschappen.
- Kwaliteit van Leven gemeten met de EQ-5D (Prieto et al 2003) (5 items), Heeft
goede psychometrische eigenschappen.(Lamers et al., 2005), Staring (2010)
- Tevredenheid. Twee vragen die geacht worden te correleren met andere
mogelijke tevredenheidsvragen (Delespaul et al., 2006)
- Sociaal Functioneren, gemeten met de Social Functioning Scale (19 items and 4
checklists met in totaal 62 aspecten). Deze Schaal wordt betrouwbaar genoemd,
valide, en gevoelig voor veranderingen (Birchwood et al. 1990).
c. Kosten-effectiviteit
Kosten-effectiviteit wordt gemeten door de zorgconsumptie dat wil zeggen het
aantal en de duur van de ggz contacten (inclusief de sessies van de (IMR-)
hersteltraining), zoals crisiscontacten, (gedwongen) opnames, poliklinische
contacten te bepalen en om te rekenen in kosten in euro*s. Deze worden
gerelateerd aan veranderingen in de kwaliteit van leven gemeten met de EQ-5D
(zie boven). Door de scores op de EQ-5D om te zetten in zogenaamde *quallies*
kan de kosteneffectiviteit worden bepaald. Deze EQ-5D-schaal heeft goede
psychometrische eigenschappen (Lamers et al., 2005), Staring (2010).
Achtergrond van het onderzoek
De laatste jaren ontwikkelen zich belangwekkende zorgvormen voor ernstige
chronische psychiatrische aandoeningen (EPA), die meerwaarde lijken te hebben,
maar waarvan de effecten in de Nederlandse situatie veelal nog niet zijn
aangetoond.
Een voorbeeld daarvan is Illness Management and Recovery (IMR), in het
Nederlands: ziektemanagement en herstel of Hersteltraining.
IMR is een zorgaanbod in de vorm van een training of cursus voor cliënten met
langdurige ernstige psychiatrische problematiek op basis van een bundeling van
verschillende zorgvormen gericht op herstel. Deze training duurt ongeveer een
jaar als de training 1,5 uur per week wordt gegeven.
IMR wordt nu in verschillende GGz instellingen in Nederland ingevoerd, het
verst met de implementatie is Bavo Europoort, waar ook een pilot-study is
uitgevoerd.
IMR is in de Verenigde Staten ontwikkeld en wordt door de makers een evidence
based practice (EBP) genoemd. Omdat de ingrediënten van het programma evidence
based zijn zou het totaalpakket ook een EBP zijn is het argument. Hierover is
discussie mogelijk.
Inmiddels zijn er echter internationaal ook 3 RCT*s uitgevoerd op het totale
IMR-programma door Hasson-Ohayon e.a. (2007), Levitt e.a. (2009) en Färdig e.a.
(2011) met positieve resultaten voor IMR.
Dit lijkt echter nog niet voldoende om IMR evidence-based te noemen. In
Nederland heeft nog geen trial over IMR plaatsgevonden en wordt IMR nog niet
een EBP genoemd. IMR wordt geheel niet genoemd in de multidisciplinaire
richtlijnen Schizofrenie 2005 en ook niet in the concept richtlijnen van 2010.
Onderzoek in Nederland lijkt daarom gewenst.
Doel van het onderzoek
Het doel van deze studie is om de effectiviteit te onderzoeken van het IMR
programma in vergelijking met care-as-usual (CAU) bij patiënten met EPA.
Onderzoeksopzet
Deze studie betreft een gerandomiseerd onderzoek waarbij patiënten met
toestemming worden toegewezen aan een experimentele conditie en een
controlegroep:
- Groep 1. IMR programma, aangeboden in een groep + care-as-usual (CAU).
- Groep 2. Care-as-usual (CAU)
Er zijn 3 meetmomenten:
1. Vooraf (voor de randomisatie)
2. Na afloop van de training (na gemiddeld 12 maanden).
3. Bij de follow-up meting, een half jaar na de eindmeting.
Onderzoeksproduct en/of interventie
Het IMR-programma bestaat uit 11 modulen die wekelijks worden gegeven. In de eerste module bepaalt de patiënt individueel, samen met een trainer van de groep, aan welke doelen hij/zij gedurende het programma wil werken. Daarna gaat de patiënt in de groep voor de andere modulen. Iedere module duurt gemiddeld 3 à 4 bijeenkomsten van ieder anderhalf uur, begeleid door 2 trainers (verpleegkundigen/ psychologen/psychiaters). Deze trainers hebben hiervoor een training ontvangen (train de trainers), en krijgen vervolgens tweewekelijkse supervisie. De modules staan in vertaalde werkboeken die de patiënt krijgt en die toegankelijk zijn via internet. Waar nodig is de oorspronkelijk Amerikaanse tekst aangepast aan de Nederlandse context. De modules zijn: 1) Herstelstrategieën, 2) Praktische feiten over psychiatrische ziekten, 3) Kwetsbaarheid-stress-coping model en strategieën voor behandeling, 4) Bouwen aan sociale steun, 5) Effectief gebruik van medicatie, 6) Terugvalpreventie, 7) Gebruik van alcohol en drugs, 8) Omgaan met stress en vaak voorkomende problemen, 9) Omgaan met problemen en symptomen, 10) Kom aan je trekken in de GGZ! en 11)Gezond leven. De trainers gebruiken technieken uit de motiverende gespreksvoering, psycho-educatie en cognitieve-gedragstherapie (CGT). Tevens vormt lotgenotencontact een belangrijk onderdeel van de interventie. Tussen de modulen door is er huiswerk; de werkboeken en het huiswerk zijn toegankelijk via internet. Ook is er feedback op huiswerk van trainers via internet.
Inschatting van belasting en risico
Belasting door invullen vragenlijsten en interview.
De praktisch en theoretische relevantie van het onderzoek, de ingeschatte
beperkte belasting voor de patiënten en de (zij het beperkte) financiële
vergoeding rechtvaardigen o.i. het uitvoeren van het onderzoek.
Publiek
Monsterseweg 83
Den Haag 2553RJ
NL
Wetenschappelijk
Monsterseweg 83
Den Haag 2553RJ
NL
Landen waar het onderzoek wordt uitgevoerd
Leeftijd
Belangrijkste voorwaarden om deel te mogen nemen (Inclusiecriteria)
- patiënten met een ernstige en langdurige problematiek: de meesten zijn patiënten die een psychotische stoornis, schizo-affectieve stoornissen of bipolaire stoornissen hebben, met of zonder comorbide stoornissen (zoals drugsmisbruik en persoonlijkheidsstoornissen)
- De patiënt wordt poliklinisch behandeld
- Schriftelijk informed consent
Belangrijkste redenen om niet deel te kunnen nemen (Exclusiecriteria)
- Al een IMR-training hebben gedaan
- Een organisch hersen syndroom
- Niet in staat informed consent te geven
- Patiënten met ernstige cognitieve beperkingen die niet in staat zijn de IMR-training te volgen
Opzet
Deelname
Opgevolgd door onderstaande (mogelijk meer actuele) registratie
Geen registraties gevonden.
Andere (mogelijk minder actuele) registraties in dit register
In overige registers
| Register | ID |
|---|---|
| CCMO | NL38605.078.12 |
| OMON | NL-OMON20008 |