Het effect van tDCS op de consolidatie van angst extinctie

Exposure therapie is een veel gebruikte methode in het behandelen van
angststoornissen. Voor veel patiënten is deze op extinctie gebaseerde
behandeling echter niet, of alleen gedeeltelijk, effectief (McNally, 2007). Bij
angstonderzoek worden klassieke angstconditionering en extinctie paradigma*s
vaak gebruik om de aard van angstreacties te onderzoeken. In een
conditioneringsfase wordt een neutrale stimulus (CS) gekoppeld aan een
ongeconditioneerde aversieve stimulus (US) en herhaaldelijk getoond. Aan het
einde van de conditioneringsfase leidt het tonen van de eerder neutrale
stimulus (CS+) tot een angstreactie, zelfs als de US niet aanwezig is. In de
extinctiefase wordt de CS+ herhaaldelijk gepresenteerd zonder de US waardoor
een nieuw veiligheids-geheugen ontstaat van de eerder aversieve stimulus. Het
oproepen van dit angst extinctie-geheugen wordt doorgaan 24 uur later getest.
Vorige onderzoeken hebben aangetoond dat bij personen met een angststoornis
(zoals post-traumatisch stress syndroom) het oproepen van het angst
extinctie-geheugen disfunctioneert. Dit wijst er op dat de consolidatie van het
extinctie geheugen is verslechterd (Milad et al., 2009). In recente onderzoeken
is aangetoond dat transcranial direct current stimulation (tDCS) de
consolidatie van het geheugen kan beïnvloeden. tDCS kan daarom mogelijk een
nieuwe methode bieden voor de verbetering van therapieën welke op extinctie
gebaseerd zijn.
Er wordt algemeen aangenomen dat anodale tDCS de neurale prikkelbaarheid
verhoogd terwijl cathodale stimulatie de neurale prikkelbaarheid van het
gestimuleerde gebied verminderd (ref). Dit polariteitseffect is consistent
waargenomen wanneer tDCS wordt toegepast op motorgebieden. Daarentegen zijn er
uiteenlopende effecten gevonden bij tDCS onderzoek naar het effect op
cognitieve functies (Jacobson et al., 2011). In cognitieve taken is consistent
gevonden dat anodale stimulatie exciterende effecten heeft, maar na cathode
stimulatie zijn geen inhiberende effecten gevonden.
Slechts enkele onderzoeken hebben de invloed van tDCS op angstgeheugen
onderzocht. In een recent onderzoek lieten Asthana et al. (2013) zien dat
cathodale tDCS op de rechter dorsolaterale prefrontale cortex (dlPFC) de
consolidatie van geconditioneerde angstherinneringen verstoort in vergelijking
tot de controle groep met schijn stimulatie. Voor anodale tDCS over de rechter
dlPFC is aangetoond dat het angstgeheugen verhoogt (gemeten met
huidgeleidingsreacties) wanneer het wordt toegepast na het presenteren van de
eerder geleerde angst stimulus ter herinnering (Mungee et al., 2013). Het
effect van tDCS op de consolidatie van angst extinctie-geheugen is nog niet
onderzocht. Het doel van dit onderzoek is om te onderzoeken of transcraniële
direct current stimulatie (tDCS) op de rechter dorsolaterale prefrontale cortex
(dlPFC) de consolidatie van extinctie-geheugen verhoogd wanneer het wordt
toegediend direct na extinctie training. Dit is van klinisch belang voor de
succesvolle behandeling van angststoornissen

Onderzoeken wat het effect is van tDCS (anodisch en kathodisch) op de rechter
dlPFC op de consolidatie van een angstextinctie herinnering bij gezonde
proefpersonen in vergelijking met nep tDCS stimulatie (controle), gemeten met
psychofysiologische metingen (SCR en schrikreflex). Er wordt verwacht dat
anodische stimulatie de consolidatie van de extinctie herinnering zal
bevorderen, terwijl kathodische stimulatie de consolidatie van
extinctiegeheugen zal verstoren.

Het design van het onderzoek is placebo gecontroleerd en dubbelblind. De
proefpersonen nemen deel aan een waarnemingsstudie in drie sessies. Op dag 1
zullen de proefpersonen een Pavloviaans conditioneringparadigma ondergaan met
een neutrale stimulus en een aversieve stimulus gepaard met een milde
elektrische schok. Op dag 2 zullen de proefpersonen een extinctieparadigma
ondergaan. Hierna zal tDCS (anodisch, kathodisch of nep) worden toegepast op de
dlPFC. Op dag 3 zullen de proefpersonen aan de extinctieherinnering worden
herinnerd en een terugvalparadigma ondergaan waarin een milde elektrische
stressor wordt gebruikt. De eerste sessie zal circa 45min duren, de tweede
sessie 60min en de derde sessie zal circa 45min duren. Alle sessies zullen
plaatsvinden op de afdeling Psychiatrie van het AMC. Persoonlijkheidsvariabelen
van de proefpersonen zullen worden vastgesteld met behulp van verschillende
vragenlijsten. Omdat de richting van anodische en cathodische tDCS stimulatie
nog niet volledig is vastgesteld, zullen beide polariteiten worden onderzocht.

transcranial direct current stimulation (tDCS)

De beoogde tDCS procedure is veilig en bevat geen aanzienlijk risico.
Veiligheidsvoorschriften zullen worden gevolgd om de veiligheid van de
proefpersonen te waarborgen. Potentiële bijwerkingen van tDCS zijn een jeukend
en tintelend gevoel onder de elektroden (Nitsche et al., 2008). tDCS zal worden
toegepast met een stroomintensiteit van 1mA gedurende 20min. Bij de
nepstimulatie zal de stroom worden opgevoerd en daarna teruggebracht worden om
het gevoeld van actieve stimulatie na te bootsen. Proefpersonen kunnen zich
terugtrekken uit het onderzoek op elk moment en er zijn geen directe voordelen
voor de deelnemers.