De rol van tandvleesontsteking en de activiteit van het immuunsysteem bij hiv-geïnfecteerde personen

Rationale: Combinatie antiretrovirale therapie (cART) is een spectaculair
succes in de strijd tegen hiv. De levensverwachting van hiv-geïnfecteerde
patiënten die cART gebruiken is echter nog meer dan 10 jaar korter dan die van
niet-geïnfecteerde personen. Dit is het gevolg van een verhoogd risico op
niet-aids leeftijdsgerelateerde comorbiditeiten, zoals cardiovasculaire ziekte,
maligniteiten en leverziekte. Persisterende immuunactivatie, ondanks bijna
volledige onderdrukking van virale replicatie, wordt verondersteld
verantwoordelijk te zijn. Immuunactivatie is een onafhankelijke voorspeller van
sterfte bij hiv-geïnfecteerde patiënten, maar het mechanisme achter
hiv-gerelateerde activering van het immuunsysteem is nog onduidelijk.
Translocatie van microbiële producten in het bloed van hiv-geïnfecteerde
patiënten correleert met immuunactivatie, wat suggereert dat een verstoord
evenwicht tussen de microbiota en het immuunsysteem een belangrijke rol speelt.
Huidig **onderzoek richt zich vrijwel uitsluitend op de dikke darm als bron van
deze translocatie. Parodontitis, een ontsteking van de tand ondersteunende
weefsels, zou een belangrijke alternatieve bron van microbiële translocatie
kunnen zijn. Deze aandoening wordt gekenmerkt door een veranderde samenstelling
van de orale microbiota en is sterk geassocieerd met leeftijd-gerelateerde
ziekten. Markers van microbiële translocatie bleken inderdaad verhoogd te zijn
bij patiënten met parodontitis. Parodontitis wordt vaak gezien bij
hiv-geïnfecteerde patiënten, maar de rol van parodontitis in hiv-gerelateerde
immuunactivatie is niet onderzocht. Bovendien is de mondgezondheid een vaak
verwaarloosd onderwerp door zowel hiv-geïnfecteerde patiënten als hun artsen.

Hypothese
Wij veronderstellen dat parodontitis een van de drijvende krachten achter de
hiv-gerelateerde systemische immuunactivatie is en dat parodontitis en
hiv-infectie een wederzijds schadelijk interactie hebben door het evenwicht
tussen orale microbiota en het immuunsysteem te verstoren. Wij nemen aan dat de
behandeling van parodontitis systemische immuunactivatie en co-morbiditeiten
zullen doen afnemen en zo de levensverwachting van hiv-geïnfecteerde patiënten
kan verbeteren. Verbeterde virologische effectiviteit van hiv-behandeling kan
op zijn beurt leiden tot verminderde parodontale ontsteking.

Primaire doel:
Bepalen van de relatie tussen parodontitis en hiv-gerelateerde immuunactivatie.

Secundaire doel:
Exploreren van de interactie tussen de orale microbiota en het immuunsysteem in
hiv-geïnfecteerde patiënten.

Fase 1: in een cross-sectioneel observationeel onderzoek zullen we de
prevalentie van parodontitis bepalen onder hiv-geïnfecteerde patiënten die
polikliniek van het UMCG bezoeken met behulp van de Dutch Periodontal Screening
Index (DPSI).

Fase 2: in een cross-sectioneel case-control onderzoek zullen we de totale
oppervlakte van parodontale ontsteking (PISA (Periodontal Inflamed Surface
Area)), immuunactivatie, hemostase parameters en de orale microbiota van 40
hiv-geïnfecteerde patiënten met parodontitis (DPSI >2; cases) en 40
hiv-geïnfecteerde patiënten zonder parodontitis (DPSI <=2; controles) die
geselecteerd worden uit de eerste fase.

Naast de standaard behandeling, zullen patiënten in Fase 1 een korte screening
naar parodontitis krijgen. Patiënten in fase 2 zullen een veneuze bloedafname,
een korte vragenlijst over mondgezondheid en een uitgebreidere meting van
parodontale ontsteking (PISA) krijgen. Bij deze meting worden monsters van de
subgingivale plaque afgenomen om de orale microbiota in kaart te brengen.