De invloed van diepe hersenstimulatie op beloning en aandacht bij de ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson ontstaat als gevolg van degeneratie van hersencellen
die dopamine produceren. De voornaamste symptomen bij de ziekte van Parkinson
zijn (rust)tremor, rigiditeit, akinesie en verstoorde houding. Om deze
symptomen te verhelpen krijgen patiënten dopaminerge medicatie voorgeschreven.
Helaas leidt dat bij een deel van de patiëntpopulatie tot impuls-controle
stoornissen (ICSen), zoals hyperseksualiteit, verslaving aan dopaminerge
medicatie, pathologisch gokken of compulsief kopen. Deze ICSen hebben een sterk
beloningsgericht aspect. Om deze bijwerkingen te verminderen is het vereist de
dopaminerge medicatie te verlagen. Dit is mogelijk door diepe hersenstimulatie,
bv van de subthalamische nucleus (STN). Helaas leidt diepe hersenstimulatie van
de STN bij een groep patiënten ook tot ICSen. In het onderhavige onderzoek
zullen eerdere bevindingen over de interactie tussen aandacht en beloning bij
gezonde proefpersonen vertaald worden naar patiënten met de ziekte van
Parkinson. We hebben onlangs aangetoond dat stimuli die met een bepaalde
beloning geassocieerd worden sterker de aandacht trekken, ook als aan die
stimulus op dat moment geen beloning meer aan gekoppeld is. Dit toont aan
belonende zaken onze aandacht automatisch trekken, zonder dat we hier
daadwerkelijk controle over hebben. Het zou kunnen dat dit automatische proces
door stimulatie van de STN geactiveerd wordt. Als dat zo is, dan kan dit
onderzoek belangrijke informatie voor toekomstige behandeling voortbrengen.

Het doel van dit onderzoek is om bijverschijnselen van diepe hersenstimulatie
te onderzoeken. Een belangrijk aspect van deze bijverschijnselen is het
beloningsgerichte gedrag. Daarom zullen we een aantal psychologische taken
afnemen zodat we meer leren over de verschillende componenten van dit
beloningsgerichte gedrag.

Patiënten zullen voor het onderzoek getest worden- er zal onder andere een
inschatting van het IQ en executieve functies gemaakt worden. Het onderzoek
zelf (within-subjects design) bestaat uit 4 delen waarmee bekeken kan worden
voor welke componenten van het aanleren van bepaalde beloningscontingenties de
STN belangrijk is.

Bij dit onderzoek zal de diepe hersenstimulator tijdens bepaalde blokken
tijdelijk uitgezet worden. Omdat we patiënten alleen testen tijdens hun
ON-fase (fase waarin de dopaminerge medicatie goed werkt en patiënten weinig
symptomen ervaren), verwachten we dat het uitzetten van de stimulator niet tot
terugkeer van ernstige symptomen zal leiden. Het kan desondanks toch zo zijn
dat patiënten meer last krijgen van lichte tremor of rigiditeit. Dit is in de
informatiebrief beschreven.