Het stimuleren van oxytocine na trauma: neurobiologie en de ontwikkeling van stressgerelateerde psychopathologie.

Tachtig procent van de bevolking maakt tenminste één maal een traumatische
gebeurtenis mee in zijn of haar leven, waarvan 10 % vervolgens PTSS ontwikkelt.
PTSS heeft een enorme invloed heeft op de gezondheid en de economische situatie
van patiënten, hun naasten en de maatschappij in het algemeen. Desondanks
bestaan er nog geen vroege preventieve interventies voor PTSS, die toegepast
kunnen worden in de acute fase na het trauma.

Sociale steun is één van de meest krachtige beschermende factoren tegen PTSS.
Desondanks is er weinig bekend over de neurobiologie achter dit effect en zijn
er geen bewezen effectieve interventies beschikbaar die het ervaren en zoeken
van sociale steun stimuleren.
Er wordt een belangrijke rol toegeschreven aan het neuropeptide oxytocine (OT)
in het biologische mechanisme achter de positieve effecten van sociale steun.
Oxytocine is een hormoon dat door de hersenen aangemaakt wordt gedurende
positieve sociale contacten en geassocieerd is met het binden aan anderen en
verbonden voelen met anderen, empathie en vertrouwen. Er wordt gedacht dat
oxytocine behandeling men ontvankelijker maakt voor (de positieve effecten van)
het ervaren van sociale steun.
Daarnaast wordt oxytocine aangemaakt en afgegeven gedurende stressvolle
gebeurtenissen. Dit stimuleert vervolgens stress-regulatie op het niveau van
zowel het autonome als neuroendocriene stress systeem, waardoor de
stress-response gedempt wordt. Zo hebben studies waarin intranasale oxytocine
toedieningen werden onderzocht laten zien dat oxytocine hersenactiveitspatronen
en hormonale reacties na een (stress) taak dempen. Dit is relevant voor PTSS
onderzoek; er zijn duidelijke aanwijzingen dat inadequate en verlengde stress
reacties een onderliggend mechanisme van PTSS ontwikkeling is.

Oxytocine zou dus op verschillende manieren individuen met een verhoogd risico
op PTSS kunnen helpen: door het beïnvloeden van de neuroendocriene en autonome
stress respons en door het verbeteren van de persoons ontvankelijkheid voor
sociale steun.

fMRI substudie: Uit dier- en mensonderzoek blijkt dat activiteit van
hersengebieden die te maken hebben met de regulatie van stress beïnvloed worden
door oxytocine behandelingen. Ook de aanwezigheid van een andere persoon
beinvloed neurale reacties op bedreiging.

Het primaire studiedoel is om in recent getraumatiseerden met een hoog niveau
van acute stress-klachten de effectiviteit van intranasale oxytocine (OT)
behandelingen op PTSS symptomen op 1 maand na het beëindigen van de interventie
te onderzoeken.

In de fMRI substudie is het primaire doel om de effecten van eenmaling
oxytocine toediening op hersenactiviteit en -connectiviteit in
stress-gerelateerde hersengebieden te onderzoeken.

Secundaire studiedoelen zijn:
- het onderzoeken van het effect van de OT interventie op depressie en algemene
angstsymptomen, psychofysiologische / endocriene stressmaten, de ervaren
sociale steun en psychologisch functioneren op één week na de eerste
behandeling en op anderhalf, drie en zes maanden na traumablootstelling.
- het onderzoeken van de effectiviteit van intranasale OT behandelingen op de
preventie van PTSD tijdens 3 en 6 maanden posttrauma follow-up.
- het onderzoeken van de potentiële associaties tussen de primaire
studie-uitkomsten en geslacht, genetische variatie, ervaren sociale steun,
hechtingsstijl, coping stijl, subjectieve gezondheidsklachten, kwaliteit van
leven, trauma type en eerder trauma (in de kindertijd).
Enkel in fMRI deelonderzoek:
- Het bestuderen van de effecten van intranasale OT op speeksel cortisol,
DHEAS en OT reactiviteit.
- Het bestuderen van de rol van steroidhormonen (i,e. estradiol, progesteron
en testosteron) in het effect van OT op (neurale) stress reactiviteit.
- het onderzoeken van de potentiële associaties tussen de primaire
studie-uitkomsten en geslacht, genetische variatie, ervaren sociale steun,
hechtingsstijl, coping stijl, subjectieve gezondheidsklachten, kwaliteit van
leven, trauma type en eerder trauma (in de kindertijd).

We stellen voor een dubbelblind placebo gecontroleerde gerandomiseerde studie
te doen naar de effecten van oxytocine versus placebo behandeling op de
ontwikkeling van trauma-gerelateerde psychopathologie bij mensen die recent
zijn getraumatiseerd.
Maximaal tien dagen na de blootstelling aan het trauma zullen de proefpersonen
(na ondertekend toestemmingsformulier) dubbelblind en gerandomiseerd worden
toegewezen aan de intranasale oxytocine of placebo behandeling.

Na de eerste behandeling met oxytocine of placebo zullen de fMRI-deelnemers een
fMRI hersenscan ondergaan.
Dit is een cross-sectionele dubbelblinde (voor OT behandeling) gerandomiseerd
gecontroleerde studie om de acute effecten van OT op hersenenactiviteit te
onderzoeken in een twee bij twee design.

De personen die aan het onderzoek deelnemen, worden gerandomiseerd toegewezen aan intranasale oxytocine (40 IU per dosis, 5 sprays per neusgat) of placebo (5 sprays per neusgat) behandelingen. In totaal zullen ze 15 doses toedienen, waarvan 14 in de thuissituatie gedurende 7 dagen. De eerste toediening zal op het AMC plaatsvinden onder de supervisie van de onderzoeker. De totale tijdsduur van intranasale behandeling bedraagt dus 8 dagen. In het geval een deelnemer alleen mee wenst te doen aan het fMRI onderzoek en niet aan de RCT, krijgt de deelnemer eenmalig intranasale oxytocine of placebo toegediend.

De last en de risico's geassocieerd met het onderzoek zijn minimaal. Oxytocine
is een veilig toe te dienen middel in niet-zwangere personen (vrouwen in de
vruchtbare leeftijdsfase moeten een negatieve zwangerschapstest hebben).
Het maken van een fMRI scan is niet schadelijk.