INCAS Validering: Opvoedvaardigheden van moeders met ernstige psychische problemen

Artsen en psychiaters komen regelmatig kinderen tegen met een
ontwikkelingsrisico als gevolg van ernstige psychische aandoeningen bij de
moeder. Psychische problematiek bij moeders wordt geassocieerd met een hoger
risico op kindersterfte, achterstand in de cognitieve ontwikkeling en
psychopathologie/gedragsproblemen bij kinderen. Ouderschap is een
multidimensioneel construct, bestaande uit enerzijds o.a. het vermogen om de
voorzien in de basisbehoeften en basiskennis, maar ook voldoende planning en
flexibiliteit (instrumentele zorg), en anderszijds empathie en warmte
(emotionele zorg). Opvoedvaardigheden kunnen negatief worden beïnvloed door
factoren zoals een verminderd executief functioneren, slechte ervaringen van de
moeder in eerdere relaties, en psychopathologie bij de moeder. Gebrekkige
opvoedvaardigheden zijn geassocieerd met de neurobiologie bij de moeder en het
kind, zoals een lager oxytocineniveau bij de moeder en een verhoogde cortisol
stressrespons bij het kind.

Er zijn echter geen instrumenten waarmee deze combinatie van specifieke
instrumentele en emotionele opvoedvaardigheden kan worden beoordeeld. Bovendien
zijn er geen evidence-based criteria beschikbaar om te beslissen of ouderschap
door moeders met psychische problemen "good-enough" is en in hoeverre de moeder
kan voorzien in de behoeften van haar baby. In deze studie zullen de "Infant
Caregiving Assessment Scales" (INCAS) worden gevalideerd voor de Nederlandse
bevolking, in samenwerking met de universiteiten van Sydney (ontwikkelaar
INCAS) en Oregon. Met dit instrument wordt ouderschap van SMI moeders verdeeld
in meerdere toetsbare domeinen. Deze gedetailleerde informatie zal clinici ten
goede komen om gerichte diagnostiek en behandeling uit te voeren voor zowel de
moeders en hun kinderen .

Het primaire doel van het onderzoek is om de betrouwbaarheid (interne
consistentie en interbeoordelaarsbetrouwbaarheid) en validiteit (discriminante,
contruct- en predictieve validiteit) van de INCAS te onderzoeken. Het verschil
tussen de SMI groep en de gezonde controlegroep zal worden berekend ter
vaststelling van de discriminante validiteit. De associatie tussen specifieke
INCAS domeinen enerzijds en andere maten van ouderschapskwaliteit en
eigenschappen van de moeder anderzijds (bijv. psychische problematiek stoornis
en executief functioneren) zal worden onderzocht (constructvaliditeit).
Bovendien wordt de voorspellende waarde van de INCAS domeinen op specifieke
aspecten van de ontwikkeling van het kind en cortisol stressrespons onderzocht
(predictieve validiteit).

In deze naturalistische follow-up studie worden op 30 weken (zwangerschap) en
1.5, 6, 9, en 14 maanden post-partum metingen verricht (opvoedvaardigheid,
samenhangende factoren en gevolgen van opvoeding). De uitkomsten van de INCAS
zijn taakspecifiek, verbonden aan duidelijke voorwaarden, en ecologisch valide.
Opvoedvaardigheid zal worden beoordeeld met behulp van video-opnames in de
thuissetting terwijl de moeder enkele verorgende kerntaken uitvoert. Klinische
indrukken en subjectieve opvattingen over de opvoedvaardigheden van de moeder
worden op deze manier geminimaliseerd. Deze beoordeling neemt ongeveer 60
minuten in beslag. Verschillende schalen (van instrumentele en emotionele zorg)
worden beoordeeld op negenpuntse Likertschalen.

Voor zover bekend zijn er geen specifieke risico's verbonden aan deelname aan
dit onderzoek. De studie zal in belangrijke mate bijdragen aan de klinische
praktijk en aan de bestaande wetenschappelijke kennis op het gebied van
opvoeding en psychopathologie. Met de resultaten van dit onderzoek kan de INCAS
verder worden ontwikkeld en kan de empirische basis van observationele
diagnostiek worden versterkt en uitgebreid.