Identificatie van eiwitten en genen die betrokken zijn bij proliferatieve diabetische retinopathie

Diabetes Mellitus is de belangrijkste oorzaak van slechtziendheid bij mensen
tussen de 20 en 65 jaar in de Westerse Wereld. Het belangrijkste oogprobleem
heet diabetische retinopathie (DR), en één op de vijf mensen met diabetes
krijgt hier mee te maken. Bij DR gaan de capillairen in het netvlies
geleidelijk te gronde, wat retinale ischaemie veroorzaakt en secundair
vaatlekkage of vaatgroei. Proliferatieve diabetische retinopathie (PDR) is de
meest ernstige oogcomplicatie van diabetes. Hierbij zijn grote gebieden van het
perifere netvlies avasculair. Dit geeft een prikkel waardoor nieuwe
bloedvaatjes over het netvlies groeien. Deze gaan over in fibrovasculaire
epiretinale membranen (ERM*s) die verlittekenen, contraheren en het netvlies
lostrekken, met blindheid als gevolg.
Recent hebben we als eersten waargenomen dat er bij PDR ook uitgroei is van
lange zenuwuitlopers (neurieten) in het glasvocht, vanuit zenuwcellen van het
netvlies. Dit was een zeer onverwachte bevinding en het is volledig onbekend
welk mechanismen tot de vorming en gerichte groei van deze neurieten leidt en
wat de functie is van deze zenuwuitlopers bij de wondhelingsreactie van PDR.
Tot op heden zijn de groeifactoren of andere mechanismen die neurietenuitgroei
veroorzaken niet bekend. Ook is onduidelijk waarom dit verschijnsel optreedt.
Om dit te onderzoeken willen we de eiwitten in het glasvocht identificeren die
hierbij een rol spelen.

Recente technologische ontwikkelingen zoals micro-array analyse en
antilichaam-arrays leiden tot nieuwe mogelijkheden in de identificatie van
genen en hun eiwitproducten in specifieke weefsels. Om te onderzoeken welke
factoren een rol spelen bij het uitgroeien van neurale cellen, willen we een
micro-array analyse uitvoeren op chirurgisch verwijderde membranen. Daarnaast
willen we het glasvocht onderzoeken van deze patiënten. Hierin kunnen we met
een eiwit-array een grote hoeveelheid eiwitten screenen. Door de resultaten
van beide benaderingen te combineren, hopen we factoren te vinden die een
belangrijke rol spelen bij neurieten uitgroei in deze patiënten. Omdat
patiënten met PDR vaak bloedingen hebben in het oog, en omdat er verhoogde
vaatpermeabiliteit optreedt bij DR, wordt ook plasma van deze patiënten
onderzocht om te controleren of verhoging van bepaalde eiwitten in het
glasvocht mogelijk veroorzaakt wordt door lekkage uit het bloed. Naast een
extra buisje bloed voor de eiwitbepalingen in plasma wordt ook bloed verzameld
voor analyse van het DNA. Hiermee kunnen we genetische varianten van de
gevonden eiwitten correleren aan eiwitexpressie en klinische parameters als de
mate van vaatgroei, bindweefselvorming en neurietenuitgroei.

Glasvocht en epiretinale membranen zijn restmaterialen die volgens de normale
procedure bij de operatie verwijderd worden en zullen geen extra belasting
geven voor de patiënt. Bij elke pre-operatieve patiënt wordt standaard bloed
afgenomen voor pre-operatieve screening. Voor het onderzoek worden twee extra
buisjes bloed (EDTA) afgenomen. Hiervoor hoeft niet extra geprikt te worden en
dit zal een minimale extra belasting geven.

Identificatie van de eiwitten die betrokken zijn bij neurietenuitgroei in PDR.
We willen hiertoe analyseren welke eiwitten verhoogd aanwezigheid zijn in het
glasvocht door lokale productie en welke RNA transcripten voorkomen in de
littekenmembranen van patiënten met PDR ten opzichte van niet-diabetes
personen.

Case control-onderzoek

Er is geen extra risico voor de patiënt. Het materiaal dat gebruikt wordt voor
het onderzoek is "restmateriaal" dat normaal aan het eind van de operatie wordt
vernietigd. Wij gebruiken dit voor onderzoek. De enige extra belasting voor de
patiënten is het doornemen van de informatiefolders van het onderzoek en het
laten afnemen van extra buisjes bloed. Bij elke pre-operatieve patiënt wordt
standaard bloed afgenomen voor pre-operatieve screening. Voor het onderzoek
worden twee extra buisjes bloed (EDTA) afgenomen. Hiervoor hoeft niet extra
geprikt te worden en dit zal een minimale extra belasting geven.