Europese geneticastudie naar gehoorschade bij cisplatinum-behandelde patënten die in hun jeugd kanker hebben gehad.

Tegenwoordig overleven, door verbeterde diagnostiek en behandelingsmethoden,
steeds met kinderen met kanker. Hierdoor ontstaat een steeds groter wordende
groep jong volwassenen die op de kinderleeftijd kanker heeft gehad. Echter, als
gevolg van hun vroegere behandeling met cisplatinum chemotherapie kan het
gehoor ernstig verslechterd zijn. Gehoorproblemen kunnen een negatieve invloed
hebben op de taal- en spraakontwikkeling, sociaal- en emotionele ontwikkeling
en de leerprestaties van kinderen. Gehoorverlies komt voor in ongeveer 26% tot
80% van de kinderen behandeld met cisplatinum. Aangezien cisplatinum
chemotherapie gebruikt wordt bij de behandeling van veel verschillende soorten
kinderkanker en de mate van gehoorverlies sterkt varieert in
cisplatinum-behandelde patiënten, is het noodzakelijk om de patiënten te
identificeren die een risico lopen op gehoorverlies. De cumulative dosering van
cisplatinum, het behandelschema, het gelijktijdig gebruik van diuretica en
aminoglycosiden, evenals de leeftijd van de patiënt verklaren slechts
gedeeltelijk de inter-individuele variabiliteit in gehoorschade. Deze
variabiliteit in gelijk-behandelde kinderen suggereert dat genetische variatie
gehoorschade kan beïnvloeden. Eerdere onderzoeken beschrijven echter vaak
kleine, geselecteerde groepen patiënten en zijn niet gebaseerd op genoom-brede
screening (GWAS).

Doel van dit onderzoek is om bekende allelvarianten te valideren en om nieuwe
varianten te vinden die een rol kunnen spelen bij het risico van
cisplatin-geïnduceerd gehoorschade in een omvangrijk internationaal cohort van
kinderen met gediagnosticeerd kanker.

Deze studie, opgezet als retrospectieve en prospectieve cohort studie, wordt
gecoördineerd door het Erasmus MC - Universitair Medisch Centrum Rotterdam
(EMC), maar genome-brede screening (GWAS) zal in het EMC en de
Universitaetsklinikum Ulm (Duitsland) worden uitgevoerd. In totaal zullen we de
gegevens van ongeveer 600 nieuw gediagnosticeerde patiënten en in het verleden
behandelde patiënten (survivors), behandeld met cisplatinum, zonder craniale
bestraling nodig hebben.
Indien toestemming verkregen is van nieuw gediagnosticeerde patiënten, zal er
eenmalig een extra buisje bloed worden afgenomen, gelijktijdig met een
bloedafname noodzakelijk voor patiëntenzorg. Het is belangrijk dat een patiënt
niet extra geprikt wordt voor het onderzoek.
Indien een extra buisje bloed geweigerd wordt, kan er speeksel verzameld
worden. Dit kan tijdens het reguliere ziekenhuisbezoek, maar het speeksel kan
ook thuis verzameld worden. Het buisje voor het verzamelen van speeksel en een
envelop voor het terugsturen van het buisje speeksel, ontvangt de deelnemer dan
per post.
Ook zal tijdens het reguliere ziekenhuisbezoek driemaal een gehoortest worden
gedaan: voor de behandeling, tussen de tweede en derde chemokuur, en na afloop
van de gehele behandeling. Audiogrammen worden al in het kader van de
behandeling gedaan, maar worden niet in ieder kind op hetzelfde moment tijdens
de behandeling uitgevoerd. Met dit onderzoek willen wij er ook voor zorgen dat
er een verbetering komt in de structuur van de gehoortesten.

Zodra in het verleden behandelde patiënten toestemming hebben gegeven voor
inzage in het medisch dossier en audiologische testen, zal al het materiaal
verzameld worden. Indien een extra buisje bloed - gelijktijdig afgenomen met
bloedafname voor patiëntenzorg - wordt geweigerd kan er speeksel verzameld
worden. Dit kan thuis gedaan worden. Het buisje voor het verzamelen van
speeksel en een envelop voor het terugsturen van het buisje speeksel, ontvangt
de deelnemer dan per post.

Voortdurende verbeteringen in de behandeling van kinderkanker hebben ertoe
geleid dat er nu veel meer patiënten zijn die kinderkanker overleven. Hoewel
dit positief is, zijn de behandelingen intensief en hebben overlevenden van
kinderkanker veel bijwerkingen, zoals gehoorschade. Helaas is nog maar weinig
bekend over het directe effect van de behandeling op de ontwikkeling van
gehoorproblemen en van het genetisch profiel van patiënten met
gehoorproblemen.

Op relatief eenvoudige wijze en met geringe belasting (driemaal een audiogram
tijdens het reguliere ziekenhuisbezoek en eenmalig een extra bloedafname
gelijktijdig met bloedafname voor patiëntenzorg) kan een indruk verkregen
worden van de gehoorstatus en het genetische profiel van de patiënt. De
verworven kennis zal ons helpen toekomstige vragen beter te kunnen
beantwoorden. De audiogrammen zullen tijdens regulier ziekenhuis bezoek
uitgevoerd worden (voor de behandeling, tussen de tweede en derde chemokuur, en
aan het einde van de behandeling. Tot voor kort werden de gehoortesten niet in
ieder kind op hetzelfde moment tijdens de behandeling uitgevoerd. Met dit
onderzoek willen wij er ook voor zorgen dat er een verbetering komt in de
structuur van de gehoortesten.

Het onderzoek kan niet alleen met volwassenen worden uitgevoerd omdat er in
deze studie gekeken wordt naar kinderen die vóór de leeftijd van 18 jaar voor
kinderkanker behandeld zijn. Het onderzoek zal dus ook met deze groep
proefpersonen worden uitgevoerd omdat wij in deze studie het directe effect van
de behandeling en de rol van het genetische profiel op het ontwikkelen van
gehoorproblemen in deze populatie willen onderzoeken.