Coordinatie en proprioceptie van het kniegewricht - validiteit en betrouwbaarheid van het Mr Cube meetsysteem

Onderzoek heeft uitgewezen dat blessures en aandoeningen aan het kniegewricht -
zoals een gescheurde voorste kruisband, patella tendinopathie en knieartrose -
resulteren in grote beperkingen van het fysiek functioneren. Naast het
herstellen en onderhouden van biomechanische variabelen zoals beweeglijkheid
van het gewricht en spierkracht wordt neuromotorische controle gezien als een
belangrijke component van de revalidatie van letsels en aandoeningen van het
kniegewricht. Onder neuromotorische controle wordt meestal verstaan: de
vermogen op gecontrolleerde bewegingen te produceren door middel van
gecoordineerde spieractiviteit, ook wel coordinatie genoemd. Neuromotorische
controle is het resultaat van een complexe interactie tussen het
somatosensorische systeem and het spiersysteem. In een basaal model bestaat de
neuromotorische controle uit drie componenten: sensoren, zenuwbanen en spieren.
Proprioceptie van de knie is essentieel voor neuromotorische controle van het
kniegewricht . Proprioceptie wordt gedefinieerd als de cumulatieve neurale
input aan het centrale zenuwstelsel voor gespecialiseerde zenuwuiteindes,
genaamd mechanoreceptoren. Proprioceptieve afferentie informatie van
mechanoreceptoren vanuit de spieren, ligamenten, gewrichtskapsels, menisci en
de huid dragen op ruggemergsniveau bij aan artrokinetische en spierreflexen,
die een grote rol spelen in dynamische stabiliteit van het kniegewricht. Een
voorste kruisband (VKB) ruptuur zorgt voor een vermindering van afferente
proprioceptieve informatie van mechanoreceptoren die in de VKB zitten. Het is
bewezen dat de proprioceptie van het kniegewricht van patienten met knieartrose
is verslechterd en, alhoewel een veranderde proprioceptie van het kniegewricht
nog niet is bewezen in patienten met patella tendinopathie, zijn er sterke
aanwijzingen dat ook dit het geval is bij deze patienten.
Heden ten dage zijn er meerdere meetinstrumenten beschikbaar waarmee
proprioceptie en coordinatie van het kniegewricht te meten is. Proprioceptie
van het kniegewricht kan bijvoorbeeeld gemeten worden door middel van het
Prosys systeem. Echter, de metingen met dit systeem kosten zeer veel tijd en
kunnen alleen in een onderzoekssetting plaatsvinden. Bovendien wordt
proprioceptie gemeten op het niveau van de aandoening, niet op een functioneel
niveau. Er wordt tevens een groot aantal testen gebruikt waarmee proprioceptie
en coordinatie op een meer functionele manier, waarmee dagelijkse of sportieve
activiteiten wordt nagebootst, wordt gemeten, zoals bijvoorbeeld een hinkel- of
sprongtest. Echter om deze testen uit te kunnen voeren wordt een combinatie van
proprioceptie, coordinatie en spierkracht gebruikt.
Sinds kort is een trainings- en revalidatie apparaat op de markt, de Mr Cube.
Dit apparaat wordt veelvuldig gebruikt in de revalidatiesetting. Met dit
apparaat kan de neuromotorische controle, met name de proprioceptie en
coordinatie, dynamisch en functioneel getraind worden. Met de Mr Cube kan
tevens de coordinatie en proprioceptie gemeten worden. Het heeft daarom ook
potentie om als een meetinstrument gebruikt te worden, waarmee neuromotorische
controle, in het bijzonder de proprioceptie en coordinatie, kwantitatief in
kaart gebracht kan worden. Echter, voordat dit apparaat als meetinstrument
gebruikt kan worden, moet de validiteit, betrouwbaarheid en discriminerend
vermogen ervan in kaart gebracht worden.

Doel van dit onderzoek is het vaststellen van de validiteit, test-hertest
betrouwbaarheid en discriminerend vermogen van het Mr Cube systeem voor het in
kaart brengen van de coordinatie en proprioceptie van het kniegewricht in
patienten na een voorste kruisbandreconstructie, patienten met patella
tendinopathie, patienten met knieartrose, en in gezonde personen.

Validiteit, test-hertest betrouwbaarheid en discriminerend vermogen van het Mr
Cube systeem zal vastgesteld worden met behulp van gezonde proefpersonen en
drie verschillende patientenpopulaties. In die zin is de onderzoeksopzet een
cohort studie met vier cohorten.

Om de concurrente validiteit van de Mr Cube te bepalen zullen de deelnemers aan
het onderzoek, meerdere testen uitvoeren, naast de testen met de Mr Cube:
- Vaststellen van de "threshold to detect passive motion (TDPM)". Met deze
metingen wordt de proprioceptie van de knie gemeten op het niveau van de
knieaandoening (de voorste kruisband, tendinopathie van de pees van de
quadricepsspier, artrose).
- Vaststellen van het fysiek functioneren door middel van een aantal spring- en
hinkeltesten (patienten met VKB-reconstructie en patienten met patella
tendinopathie), of door middel van de "Timed-Up-and-Go" test (patienten met
knieartrose). Met deze functionele testen wordt een combinatie van
proprioceptie, coordinatie en spierkracht gemeten.
- Subjectieve vaststelling van het fysiek functioneren door midde van
vragenlijsten. De scores op de vragenlijsten zullen gebruikt worden om te
bepalen of er een relatie is tussen de score op de Mr Cube testen en de mening
van de proefpersoon over zijn/haar fysiek functioneren.
- Subjective assessment of physical functioning by means of questionnaires. The
scores of the questionnaires will be used to determine whether there is a
relation between the score on the Mr Cube tests and the participant's opinion
of his/her physical functioning.

To determine test-retest reliability, the participants will perform the Mr Cube
tests for a second time, approximately one week following the first assessment.

De kennis die dit onderzoek gaat opleveren kan de behandeling en revalidatie
van patienten met een VKB-reconstructie, patella tendinopathie en knieartrose
verbeteren. De risico's die verbonden zijn aan dit onderzoek zijn
verwaarloosbaar, aangezien de testen die uitgevoerd dienen te worden binnen dit
onderzoek, vergelijkbaar zijn met oefeningen die uitgevoerd worden tijdens
fysiotherapie voor de revalidatie van een VKB-reconstructie patella
tendinopathie en knieartrose.