Interpersoonlijke Sociaal Psychiatrische Begeleiding: een clustergerandomiseerde trial naar de (kosten)effectiviteit van een gestructureerde begeleiding voor paitneten met een niet-psychotische psychiatrische stoornis in de langdurige zorg.

De Nederlands geestelijke gezondheidszorg is uniek in de wereld, vanwege haar
uitstekende toegankelijkheid en een breed aanbod van diensten. Het huidige
systeem wordt echter steeds onbetaalbaarder, vanwege onder andere de steeds
langere behandelingsduur. Tachtig procent van alle mensen die psychiatrische
hulp krijgt, heeft één of meer niet-psychotische stoornissen. Van hen reageert
16-18% niet goed op kortdurende behandeling. Wanneer kortdurende behandeling
ineffectief is gebleken, is langdurige zorg het enige alternatief. Ongeveer
100.000 patiënten met niet-psychotische stoornissen ontvangen jaarlijks
langdurige zorg. De theoretische en empirische basis van deze langdurige zorg
ontbreekt, evenals een duidelijke focus. Dientengevolge ontvangen jaarlijks
grote aantallen mensen een nauwelijks omschreven, niet onderbouwde, vorm van
langdurige zorg.

Deze studie streeft naar verhoging van de kwaliteit van leven van en
kostenbesparing in de zorg voor mensen met langdurige psychiatrische
stoornissen. ISPB (Interpersoonlijke Sociaal Psychiatrische Begeleiding) is een
begeleidingsmethode t.b.v. mensen met ernstige en langdurige psychiatrische
problematiek die langdurig of intensief ambulante zorg gebruiken zonder
positief resultaat. In onze pilotstudie vonden we een voorzichtige verbetering
van de kwaliteit van leven en duidelijk lager zorggebruik bij patiënten die
ISPB ontvingen, en meer tevredenheid en minder ervaren 'moeilijkheid' bij
professionals die ISPB aanboden [22]. Om besluiten te nemen over verdere
stappen in het implementatieproces van ISPB is het van belang om zo snel
mogelijk meer informatie te krijgen over de effectiviteit van ISPB. Het huidige
project, voortbouwend op ons vorige onderzoek, heeft als doel te onderzoeken
wat de (kosten)effectiviteit is van ISPB vs. gebruikelijk zorg.

HYPOTHESE
ISPB is effectiever dan gebruikelijke behandeling in (1) het vergroten van de
kwaliteit van leven en de sociale netwerken van patiënten, (2) het voorkomen of
verminderen van het door professionals beoordelen van patiënten als *moeilijk*,
en (3) het verwijzen van patiënten naar minder intensieve zorg. Bovendien
worden met ISPB deze doelen bereikt tegen lagere kosten dan met gebruikelijke
zorg.

Om te beoordelen of ISPB resultaten oplevert die beter zijn dan gebruikelijke
zorg wordt een multi-center clustergerandomiseerde trial uitgevoerd:
deelnemende professionals worden gerandomiseerd naar ISPB dan wel naar
gebruikelijke zorg voor een interventieperiode van 12 maanden. Een follow-up
wordt uitgevoerd 6 maanden na afloop van de interventie. Informatie wordt
verkregen vanuit verschillende bronnen (cliënt, professional) en met behulp van
meerdere methoden (interviews, vragenlijsten). Dezelfde instrumenten worden bij
beide groepen afgenomen op vier meetmomenten (voor, tijdens, en na de
interventie, en zes maanden na afloop van de interventie).

ISPB is een in samenspraak met patiënten, professionals en experts ontwikkelde gestructureerde methode voor mensen met langdurige, vaak moeilijk behandelbare niet-psychotische problematiek. ISPB maakt gebruik van een aantal evidence-based deeltechnieken en is positief geëvalueerd in een gecontroleerde pilotstudie.

Vanwege de aard van de cliëntenpopulatie, zijn regelmatige suïcidepogingen te
verwachten (verwachting 40% van deze groep) en daarom zijn er geen specifieke
risico's in dit onderzoek, behoudend de gebruikelijke symptomen bij deze
clienten met langdurig psychiatrische problematiek.

Er zijn suïcidepogingen te verwachten, maar in dezelfde mate als voor aanvang
van het onderzoek. Een van de redenen voor dit onderzoek is omdat in zowel de
controle- als de interventiegroep regelmatig suïcidepogingen plaatsvinden.

Deze studie heeft geen adverse effects. Zowel in de controle- als in de
cliëntengroep kunnen cliënten psychotisch of suïcidaal worden. Als dit gebeurt
tijdens het onderzoek dan zal de betreffende professional worden geïnformeerd.
Onze aanname is dat de interventiegroep niet suïcidaler is dan de
controlegroep.