Effect van een standaard orale zoutbelastingstest op het renine- angiotensine-aldosteron systeem bij gezonde individuen - determinatie van referentiewaarden

Volgens recente literatuur is primair hyperaldosteronisme (PHA) de meest
voorkomende oorzaak van secundaire hypertensie, met een opgegeven prevalentie
van circa 5-12% onder personen met hypertensie in zowel de eerste als tweede
lijn. Herkenning van PHA is van belang, omdat in principe een causale therapie
mogelijk is indien het PHA wordt veroorzaakt door een bijniertumor (aldosteron
producerend adenoom); normotensie kan dan worden bereikt met een
adrenalectomie. Indien het PHA berust op een bilaterale bijnierhyperplasie
(idiopatisch hyperaldosteronisme) komt een patiënt in aanmerking voor een
specifieke medicamenteuze therapie.
Het diagnostisch proces van het PHA omvat een 3-tal opeenvolgende fasen:
screening bij patiënten met hypertensie (plasma kalium, renine en aldosteron
meting), bevestigingstests (aantonen van verhoogd plasma en/of urine aldosteron
na zoutbelasting oraal/i.v., diverse testprotocollen) en lokalisatie onderzoek
(MRI/CT, bijniervenesampling).
Screening op aanwezigheid van PHA bij patiënten met hypertensie vindt
doorgaans plaats door meting van het plasma aldosterongehalte (bij PHA relatief
of absoluut verhoogd) en het plama renine (bij PHA verlaagd). Het quotiënt van
deze hormoonbepalingen - de aldosteron renine ratio (ARR) - is thans de meest
gebruikte screeningsmethode ter opsporing van PHA. Plasma renine kan worden
gemeten d.m.v. een enzym activiteitsbepaling (plasma renine activiteit, PRA),
waarbij in een plasmamonster de generatie van angiotensine 1 wordt gemeten met
behulp van een RIA. PRA meting heeft enkele nadelen: gekoelde
monsterverzameling, bewerkelijke procedure en een relatief grote intra- en
interassay variatie. In plaats van de enzymactiviteit kan ook de plasma renine
concentratie worden gemeten. Voordelen van de plasma renine
concentratiebepaling t.o.v. de PRA zijn: monsterverzameling bij
kamertemperatuur, geautomatiseerde uitvoering mogelijk,en een kleinere intra-
en inter assay variatie i.v.m. de PRA bepaling. Referentiewaarden voor plasma
renine bij gezonden en bij patiënten met hypertensie zijn echter tot dusverre
voornamelijk gebaseerd op PRA metingen. Ofschoon al geruime tijd bekend is dat
zowel plasma aldosteron als renine een leeftijdsafhankelijke variatie vertoont,
ontbreken leeftijdsafhankelijke referentiewaarden.
Orale anticonceptiva (OAC) beinvloeden het renine-angiotensine-aldosteron
systeem, via stimulatie van de hepatische angiotensinogeen productie door de
ethinyloestradiol component. OAC gebruik gaat gepaard met een geringe stijging
van de PRA (als gevolg van meer endogeen substraat) en een daling van de plasma
renine secretie (als gevolg van een negatieve terugkoppeling op de renine
afgifte door een lichte stijging van angiotensine-II).
Een alternatieve manier van screening op aanwezigheid PHA is het meten
van de aldosteronexcretie in de urine. Aldosteron wordt in de urine
uitgescheiden als vrij aldosteron en in de vorm van verschillende metabolieten
(met name aldosteron-18-glucuronide en 3alpha,5beta-tetrahydroaldosteron). Er
wordt in de literatuur gesuggereerd dat een normale aldosteronexcretie in 24h
urine (zonder voorafgaande zoutbelasting) een PHA uitsluit, maar gegevens zijn
hierover schaars.

- vaststellen van referentiewaarden per leeftijdsklasse (leeftijd 20-70
jaar)
voor plasma renine (activiteit en directe concentratiebepaling), serum
aldosteron en 24h urine aldosteron (vrij en metabolieten) bij gebruik van
een
normaal dieet en na 3 dagen orale zoutbelastingstest

- validatie plasma renine concentratiebepaling ten opzichte van de PRA

- evaluatie in welke mate de meting van plasma renine concentratie en PRA
worden beinvloed door OAC gebruik

Dieet interventie ondezoek.

Alle deelnemers krijgen een gestandaardiseerde 3 dagen zoutbelastingstest

- 2 venapuncties (bloedvolume punctie 1: 21.5 ml, punctie 2: 19.5 ml)
- 24 uurs urine verzameling (2x)
- beantwoording enkele screeningsvragen:
a. medicatie gebruik
b. medische voorgeschiedenis
- kort lichamelijk onderzoek: bloeddruk (2x), lichaamsgewicht en -lengte