Een aandachtsbias modificatie training als wachtlijst-interventie voor depressie: Een gerandomiseerde gecontroleerde trial

De reguliere behandeling voor depressieve stoornis (Major Depressive Disorder)
bestaat uit een mix van interventies, waarvan de meeste "evidence-based" zijn,
zoals psychotherapie en antidepressiva. Echter, deze interventies zijn duur en
de respons en remissie percentages zijn nogal laag. Bovendien moeten patiënten
vaak maanden wachten totdat ze met de behandeling kunnen beginnen. Daarom zijn
kosteneffectieve en gemakkelijk toegankelijke behandelingen, die tijdens de
wachtperiode kunnen worden aangeboden, nodig. Een recent ontwikkelde,
computergestuurde trainingsmethode, de zogenaamde cognitieve bias modificatie
(CBM) zou kunnen dienen als kosteneffectieve wachtlijst interventie voor MDD.
CBM is gericht op de cognitieve biases (vertekeningen) die bij depressie vaak
worden gevonden. Door deze biases, hebben patiënten met deze aandoening, een
verhoogde aandacht voor negatieve informatie, of interpreteren en onthouden
ambigue situaties op een meer negatieve manier dan gezonde mensen. Echter,
depressieve patiënten hebben ook een gebrek aan positieve biases (dat wil
zeggen, een verhoogde verwerking van positieve informatie) die meestal bij
gezonde personen word gevonden. Onderzoek suggereert dat deze biases een
belangrijke rol spelen in de ontwikkeling en instandhouding van de depressie.
Een vorm van CBM, de zogenaamde aandachtsbias modificatie (ABM) traint de
deelnemers om hun aandacht weg van negatieve stimuli te halen en op neutrale of
positieve stimuli te richten. Het training is dus gericht op het verminderen
van een negatieve aandachtsbias en, tegelijkertijd, op het versterken van een
positieve aandachtsbias. Studies naar de effectiviteit van ABM in depressive
steekproefen zijn schaars, maar leveren voorlopig bewijs dat ABM
aandachtsprocessen bij depressie kan wijzigen en vervolgens van therapeutische
waarde voor deze groep kan zijn. Echter, tot nu toe, werd er nog geen ABM
studie uitgevoerd bij patiënten met een ernstige depressie stoornis, die
gebruik maakt van de meest veelbelovende training procedure, met name de
dot-probe taak. Bovendien zijn er geen klinische studies beschikbaar over ABM
als wachtlijst interventie voor depressie.

Evalueren van de effectiviteit en kosten-effectiviteit van een positiviteits
training gebaseerd op aandachtsbias modificatie (ABM) als interventie voor
patiënten met een depressieve stoornis die op de wachtlijst staan voor een
regulaire behandeling, met name cognitieve gedragstherapie.

Een gerandomiseerd dubbel blind onderzoek met twee groepen en follow-ups van 1,
6 en 12 maanden, gecombineerd met een economische evaluatie.

Een positiviteits training, gebaseerd op cognitive bias modificatie voor aandacht, die acht keer (4 keer wekelijks) gedurende 25 minuten wordt aangeboden, middels een computertaak. Behalve de eerste training, vinden alle trainingen thuis plaats, bij de individuele deelnemer. In de positiviteits training leren deelnemers om weg te kijken van negatieve stimuli en hun aandacht te richten op positieve stimuli. In de control conditie, krijgen de deelnemers een sham-training, waar de aandacht niet selectief getraind wordt maar de aandachtsbias continu wordt gemeten.

ABM is een niet-invasieve, veilige procedure die met geen risicos geassocieerd
is. De deelname aan de studie vereist weinig tijd en inspanning van patiënten.
Patiënten moeten maar drie keer naar het instituut komen, aangezien zeven van
de trainingen en alle follow-up metingen via het internet worden afgerond.
Omdat recent onderzoek heeft aangetoond, dat zelfs CBM sham trainingsgroepen
een afname van symptomen laten zien (see, e.g., Enock & McNally, 2013; McNally,
Enock, Tsai, & Tousian, 2013), mogelijkerwijs als gevolg van een placebo-effect
of eventueel zelfs door een verhoging van aandachtscontrole , kunnen beide
groepen enige verbetering verwachten. Echter, alleen in de positiviteit
training wordt een positieve aandachtbias geïnduceerd en wordt de positiviteit
training dus verwacht effectiever te zijn dan de sham training. Bovendien
krijgen alle deelnemers de reguliere behandeling (met name cognitieve
gedragstherapie) voor depressie bij Pro Persona.