Sandostatine therapie bij sarcoïdose

Het verband tussen somatostatine receptor activiteit en opname van octreotide
op een somatostatinereceptorscan is beschreven in verschillende artikelen.
Sarcoïdose blijft een zeldzame, systeemziekte met granulomateuze inflammatie
van verschillende delen van het lichaam. In veel gevallen is behandeling niet
noodzakelijk en herstellen patiënten spontaan. Er is echter ook een subgroep
van patiënten die lijden aan een chronische, actieve en gecompliceerde vorm van
sarcoïdose die therapie behoeft. Omdat het Erasmus MC een tertiair
verwijscentrum, en bovendien 'sarcoïdose centrum', worden hier veel chronische
patiënten gezien. Eerstelijns behandeling bestaat uit corticosteroïden, welke
serieuze bijwerkingen kunnen geven zoals diabetes en osteoporose. Sommige
patiënten reageren niet goed op corticosteroïden en behoeven aggresievere
medicatie. Een aantal jaar geleden zijn TNF *-blokkers geintroduceerd en deze
leken veelbelovend. Patiënten kunnen antistoffen vormen en niet goed of
allergisch reageren. Door de hoge kosten van deze middelen is de implementaties
gereserveerd voor een een subgroep van patiënten. Kijken of sandostatine een
behandelingsmogelijkheid zou kunnen zijn voor sarcoïdose is nuttig om
verschillende reden. 1. Conventionele therapie werkt niet bij alle patiënten
afdoende of de bijwerkingen wegen niet op tegen de voordelen. 2. Sarcoïdose
brengt somatostatine receptors tot expressie die worden weergegeven bij SMS
scan, daarbij is octreotide succesvol gebleken bij andere somatostatine
positieve ziekten. 3. Somatostatine analoga blijken veilig met relatief weinig
bijwerkingen.

Primair doel: Evalueren van effectiviteit van sandostatine in een groep
chronisch actieve sarcoïdose patiënten zonder indicatie voor corticosteroïd
therapie, door te kijken naar het verschil in opname op de somatostatine
receptor scan.

Secundair doel: Bestuderen van een samengestelde klinische score met behulp van
de volgende parameters: bloedtesten (BSE, CRP, volledig bloedbeeld, lysozym,
ACE, 25-hydroxyvitamine D, 1.25-dihydroxyvitamine D, sIl-2R), kwaliteit van
leven (RAND-36) en wanneer toepasbaar lonfunctietest (FVC, DLCO) en
huidbeoordeling.

Deze studie is een niet-gerandomiseerde, open label trial. Het is de bedoeling
dat 20 patienten met biopt-bewezen, symptomatische, chronische (>3 jaar) en
stabiele sarcoïdose zullen worden behandeld met sandostatine. Alle patienten
hebben onderhoudstherapie nodig, maar geen noodzaak tot intensivering van
therapie wegens dreigende orgaanschade.

Alle 20 patienten ontvangen iedere maand, zes maanden lang, een injectie met 20
mg sandostatine. Voor de start van de studie en na twee weken en drie, zes,
negen en twaalf maanden zullen patienten zich melden op de polikliniek voor
evaluatie, metingen van eindpunten en registreren van bijwerkingen. Mocht er
sprake zijn van een onbevredigende respons op sandostatine, dan zal de dosis
worden verhoogd naar 30 mg bij maand 3.

Inclusie zal lopen van april 2014 tot april 2015. Leverenzymen, TSH, glucose
waarden en ECG zullen worden beoordeeld voor start van therapie. Leverenzymen,
TSH en glucose worden ook meegenomen wanneer bij week twee en maand drie, zes,
negen en twaalf, bloed wordt afgenomen voor het meten van de secundaire
eindpunten. Na 6 maanden wordt de therapie gestaakt. Na negen maanden na start
van therapie wordt een SMS-scan herhaald. Omdat gedacht wordt dat de
somatostatine receptoren bezet zijn tijdens therapie met sandostatine, is de
SMS-scan niet betrouwbaar. Om deze reden wordt de scan drie maanden na het
staken van de injecties verricht. Mochten patienten klinisch achteruitgaan na
het staken van de injecties, dan zal de behandeling met sandostatine hervat
worden. Om de effectiviteit van sandostatine te beoordelen worden patienten
actief vervolgd tijdens behandeling en de zes maanden die daarop volgen. Daarna
zal statische analyse en het schrijven van het manuscript plaatsvinden.

Behandeling met Sandostatine LAR 20 mg injecties iedere maand, voor zes maanden lang.

Patienten met sarcoïdose kunnen verschillende symptomen ervaren, sommige
ernstiger dan anderen. Voor een groep patienten blijft de behandeling moeizaam,
zeker in het geval van chronische ziekte. Sandostatine kan mogelijk een target
voor therapie zijn omdat sarcoïdose patienten positieve somatostatine receptor
scans hebben. Om deze reden wordt de effeciviteit van sandostatine bestudeerd
in chronische, symptomatische patienten. Patienten kunnen direct baat hebben
door deelname. Bijwerkingen zijn goed gedocumenteerd en zullen tijdens de
studie goed in de gaten worden gehouden. Sandostatine wordt beschouwd als een
veilig middel en wordt al jaren gebruikt in de kliniek voor andere indicaties.
Patienten met sarcoïdose bezoeken regelmatig de poli-kliniek, iedere drie
maanden. Voor deze studie zullen patienten een keer extra moeten komen, twee
weken na de eerste gift, voor het controleren van bijwerkingen. Voor de studie
wordt extra bloedtests aangevraagd en longfunctie verricht, beide hebben een
lage belasting en worden ook buiten studieverband gecontroleerd. Door het
gebruik van laxantia en de duur van de scan, is de SMS scan een matige
belasting met een acceptabele stralingsbelasting. Ook deze scan wordt
regelmatig bij patienten met sarcoïdose uitgevoerd in de dagelijkse praktijk
buiten studieverband.