Herstel van het circadiane ritme van de hypothalamus-hypofyse-bijnier as gedurende een prednisolon afbouwschema voor de behandeling ANCA-geassocieerde vasculitis

Glucocorticoïden worden in de behandeling van veel verschillende ziekten
gebruikt. Voor reumatische aandoeningen worden hooggedoseerde glucocorticoïden
gebruikt om ziekteactiviteit te onderdrukken. Deze supra-fysiologische
gedoseerde glucocorticoïden onderdrukken de endogene cortisol productie en
verstoren het circadiane ritme van de hypothalamus-hypofyse-bijnier (HPA) as.
Om recidieven van de ziekte te voorkómen en om de bijnieren tijd te geven de
endogene productie te herstellen, worden glucocorticoïden afbouwschema*s
toegepast. Echter, het effect van afbouwen op het herstel van het circadiane
ritme van de HPA as en de relatie met klachten die passen bij een secundaire
bijnierschorsinsufficiëntie zijn nog nooit onderzocht in longitudinale studies.

Het primaire doel van de studie is het herstel van het circadiane ritme van de
hypothalamus-hypofyse-bijnier (HPA) as tijdens een glucocorticoïden
afbouwschema te onderzoeken. Secundaire doelen zijn het onderzoeken van het
effect van afbouwen op het melatonine ritme, het effect op het cytokinen
profiel, de relatie met klachten die mogelijk passen bij een secundaire
glucocorticoïden-geïnduceerde bijnierschorsinsufficiëntie en het effect op
kwaliteit van leven, vermoeidheid en slaap.

Dit is een longitudinale observationele pilot studie.

Belasting: Op zeven verschillende dagen gedurende een periode van 8 maanden
verzamelen proefpersonen speeksel en urine gedurende 24 uur. Deze verzameldagen
vinden plaats wanneer de proefpersonen een prednisolon dosering van 10 mg, 7,5
mg, 5 mg, 2,5 mg gebruiken en 4 weken, 3 maanden en 6 maanden na het staken van
de prednisolon. Er wordt extra bloed geprikt op de zeven eerst volgende
controles op de polikliniek. Tijdens deze controles vullen proefpersonen
vragenlijsten in die betrekking hebben op kwaliteit van leven, vermoeidheid,
slaap, angst, depressie en somatische klachten. Bij het laatste bezoek wordt er
een Synacthen test gedaan om de maximale cortisol productie van de bijnieren te
testen.
Gezonde controles verzamelen eenmalig gedurende 24 uur speeksel en urine. Zij
ondergaan geen van de andere metingen of handelingen.
Risico*s: Dit is een observationele studie. Het standaard glucocorticoïden
afbouwschema wordt gebruikt. Speeksel en urine verzameling is veilig en
niet-invasief. Tijdens de zeven visites wordt bloed afgenomen. Bloedafnames
worden tegelijkertijd uitgevoerd met de bloedafnames die nodig zijn voor
patiëntenzorg (vijf van de zeven visites vallen samen met de gebruikelijke
controles). Voor dit onderzoek zijn er twee extra visites. De Synacthen test is
de standaard test om de functie van de bijnieren te onderzoeken en de diagnose
bijnierschorsinsufficiëntie te stellen. Bijwerkingen zijn voorbijgaand en
zelden ernstig.
Voordeel: Deze studie geeft inzicht in het herstel van de HPA as en of herstel
of een vertraagd herstel wellicht gerelateerd is aan veel geuite klachten door
patiënten met een glucocorticoïd afbouwschema. Daarom zal deze studie
waardevolle informatie opleveren en kan wellicht dienen als pilot voor
toekomstige onderzoeken die verschillende afbouwschema*s vergelijkt. Dit zou
uiteindelijk moeten leiden tot een vermindering van klachten en verlaging van
het risico op secundaire bijnierschorsinsufficiëntie tijdens een glucocorticoïd
afbouwschema.