Motivational interviewing als begeleiding bij leefstijlverandering na een TIA of herseninfarct
op de verpleegkundige secundaire preventiepolikliniek

Patiënten met een Transient Ischemic Attack (TIA) of een herseninfarct hebben
jaarlijks een risico op een recidief herseninfarct van 6%. Een recidief
herseninfarct is een belangrijke voorspellende factor voor invaliditeit,
hospitalisatie en overlijden in de Westerse wereld. Veel groter is het risico
op andere vaataandoeningen na een herseninfarct of TIA, dit kan oplopen tot
50%. Om deze reden is secundaire preventie een belangrijk onderdeel van de zorg
na een TIA of herseninfarct.
Medicamenteuze en chirurgische behandeling van risicofactoren verlaagt de kans
op een volgend herseninfarct of andere cardiovasculaire aandoeningen. Er is nog
weinig bekend over de bijdrage van leefstijlverandering aan deze
risicoreductie. Uit epidemiologische studies is gebleken dat een ongezonde
leefstijl, zoals weinig lichamelijke inspanning, roken, overgewicht en een
ongezond dieet de kans op een herseninfarct en andere cardiovasculaire
aandoeningen verhoogt. Een gezonde leefstijl kan vasculaire risicofactoren
gunstig beïnvloeden, zo leidt gewichtsverlies tot een betere controle van
hypertensie en hoge bloedsuikerspiegels. Daarnaast is uit eerder onderzoek
gebleken dat een leeftijlinterventieprogramma bij patiënten met coronaire
aandoeningen leidt tot minder vaak overlijden aan een vasculaire oorzaak of tot
een myocardinfarct. Het bevorderen van gezond leefstijlgedrag kan daarom een
efficiënte manier zijn om het risico op vasculaire complicaties na een TIA of
beroerte te verlagen. Jaarlijks bezoeken meer dan 400 patiënten met een TIA of
herseninfarct onze verpleegkundige secundaire preventiepolikliniek. Een
belangrijk onderdeel van de nazorg aan deze patiënten is het geven van
voorlichting en advies over een gezonde leefstijl. Het veranderen van de
leefstijl is niet eenvoudig en wordt mogelijk bemoeilijkt door de hoge leeftijd
en cognitieve beperkingen van onze patientenpopulatie.

Om de leefstijl te veranderen en deze verandering vol te houden is een goede
motivatie essentieel. Welke andere factoren van invloed zijn op deze motivatie
tot leefstijlverandering na een TIA of beroerte onderzoeken we op dit moment in
een prospectieve cohortstudie. Een mogelijke effectieve methode om patiënten na
een TIA of beroerte te begeleiden bij het veranderen van ongezonde
leefgewoonten is motiverende gespreksvoering (motivational interviewing). Uit
eerder onderzoek en meta-analyses blijkt dat motivational interviewing een
positieve invloed heeft op het veranderen van ongezonde leefgewoonten bij zowel
patiënten met een chronische aandoening als patiënten met een cardiovasculaire
aandoening. Motivational interviewing blijkt tevens een nuttige methode om
verandering in gezondheidsgedrag te begeleiden door verpleegkundigen.
Motivational interviewing was met name effectief als de gesprekken kort waren
(15 minuten) en als er meer dan één gesprek werd gevoerd met de patient.
Het effect van motivational interviewing op de leefstijlverandering bij
patiënten met een TIA of herseninfarct is echter nauwelijks onderzocht. Twee
kleine onderzoeken lieten hoopvolle effecten van motivational interviewing op
de mate lichaamsbeweging, eetgewoonten bloeddruk, vertrouwen in eigen kunnen
(self-efficacy) en therapietrouw zien. De duur van de gesprekken en de
intensiviteit van de interventie staat echter niet beschreven. In dit onderzoek
willen we nagaan of motivational interviewing patiënten met een recente TIA of
herseninfarct kan motiveren en stimuleren een gezonde leefstijl aan te nemen en
vast te houden. Daarnaast willen we de toepasbaarheid en haalbaarheid van deze
interventie op onze verpleegkundige secundaire preventiepolikliniek
onderzoeken.

Het primaire doel van de studie is om na te gaan of motivational interviewing
een effectieve methode is om leefstijlverandering na een TIA of beroerte te
ondersteunen op een verpleegkundige secundaire preventiepolikliniek. Daarnaast
zal de toepasbaarheid en haalbaarheid van deze interventie worden nagegaan.

Dit onderzoek is een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek met een
geblindeerde eindpuntevaluatie.

Voorafgaand aan deze studie zal één verpleegkundig consulent een 4 daagse training motivational interviewing volgen. Deze consulent zal de patiënten in de interventiegroep begeleiden. De interventie zal bestaan uit 3 extra bezoeken van 15 minuten na 1 maand, 2 maanden en 3 maanden volgens de principes van motivational interviewing. Patiënten uit de controlegroep zullen enkel de standaard gesprekken tijdens opname of polikliniekbezoek hebben. Daarin word de leefstijl wel besproken, maar geen adviezen gegeven of motiverende technieken toegepast. Deze patiënten zullen de polikliniek bezoeken na 4 weken en na drie maanden. Zij zullen worden begeleid door de ongetrainde verpleegkundig consulent.

Het aantal polikliniekbezoeken van patienten die deelnemen aan de studie is
hetzelfde als patienten die niet deelnemen aan de studie. Bij de patienten die
worden gerandomiseerd in de interventiegroep zal hier één bezoek aan worden
toegevoegd.
Er zal tijdens elk bezoek een extra vragenlijst van 30 minuten worden
afgenomen. Er zijn geen risico's aan het deelnemen van de studie verbonden.
Patienten ondervinden geen voordeel aan de deelname.