Oogheelkundige beeldvorming in HCHWA-D

Hereditary Cerebral Hemorrhage With Amyloidosis-Dutch type (HCHWA-D) is een
zeldzame autosomaal dominante aandoening gekenmerkt door recidiverende
intracerebrale bloedingen en cognitieve achteruitgang veroorzaakt door een
*singe-base* mutatie in het amyloïd precursor proteïne (APP) gen. Deze mutatie
leidt tot uitgebreide amyloïddepositie in HCHWA-D patiënten. Het betreft het
amyloïd bèta eiwit (Aβ). De amyloïddepositie is ook zichtbaar in andere
cerebrale aandoeningen als de ziekte van Alzheimer en sporadische cerebrale
amyloïd angiopathie (sCAA). Er wordt gesuggereerd dat HCHWA-D patiënten zoals
patiënten met de ziekte van Alzheimer een symptoomvrije periode doormaken,
waarin progressieve histologische veranderingen aanwezig zijn zonder
aanwijzingen voor intracerabrale bloedingen of vasculaire cognitieve
stoornissen. Het detecteren van vroege non-invasieve markers in een
presymptomatisch stadium zou bevorderend zijn voor onderzoek naar de effecten
van cerebrovasculaire amyloïdstapeling. Tevens is dit belangrijk voor onderzoek
naar de behandeling van HCHWA-D en andere amyloïdstapelingsziekten, zoals de
ziekte van Alzheimer en sCAA.

Multipele studies naar de ziekte van Alzheimer hebben een proces van verlies
van retinale ganglioncellen beschreven. Aβ and APP-gen uiten zich in de retina
op het niveau van de ganglion cellaag (GCL) en de retinale zenuwvezellaag
(RNFL). Een gegeneraliseerde verdunning van de peripapillaire RNFL dikte is
gezien in patiënten met de ziekte van Alzheimer op de Optical Coherence
Tomography (OCT). Tevens is een verminderd totaal maculair volume aangetoond in
deze patiënten, welke correleerde met de ernst van het stadium van de ziekte.

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) is de voornaamste oorzaak van ernstig
visusverlies van het centrale zicht bij personen ouder dan 50 jaar. Bij LMD
amyloïddeposities zijn gevonden in de maculaire regio relaterend aan atrofie
van de retinale pigmentlaag. Bij patiënten met familiaire amyloidotische
polyneuropathie (FAP) werd middels histopathologisch onderzoek oculaire
intravasculaire en extravasculaire amyloïddepositie aangetoond.10 Met behulp
van OCT kan worden gedifferentieerd tussen LMD en andere retinale aandoeningen
en kan het effect van de behandeling worden geevalueerd.11 Daarnaast zijn
fundoscopie en fundusfotografie zijn essentieel voor het monitoren van het
functioneren van het netvlies. Retinopathie kan bijvoorbeeld worden
gedetecteerd middels fundoscopie.

Tot op heden zijn geen studies met OCT in combinatie met fundusfotografie bij
patiënten met HCHWA-D. Aangezien de ziekte van Alzheimer en HCHWA-D beide
geassocieerd zijn met Aβ-depositie en APP-gen zullen retinale abnormaliteiten
kunnen worden gedetecteerd.

Het detecteren van oogheelkundige verschillen tussen patienten met HCHWA-D en
controles.
Het detecteren van (vroege) retinale afwijkingen HCHWA-D patiënten en
controlegroep om een *biomarker* voor ziektestadium en progressie te
detecteren.

De onderzoeken zullen plaatsvinden in het Leiden Universitair Medisch Centrum
(LUMC). Elke deelnemer zal voorafgaand aan het onderzoek worden gevraagd een
informed consentformulier te ondertekenen.

Een vragenlijst zal worden afgenomen betreffende oogheelkundige klachten,
neurologische klachten, relevante voorgeschiedenis, cardiovasculaire
risicofactoren, medicatie en familieanamnese. Oogheelkundig onderzoek inclusief
visusmeting, intraoculaire oogdrukmeting, spleetlamponderzoek, fundoscopie,
fundusfotografie (Spectralis, Heidelberg Engineering) en OCT (Spectralis,
Heidelberg Engineering).

Algemeen oogheelkundig onderzoek zal worden verricht in alle proefpersonen,
bestaande uit:
- Visustest
- Intraoculaire drukmeting
- Spleetlamponderzoek
- Fundoscopie
- Fundusfotografie
- OCT-scan

Voor beoordeling van de retina is mydriasis geïndiceerd. De deelnemers zullen
mydriatica (tropicamide 0.5% oogdruppels en fenylefrine hydrochloride 5%
oogdruppels) toegediend krijgen. Deze dienen ongeveer 15- 20 minuten in te
werken alvorens de benodigde pupilverwijding wordt bereikt en fundoscopie en
fundusfotografie kan worden verricht. Deze oogdruppels zijn gemiddeld na 5 tot
8 uur uitgewerkt.

In totaal zullen deze onderzoeken ongeveer 1.5 uur in beslag nemen.

De fundusfoto's zullen worden beoordeeld volgens de classificatie van
diabetische retinopathie. De opnames van de OCT-scan zal worden beoordeeld
conform de classificatie van leeftijdsgebonden maculadegeneratie.

De mydriatica kunnen de visus tijdelijk voor 5 tot 8 uur enigermate verminderen
en fotofobie geven. Dit herstelt zich restloos.