Het effect van het tijdstip van eten op glucose metabolisme en de hersenen tijdens een dieet studie in mensen met obesitas.

Overgewicht is wereldwijd enorm toegenomen wat gepaard gaat met ernstige
gevolgen voor de gezondheid, zoals type 2 diabetes mellitus en het metabool
syndroom. Het behandelen van obesitas is moeilijk omdat diëten vaak leiden tot
gewichtstoename nadat mensen zijn afgevallen. Dit is vaak het gevolg van
toegenomen motivatie om te eten en een stijging van het hongergevoel. De
hersenen spelen een belangrijke rol bij het reguleren van eetgedrag en tijdens
diëten zorgen signalen van perifere organen naar de hersenen ervoor dat mensen
meer gaan eten. Serotonine in de hersenen is sterk betrokken bij eetgedrag en
lichaamsgewicht. De extracellulaire serotonine concentratie, o.a. beschikbaar
om aan de serotonine receptor te binden, wordt gereguleerd door de serotonine
transporter (SERT). Recent hebben we een negatieve correlatie gevonden tussen
SERT en lichaamsgewicht en een positieve relatie tussen SERT en de insuline
gevoeligheid. Daarnaast hebben we in slanke mannen een afname van SERT gevonden
na een suiker- en vetrijk dieet van zes weken.
Recente studies hebben laten zien dat het tijdstip van eten invloed heeft op
lichaamsgewicht, honger en glucose metabolisme. Eten op het verkeerde tijdstip
van de dag kan leiden tot overgewicht en insuline resistentie. Daarnaast heeft
een studie aangetoond dat obese proefpersonen meer gewicht verliezen als zij de
hoofdmaaltijd in de ochtend eten in vergelijking met de hoofdmaaltijd in de
avond tijdens een hypocalorische studie.
Onze hypothese is dat tijdens een hypocalorische studie om te zorgen dat obese
mensen gewicht verliezen, het eten van de hoofdmaaltijd in de ochtend (ontbijt)
resulteert in een grotere onderdrukking van het hongergevoel en leidt tot een
meer verbetering van de insuline gevoeligheid in vergelijking met de
hoofdmaaltijd eten in de avond (diner).

Onderzoeken of bij mensen met obesitas het tijdstip van eten tijdens een
hypocalorisch dieet invloed heeft op het serotonine systeem in de hersenen, de
insuline gevoeligheid en de motivatie van eetgredrag

Open gecontroleerde gerandomiseerde interventie studie

Proefpersonen zullen hun dagelijkse calorie-inname met 50% verminderen voor 4 weken. Proefpersonen zullen gerandomiseerd worden in een hypocalorisch dieet waarbij ze 15% van hun totale kcal inname tijdens het ontbijt zullen innemen, 35% tijdens de lunch en 50% tijdens het diner of een hypocalorisch dieet waarbij ze 50% van hun totale kcal inname tijdens het ontbijt zullen innemen, 35% tijdens de lunch en 15% tijdens het diner.

De totale studieduur is 4 weken. Proefpersonen bezoeken het AMC wekelijks en de
totale bezoeksduur aan het AMC is 34 uur. Aan het begin van de studie worden
proefpersonen gescreend voor de in- en exclusie criteria. Proefpersonen zullen
een hypocalorisch dieet volgen voor 4 weken waarbij proefpersonen dagelijks 50%
minder eten wat leidt tot een gewichtsafname van ongeveer 7%. Als obese mensen
5-10% afvallen kan dat leiden tot veel voordelen voor de gezondheid op korte-
en lange termijn. Zo heeft dit een gunstig effect op het glucose metabolisme en
verschillende parameters van het metabool syndroom. Een van de grootste
problemen van dieetstudies is dat proefpersonen vaak weer aankomen in gewicht
nadat ze eerst zijn afgevallen. Het aanpassen van het tijdstip van eten kan een
krachtige en praktische strategie zijn om het gewichtsverlies te handhaven en
kan op lange termijn een beschermend effect hebben op het ontwikkelen van het
metabool syndroom.
Voor en na het dieet wordt een 2-staps hyperinsulinemische euglycemische clamp
gedaan waarbij gebruik wordt gemaakt van stabiele isotopen. Stabiele isotopen
zijn niet schadelijk omdat ze hetzelfde reageren als hun natuurlijke product.
Bloed wordt verkregen via een intraveneus infuus uit een perifere armvene.
Hypoglycemie tijdens de clamp wordt tegengegaan doordat het plasmaglucose
frequent wordt bepaald. De totale duur van de clamp is 7 uur. De proefpersonen
krijgen een SPECT-scan met de radioligand [123]FP-CIT dat intraveneus wordt
toegediend. 2 en 3 uur na toediening wordt er een SPECT scan van de hersenen
gemaakt welke 40 minuten duurt en waarbij de proefpersoon op zijn rug ligt. De
proefpersoon krijgt de avond en de ochtend voor de scan een kaliumjodide tablet
om de schildklier te beschermen. [123]FP-CIT is Europees geregistreerd (CPMP)
en heeft geen schadelijke bijwerkingen. De dosis equivalent van [123]FP-CIT is
2.4 mSv (100MBq) en de totale dosis equivalent van de deelnemers is minder dan
10.0 mSv (200MBq) (WHO klasse IIb). Er wordt een farmacologische MRI gemaakt
met een eenmalige lage dosis van de setotonine reuptake remmerm (SSRI),
citalopram (7.5 mg intraveneus) om het serotonine systeem te bestuderen. Dit
wordt gedaan met arterial spin labeling (ASL) wat een niet invasieve meting is
van de cerebrale bloedstroom waarbij gebruik wordt gemaakt van magnetisch bloed
water protonen als een endogene tracer van de cerebrale bloedstroom. Citalopram
is de enige SSRI die in de Europese Unie voor intraveneus gebruik als een goed
getolereerde behandeling voor ernstige depressies en voor de serotonine
modulatie in een MRI is geregistreerd. Om de SPECT scan goed te kunnen
analyseren is een MRI scan van het hoofd nodig. Daarnaast wordt er een MRI van
de buik gemaakt om lever- en visceraalvet te analyseren. De totale duur van de
MRI-scan is 75 minuten.