Het effect van een hoge dosis van baclofen bij de behandeling van alcoholverslaving - Een dubbelblinde, gerandomiseerde, placebo gecontroleerde studie.

Uit dieronderzoek blijkt dat het toedienen van baclofen leidt tot een
vermindering van alcoholgebruik en tot een reductie van de intensiteit van
afkickverschijnselen bij alcoholverslaafde ratten (Colombo et al., 2000; 2003;
Stromberg, 2004; Liang et al., 2006). In overeenstemming hiermee lieten twee
open label studies zien dat het toedienen van 30 mg baclofen/dag over een
periode van 12 weken bij patiënten met een alcoholverslaving een langer periode
van abstinentie en een vermindering van alcoholgebruik en ten gevolge had
(Addolorato et al., 2000; Flannery et al., 2004). De effectiviteit van een lage
dosis baclofen (30 mg/dag) kon verder in twee dubbelblinde, gerandomiseerde,
placebo gecontroleerde studies worden aangetoond (Addolorato et al., 2002;
Addolorato et al., 2006).
Verder lieten twee case studies zien dat het toedienen van een hoge dosis (270
mg) baclofen een complete inhibitie van de drang om alcohol te gebruiken ten
gevolge had (Ameisen, 2005; Bucknam, 2007). Deze studies suggereren dat het
gebruik van hoge doseringen van baclofen bij de behandeling van alcohol
verslaving effectief zou kunnen zijn.

Tot nu toe ontbreken gerandomiseerde, placebo gecontroleerde studies die de
effectiviteit van hoge doseringen van baclofen onderzoeken. Bovendien is weinig
bekend over factoren die het behandelsucces met baclofen zouden kunnen
beïnvloeden. Op basis van de literatuur kan verondersteld worden dat factoren
zoals het individuele angstniveau, motieven voor alcoholgebruik,
familiegeschiedenis, genetisch aanleg of persoonlijkheid het succes van
behandeling zouden kunnen voorspellen (Garbutt et al., 2010; Addolorato et al.,
2002; 2006; Flannery et al., 2004; Cooper et al., 1995; Lesch & Walter, 1996;
Monterosso et al., 2001; Rohsenow et al., 2007; Oslin et al., 2003; Anton et
al., 2008).

Het primaire doel van het onderzoek is de effectiviteit te testen van hoge
doseringen van baclofen voor de behandeling van patiënten met alcoholverslaving
in een dubbelblinde, gerandomiseerde, placebo gecontroleerde studie. Hiervoor
worden hoge doseringen van baclofen vergeleken met placebo.

Het secundaire doel is om factoren te onderzoeken, die het succes van
behandeling met baclofen zouden kunnen voorspellen. Om te onderzoeken welke
patiënten het meest profiteren van een behandeling met baclofen, zal naar
volgende factoren worden gekeken:
- Niveau van angst
- Motieven om te drinken
- Persoonlijkheid
- Familiegeschiedenis en leeftijd van het begin van de alcoholverslaving
- Genetische aanleg

Een verder doel is het effect van baclofen op cognitieve *biases* met
bertekking tot alcohol te bepalen. De volgende cognitieve *biases* zullen
worden onderzocht:

- Aandachtbias
- Benaderings- / Vermijdingsbias
- Affectieve associaties

Om de effectiviteit van baclofen te onderzoeken zal een dubbel blinde,
gerandomiseerde, placebo gecontroleerde studie worden uitgevoerd. Er zal een
interventie plaatsvinden. 130 patiënten met een alcoholverslaving zullen worden
getest. 65 patiënten zullen met een hoge dosis baclofen (150, 120 of 90 mg)
worden behandeld en 65 patiënten worden met placebo behandeld.
De studie zal plaatsvinden in zes klinieken: SolutionS Center, Ready for
Change, U-Center, de Home Clinic, de Stichting voor Alcoholverslavingszorg,
Clear Mind Amsterdam en Terwille. Bovendien zullen patienten die een
behandeling bij SolutionS zonder succes gevolgd hebben de mogelijkheid krijgen
om een ambulante behandeling met baclofen bij SolutionS te volgen.

Patiënten krijgen baclofen of placebo voor de duur van 16 weken. Hierna zal de medicatie worden afgebouwd. Patiënten die baclofen krijgen, beginnen met een dosis van 30 mg/dag. In de hoge doseringsgroep zal de dosis over de periode van zes weken tot maximaal 150 mg/dag worden verhoogd. Gedurende de eerste week slikken proefpersonen 30 mg/dag. Mits er geen bijwerkingen zijn, wordt de dosis vanaf de tweede week met 30 mg per week verhoogd. Om langzaam aan het medicijn te wennen, wordt de dosis om de twee dagen met 10 mg verhoogd. Om bijwerkingen vast te stellen, wordt om de zeven dagen een vragenlijst afgenomen. Indien er bijwerkingen optreden, zal de doseringsverhoging (30 mg) worden verlaagd en vervolgens weer langzaam verhoogd (per 10 mg). Indien er geen sprake is van bijwerkingen wordt de dosis verder verhoogd. Een arts van de kliniek kan beslissen om de dosering niet verder te verhogen als er gedurende de zes dagen volgend op een verhoging bijwerkingen optreden. Na een duur van zes weken is de einddosis bereikt en worden patiënten op deze dosis gestabiliseerd. In de hoge doseringsgroep is het mogelijk om een dosis van 90mg, 120mg of 150 mg/dag te bereiken. Patiënten gebruiken deze einddosis tot 16 weken, daarna wordt de medicatie afgebouwd. Voor patiënten in de placebo groep wordt dezelfde procedure doorlopen, er worden dan echter placebo pillen gebruikt om het aantal pillen te verhogen. Baclofen wordt in pillen van 10 mg voorgeschreven. Placebo pillen zijn uiterlijk identiek aan de baclofenpillen. Patiënten beginnen met drie pillen per dag en kunnen een maximum van 15 pillen per dag bereiken. De tabletten worden drie keer per dag oraal ingenomen.

Proefpersonen worden na de screening op drie tijdstippen getest. De eerste
afspraak vindt plaats na de detox en voor de eerste inname van baclofen in
SolutionS Center, Ready for Change, U-Center, thuis (via Home Clinic), in de
vestiging van de Stichting van Alcoholverslavingszorg, Clear Mind Amsterdam of
in de verstiging van Terwille. Tijdens de eerste afspraak zullen proefpersonen
gevraagd worden om 14 vragenlijsten in te vullen, om meer te weten te komen
over alcoholgebruik, familiegeschiedenis, gebruik van andere middelen,
psychische aandoeningen en andere persoonlijkheidskenmerken. De gekozen
vragenlijsten zijn veelgebruikt in de praktijk. Verder zullen proefpersonen
verzocht worden om drie verschillende taken op een computer uit te voeren. Voor
een taak wordt ongeveer 12 minuten gerekend. De eerste testdag zal in totaal
ongeveer 60- 90 minuten duren.
Na 4 en 16 weken wordt aan de proefpersonen gevraagd om dezelfde procedure nog
een keer te doorlopen, dus om nog een keer vragenlijsten in te vullen en taken
op de computer uit te voeren. Dit zal per keer weer ongeveer 60- 90 minuten
duren.

Bovendien zal na 6 maanden telefonisch contact met de proefpersonen worden
opgenomen en zullen vragen worden gesteld over alcoholgebruik, craving en
welzijn. Deze gespreken zullen ongeveer 10 minuten duren.
Verder wordt aan de proefpersonen gevraagd om twee keer 30 ml bloed af te staan
voor het onderzoek naar biologische markers voor alcoholgebruik.
Bovendien wordt tijdens de screening en de after care sessies de adem alcohol
concentratie bepaald.
Voor genetisch onderzoek zal eenmalig speeksel worden afgenomen.


Risicos:
-Proefpersonen krijgen tijdens het onderzoek plaatjes te zien met een
negatieve inhoud, die negatieve gevoelens teweeg kunnen brengen. De plaatjes
komen uit een internationale, gestandaardiseerde database voor plaatjes (IAPS).
Indien gewenst hebben proefpersonen de mogelijkheid voor een gesprek met een
psycholoog of psychiater aan het einde van de testsessies.
- Mogelijke bijwerkingen van baclofen zijn:
Zeer vaak (> 10%): sedatie, slaperigheid en misselijkheid. Deze bijwerkingen
treden vooral in het begin van het gebruik op, maar verdwijnen meestal na een
paar dagen weer. Vaak (1-10%): afname cardiale output, licht gevoel in het
hoofd, duizeligheid, hoofdpijn, ataxie, tremor, nystagmus,
accommodatiestoornissen, visusstoornissen, ademdepressie, hypotensie, braken,
obstipatie, diarree, droge mond, hyperhidrose, huiduitslag, pollakisurie,
enuresis, dysurie, moeheid, verwardheid, euforie, depressies, hallucinaties,
myalgie, spierzwakte. Zelden (0,01-0,1%): paresthesie, dysartrie,
urineretentie, erectiele disfunctie, abdominale pijn, smaakstoornis,
leverfunctiestoornissen. Zeer zelden (< 0,01%): hypothermie.