Stevig Ouderschap: Het versterken van eigen kracht van ouders/verzorgers

Volgens Jeugdgezondheidszorg (JGZ) professionals kampt 15% van de gezinnen met
kinderen tot 12 jaar met opvoedproblemen (Peiling Jeugd en Gezondheid van het
Sociaal en Cultureel Planbureau, 2005), waarbij er in 10 procent van de
gezinnen sprake is van lichte problemen, bij 4 procent matige problemen en bij
1 procent wordt de problematiek ernstig genoemd. Ernstige opvoedproblemen
kunnen bij het kind een breed scala aan negatieve korte en lange termijn
effecten hebben op zowel lichamelijk, emotioneel als sociaal gebied.
Stevig Ouderschap (SO) is een methodiek voor gezinnen met een pasgeboren kind,
gericht op het verkleinen van het risico op opvoedingsproblemen. Dit hoofddoel
van SO wordt gerealiseerd door het aanbieden van extra steun thuis bij gezinnen
met opvoedingsproblemen, gericht op de volgende eigen kracht elementen van
ouders/ verzorgers: 1) Het activeren/versterken van sociale netwerken rond
ouders/verzorgers, 2) het bevorderen van opvoedcompetenties van
ouders/verzorgers, 3) het weer grip krijgen op eigen leven. Vooralsnog is
alleen het effect van SO op de psychosociale ontwikkeling van het kind
onderzocht. Of SO ook de eigen kracht van ouders/verzorgers versterkt is
onbekend.

De doelstelling van dit onderzoek is vaststellen of SO effect heeft op het
versterken van de eigen kracht elementen van ouders/ verzorgers met een
verhoogd risico op opvoedingsproblematiek (op kinderleeftijd 12 en 18 maanden)
(deel 1). Daarnaast wordt onderzocht welke kenmerken van ouders/verzorgers,
kind, verpleegkundige of organisatie van invloed zijn op: a) de effectiviteit
van SO m.b.t. het versterken van de eigen kracht van ouders/ verzorger en b) de
overdraagbaarheid en brede implementatie van SO (deel 2).

De studie opzet voor deel 1 betreft voor-en nametingen met een interventiegroep
(n=75) en een vergelijkingsgroep (n=75) in het werkgebied van CJG Rijnmond en
Rivas Zorgroep. De studie opzet voor deel 2 omvat kwalitatief onderzoek,
inclusief interviews met ouders en verpleegkundigen en focusgroeponderzoek.

Belasting tijdens deel 1:
Ouders/verzorgers in zowel de interventiegroep als de vergelijkingsgroep zullen
op een drietal momenten gevraagd worden vragenlijsten in te vullen:
kinderleeftijd 1-3 maanden, kinderleeftijd 12 maanden, en kinderleeftijd 18
maanden. Items in de vragenlijsten betreffen voornamelijk kracht factoren van
de ouders/verzorgers. Daarnaast zal ook worden gekeken naar de psychosociale
ontwikkeling van het kind, en andere factoren van de ouders, kind, en
verzorgers die van invloed kunnen zijn op de effectiviteit van SO en op de
overdraagbaarheid en implementatie van SO (o.a. sociaal-demographische
gegevens, zwangerschapsuitkomsten, persoonlijkheid, en verpleegkundige-ouder
interactie).

Belasting tijdens deel 2:
Ouders/verzorgers en verpleegkundigen die een SO traject afronden worden
gevraagd deel te nemen aan een semi-gestructureerd interview of focus groep
gesprek(ken) over SO (NB. Het betreft hier ouders/verzorgers die niet in de
interventiegroep zitten, maar al op een eerder moment gestart zijn met de
interventie SO). In dit interview en focusgroep gesprek wordt o.a. ingegaan op
de waardering door deelnemers, verbeterpunten, succes- en belemmerende
factoren, en toepasbaarheid van SO door verpleegkundigen.