Verleiding en beheersing: De rol van gevoeligheid voor beloning en straf op verstoord eetgedrag

De huidige studie zal de focus leggen op hoe het komt dat patiënten met
Anorexia Nervosa zo goed hun voedsel inname kunnen beperken hoewel ze in
uitgehongerde toestand verkeren, terwijl mensen met obesitas stelselmatig falen
in het beperken van hun voedsel inname en te veel eten.
De belonende effecten van drugs en eten worden verondersteld deels door
dezelfde biologische mechanismes van beloningsgevoeligheid te worden
gereguleerd (Davis & Carter, 2009). In overeenstemming hiermee, en met de
bevindingen van studies met mensen die drugs gebruiken, is gevonden dat mensen
met obesitas een aandacht bias voor eten hebben (e.g., Yokum et al., 2011). Dit
wijst erop dat de neiging om belonings-gerelateerde informatie voorrang te
geven een risico factor is om obees te worden (Davis et al., 2007). Anderzijds
kan een gevoeligheid voor straf (bijv. ongewilde gewichtstoename) mensen helpen
om hun voedselinname te beperken. In overeenstemming met dit idee is gevonden
dat patiënten met Anorexia Nervosa rapporteren gevoeliger te zijn voor straf
dan gezonde controles (e.g., Glashouwer et al., 2014).
De algemene hypotheses die met dit onderzoek getoetst zullen worden zijn als
volgt; (1) Risico op obesitas is verhoogd met een hoge algemene
beloningsgevoeligheid en een lage algemene gevoeligheid voor straf; (2) Risico
op Anorexia Nervosa is verhoogd met een hoge algemene gevoeligheid voor straf
en een lage algemene gevoeligheid voor beloning.

Het primaire doel van het onderzoek is om de rol van belonings- en
strafgevoeligheid in Anorexia Nervosa en obesitas (verder) te onderzoeken, door
algemene en stoornis relevante belonings- en strafgevoeligheid in kaart te
brengen. Het secundaire doel is om, exploratief, in de groep van Anorexia
patiënten, te onderzoeken of er een relatie is tussen zowel algemene als
stoornis relevante belonings- en strafgevoeligheid en behandelsucces na een
jaar, en of specifiek de stoornis relevante aandacht biases veranderen door de
behandeling. Het tertiaire doel is om een potentiele modererende rol van
executieve controle in de relatie tussen belonings- en strafgevoeligheid en de
ernst van de eetstoornis en BMI, in kaart te brengen.

Het deel van de studie dat uitgevoerd wordt bij Anorexia patiënten heeft een
longitudinale observationele opzet. Het deel dat uitgevoerd wordt bij patiënten
met overgewicht heeft een cross-sectionele observationele opzet. Beide groepen
zullen dezelfde eerste meting uitvoeren, die bestaat uit het invullen van
vragenlijsten en het doen van computertaken. De computertaken meten algemene en
stoornis relevante belonings- en straf gerelateerde aandacht biases en
executieve controle. De vragenlijsten meten zelf-gerapporteerde eetstoornis
symptomatologie, honger en verstreken tijd sinds de laatste maaltijd, positieve
en negatieve gevoelens, algemene belonings- en strafgevoeligheid en symptomen
van angst en depressie. Anorexia patiënten zullen worden gevraagd om mee te
doen aan een nameting die een jaar na intake plaats zal vinden. Tijdens deze
nameting zullen ze nogmaals dezelfde computer taken doen en dezelfde
vragenlijsten invullen. Een gezonde controle groep, geselecteerd op een gelijke
leeftijd en opleidingsniveau, zal ook de voormeting doen.

De enige belasting voor patiënten die aan deze studie deelnemen is de
tijdsbelasting. Er zijn geen risico's gerelateerd aan deelname aan de studie.
Patiënten met Anorexia zullen in totaal drie keer getest worden. De voor- en de
nameting die bestaat uit de vragenlijsten en computertaken zal worden afgenomen
in het centrum voor eetstoornissen, en zullen respectievelijk 115, en 130
minuten duren. De voormeting vindt plaats niet lang na de start van de
behandeling bij het centrum van eetstoornissen, en de nameting een jaar later.
De derde meting bestaat uit een interview van 60 minuten en zal ongeveer
tegelijk met de tweede meting worden afgenomen. Het interview hoeft op de
voormeting niet apart voor het onderzoek gedaan te worden omdat hij deel is van
de intake. Op de nameting wordt het interview apart van de andere meting
ingepland om belasting van de patiënten zo laag mogelijk te houden. Ze kunnen
zelf aangeven of ze willen dat het interview bij het centrum van eetstoornissen
gebeurt, of dat de interviewer hen thuis op zoekt. Patiënten met obesitas
zullen alleen de eerste meting van respectievelijk 115 minuten doen.
Bevindingen van deze studie worden verwacht tot een beter begrip te leiden van
de factoren die invloed hebben op de ontwikkeling en instandhouding van
eetstoornissen. Aangezien Anorexia Nervosa zich meestal ontwikkeld tijdens de
adolescentie, is het belangrijk de factoren ook in deze leeftijdsgroep te
onderzoeken. Voor obesitas geldt hetzelfde, aangezien tijdens adolescentie
steeds meer (voedsel-) keuzes zelfstandig worden gemaakt. De rol van belonings-
en strafgevoeligheid kan dus ook voor deze groep het beste tijdens de
adolescentie onderzocht worden.