De Iris+ studie: geavanceerde MRI van de hersenen bij veranderingen in het gedrag

De voornaamste oorzaak van preseniele dementia, na de ziekte van Alzheimer, is
fronto-temporale dementie (FTD). De meest voorkomende vorm van FTD is de
gedragsvariant (behavioral variant, of bvFTD), die gekenmerkt wordt door een
toenemende verslechtering in sociaal en persoonlijk gedrag. In een select
aantal patiënten met een klinische bvFTD diagnose vindt men echter niet de
typische afwijkingen op magnetische resonantie imaging (MRI) scans van de
hersenen die verwacht worden bij het ziektebeeld. Opvallend is dat de niet
afwijkende MRI in deze patiënten samenhangt met een gunstiger beloop van de
ziekte t.o.v. patiënten die wel afwijkingen op de MRI laten zien. Men beschouwt
deze patiënten daarom ook wel als bvFTD *phenocopy* patiënten, ofwel patiënten
die de typische gedragskenmerken van bvFTD vertonen maar die niet daadwerkelijk
een dementie ontwikkelen.
Vooralsnog is het onduidelijk of de etiologie van het bvFTD phenocopy syndroom
van neurodegeneratieve of neuropsychiatrische aard is. Zeker is dat, gezien de
typische verandering op gedragsniveau, er op neurofysiologisch niveau ook
veranderingen plaatsvinden. Aangezien conventionele neuroimaging technieken
zoals MRI en positron emissie tomografie (PET) geen afwijkingen laten zien,
zijn meer geavanceerde neuroimaging technieken nodig om subtielere
neurofysiologische processen in beeld te brengen. De uitkomsten kunnen inzicht
bieden in de processen die leiden tot de ernstige gedragsproblematiek van deze
patiënten.
Vier nieuwe geavanceerde MR technieken lijken veelbelovend in het detecteren
van subtiele veranderingen in de integriteit en de functionele activiteit van
het brein. Diffusion tensor imaging (DTI) biedt een kwantitatieve maat om de
integriteit van zowel grijze als witte stof in vivo te bepalen; functionele MRI
(fMRI) kan de activiteit van het brein meten tijdens het uitvoeren van
cognitieve taken maar ook tijdens rust (resting state fMRI); en arteriele spin
labeling biedt een kwantitatieve maat voor het non-invasief bestuderen van de
doorbloeding van het brein.
De diagnose van het bvFTD phenocopy syndroom blijft moeilijk aangezien de
etiologie nog steeds onbekend is. Inzicht in de neuropathologische processen
die ten grondslag liggen aan het syndroom zal diagnostische beslissingen en
daardoor behandelingsplannen vergemakkelijken aangezien neurodegeneratieve en
neuropsychiatrische aandoeningen verschillende behandelingstrajecten vereisen.
Dit geldt voor zowel medicamenteuze behandeling als begeleiding. Niet alleen is
dat van belang voor patiënten, maar ook voor verzorgers, aangezien de zorglast
voor een FTD patient in het bijzonder hoog is vanwege hun ernstige
gedragsstoornissen.

De diagnose van het bvFTD phenocopy syndroom blijft moeilijk aangezien de
etiologie nog steeds onbekend is. Inzicht in de neuropathologische processen
die ten grondslag liggen aan het syndroom zal diagnostische beslissingen en
daardoor behandelingsplannen vergemakkelijken aangezien neurodegeneratieve en
neuropsychiatrische aandoeningen verschillende behandelingstrajecten vereisen.

Case-control studie

De proefpersoon krijgt enkel een MRI zonder contrast. Gezien het feit dat MRI
onschadelijk is gebleken indien men de contra indicaties van de MRI doorneemt
is er geen risico voor de proefpersonen. De belasting voor de patiënt is het
ondergaan van 2 maal een MRI scan van 60 minuten per keer.