Leren door middel van sociale en materiële beloning bij kinderen met ASS en kinderen met ADHD: Een neurofysiologische studie

Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) en Autisme Spectrum Stoornis
(ASS) zijn relatief prevalente neuropsychiatrische ontwikkelingsstoornissen die
beperkingen veroorzaken op verschillende levensgebieden, waaronder het school-
en sociaal functioneren. Ondanks dat er in de klinische praktijk veel overlap
is tussen de twee stoornissen, voorspellen wetenschappelijke
verklaringsmodellen dat deze stoornissen verschillen in hun gevoeligheid voor
sociale en materiële beloning.
Verscheidene modellen van ADHD veronderstellen een centraal tekort aan
motivatie, wat de aandachtsproblemen en het hyperactieve, chaotische en
impulsieve gedrag van kinderen met ADHD kan verklaren. In onderzoek komt dit
motivationele tekort naar voren als een voorkeur voor onmiddellijke beloningen
boven uitgestelde beloningen. Hierdoor heeft het toevoegen van adequate
belonings- en strafschema*s een sterker positief effect bij deze kinderen dan
bij gezonde controles, d.w.z. ze lijken meer afhankelijk van externe beloningen.
Hoewel de huidige modellen van ASS een algemeen tekort aan empathie
centraal stellen om de sociale, emotionele en communicatie problemen te
verklaren, is er recentelijk meer belangstelling voor beloningsgevoeligheid. De
sociale motivatie theorie van ASS veronderstelt dat personen met ASD minder
gevoelig zijn voor sociale beloning, wat tot gevolg heeft dat zij sociale
stimuli (zoals gezichtsuitdrukkingen of sociaal spel) minder waarderen en
benaderen. Echter, er is nog weinig bekend over beloningsgevoeligheid bij ASS.
Sommige studies suggereren een intacte gevoeligheid voor materiële beloning,
maar een verminderde sociale beloningsgevoeligheid, terwijl anderen een
algemeen verminderde beloningsgevoeligheid suggereren.

Het hoofddoel van deze studie is vaststellen hoe kinderen met ADHD en ASS van
elkaar verschillen in het leren door middel van sociale en materiële beloning.
De secundaire doelen zijn: 1) Vaststellen hoe voorspelbaarheid van de
beloningen het leren door middel van sociale en materiële beloning beïnvloedt
bij deze stoornissen; 2) Vaststellen welke neurofysiologische mechanismen ten
grondslag liggen aan leren door middel van sociale en materiële beloning bij
deze stoornissen.

Vier factorieel design: gemengd tussen-proefpersoon (groep: ADHD, ASS, controle
groep) en herhaalde metingen design (type beloning: materieel, sociaal, geen
beloning; leerfase: eerste deel, tweede deel; voorspelbaarheid van beloning:
consequent, inconsequent).

De onderzoeker zal het kind en de ouders/verzorgers eenmaal ontmoeten voor een
intake (45 min) en eenmaal voor het experiment (3 uur). Tijdens de intake wordt
een verkorte intelligentietest afgenomen bij het kind en vult de ouder
gedragsvragenlijsten in. Tijdens het experiment worden de leertaken afgenomen
bij het kind met de materiële, sociale en geen beloning, en twee korte sociale
cognitie testen. Tijdens het experiment draagt het kind de EEG en ECG
uitrusting (een kapje en electrodenplakkers). De fysiologische metingen zijn
niet pijnlijk en brengen geen risico*s met zich mee. In de tussentijd vullen de
ouders nog meer vragenlijsten in (45 min.) en geven zij de sociale beloning
(spelen met het kind gedurende max. 30 min.). De test zal een bepaalde
hoeveelheid concentratie vergen, waarvan de ouder en het kind kunnen herstellen
na korte pauzes. De risico*s zijn verwaarloosbaar en de last kan minimaal
worden beschouwd. Patiënten hebben geen rechtstreeks baat bij het onderzoek.