Ontwikkeling en implementatie van een zelfrapportage signaleringsinstrument voor suicidaliteit bij adolescenten 12-21 jaar van uiteenlopende etnische / culturele achtergronden. (in de hoofdstudie worden alleen adolescenten tussen de 18-21 geincludeerd)

In Nederland sterven jaarlijks gemiddeld 46 jongeren tot en met 19 jaar door
suicide. Het is na verkeersongevallen de tweede doodsoorzaak onder
jongeren. Aan deze suïcides is vaak een proces vooraf gegaan van suïcidale
gedachten en - niet altijd zichtbare - suïcidale uitingen. Uit onderzoek van
het Trimbos instituut blijkt dat 11,2% van alle jongeren in Nederland aan
suïcide denkt en dat 6,6% een suïcidepoging doet of zichzelf opzettelijk
verwondt. Er is behoefte aan een zelfrapportage signaleringsinstrument voor
suicidaliteit onder jongeren van 12 tot 21 jaar. Daarbij is behoefte aan een
instrument dat invariant is voor etniciteit. Veel suicidaal gedrag vindt plaats
onder jongeren van uiteenlopende culturele achtergronden. Scholen en
Jeugdgezondheidsdiensten zijn attent op signalen van suicidaliteit bij jongeren
en willen diegenen selecteren die nadere aandacht behoeven. Er ontbreekt een
gevalideerd Nederlandstalig valide signaleringsinstrument in de jeugdzorg en
jeugd-ggz op grond waarvan behandelbeslissingen kunnen worden genomen. Het
instrument zal tevens beschikbaar komen als zelftest op internet, waaronder
113Online. Veel jongeren zoeken anoniem op internet naar informatie en advies
rond zelfdoding.

Het onderhavige protocol beoogt een valide zelfrapportage
signaleringsinstrument voor suicidaliteit onder jongeren te ontwerpen en te
implementeren. Het instrument dient invariant te zijn voor etniciteit en dient
fluctuaties in het suiciderisico te registreren en om
verandering over de tijd als maat voor verbetering in behandeling in de
jeugd-GGZ vast te stellen.
Het belang van signalering van suicidaliteit is erin gelegen dat onbehandelde
suicidaliteit kan leiden tot continuering en verergering van
emotionele problemen, tot suicidepogingen en suicide. Zowel gezondheidswinst
(snellere en meer gevalideerde risicotaxatie) als
kostenbesparing (snellere hulpverlening, geen onnodige verwijzingen) worden
bereikt. De ontwikkeling van een signaleringsinstrument
voor suicidaliteit zal beleid rond de problematiek van jongeren voorzien van
betere informatie over hun levenssituatie.

1. Inventarisatie bestaande screeningsinstrumenten en formuleren itempool.
Periode mei 2009 - augustus 2009: Op grond van
buitenlandse screeningsinstrumenten, klinische ervaring van deskundigen en
theoretische overwegingen werd een itempool
aangelegd van vragen over suicidale gedachten en gedragingen en over
risico-indicatoren voor suicidaliteit.

2. Uittesten itempool. April 2010 - December 2012: De itempool is aan zowel
jongeren die onder klinsche behandeling is in de GGZ als ROC/middelbare
leerlingen voorgelegd. Op basis van de verkregen data is een itempool
gereduceerd, wat verdere testconstructie mogelijk maakt.

3. Normering en predictieve waarde instrument. Periode Juni 2013 - Mei 2014:
Het voorlopige instrument wordt op predictieve
waarde getest bij 4000 jongeren van 18 t/m 21 jaar (50% meisjes). Het
signaleringsinstrument zal over een periode van 3 maanden (2
metingen) in deze studie worden meegenomen en gerelateerd aan daaropvolgende
ontwikkelingen (zelfbeschadiging c.q.
suicidepogingen, beloop van depressie). Tevens wordt onderzocht welke invloed
persoonsfactoren, etniciteit, en omgevingsfactoren
hebben op de predictie.Construct validiteit wordt onderzocht door gelijktijdige
afname van vragenlijsten naar suicide ideatie, depressie, hopeloosheid,
impulsiviteit en hostiliteit.Construct validiteit wordt onderzocht door
gelijktijdige afname van vragenlijsten naar suicide ideatie, depressie,
hopeloosheid, impulsiviteit en hostiliteit.

4. Wetenschappelijke verslaglegging en documentatie testconstructie. Periode
Januari 2013- December 2013.

Er wordt soms gesuggereerd dat het beantwoorden van vragen over suïcidaliteit
suïcidale gedachten of zelfs suïcidaal gedrag zou
kunnen aanzetten. Echter, deze hypothese is niet wetenschappelijk gevalideerd
in de psychologie en psychiatrie. Gould et al. (2005)
onderzocht de effecten van het invullen van een self-report instrument voor
suïcidaliteit. In deze studie zijn geen iatrogene effecten
aangetoond. In de huidige studie betreft het een zeer korte afname tijd, waarin
deelnemers worden aangezet tot zelfreflectie met
betrekking tot het psychisch welbevinden en eventuele suicidale ideatie.
Vervolggesprekken zouden een eventuele psychische
belasting bij deelnemers kunnen signaleren en verlichten, en indien nodig
leiden tot doorverwijzing naar de gespecialiseerde
zorgkaders.