Prospectieve studie naar de prognostische waarde van transiënte elastometrie (Fibroscan) bij patiënten met primaire scleroserende cholangitis (PSC; FICUS-studie).

Primaire scleroserende cholangitis (PSC) is een zeldzame (prevalentie:
10/100.000 in Noord-Europese inwoners) en chronisch cholestatische leverziekte
zonder bekende oorzaak die dikwijls geassocieerd is met inflammatoire
darmziekte (IBD) en wordt gekarakteriseerd door progressieve, obliteratieve
fibrose van de galgangen. Hoewel het natuurlijk beloop kan variëren tussen
patiënten, is PSC vaak progressief met biliaire cirrose en andere complicaties
tot gevolg. Daarnaast is een specifieke complicatie het cholangiocarcinoom; het
stellen van deze diagnose zeer lastig blijft. De mediane overleving bedraagt 11
tot 18 jaar. Enkele therapeutische modaliteiten (geneesmiddelen, endoscopisch,
chirurgisch) zijn onderzocht. Desalniettemin blijft levertransplantatie de
enige mogelijkheid om ziektebeloop significant te beïnvloeden. Verschillende
prognostische modellen, waaronder klinische en biochemische parameters, zijn
ontwikkeld. Hoewel deze modellen bruikbaar lijken voor het voorspellen van
uitkomsten in patiënten cohorten, zijn deze vooralsnog niet geschikt om
uitkomsten van individuele patiënten te voorspellen.

Gevorderde fibrose is een belangrijke prognostiche parameter bij alle
leverziekten, zo ook bij PSC. Leverbiopsie (LB) is van origine de standaard
voor het evalueren van leverfibrose. LB is echter een invasieve methode en
onderhevig aan sampling error en intra-/interobserver variatie. Deze
beperkingen hebben aangezet tot de ontwikkeling van non-invasieve methodes om
leverfibrose te onderzoeken. Fibrose can non-invasief worden gemeten aan de
hand van een 'biologische' benadering (kwantificeren biomarkers in
serummonster) of 'fysieke' benadering (leverstijfheid meten). Bij
cholestatische leverziekten (primaire biliaire cirrhose (PBC) en PSC) is de
diagnostische waarde van huidige serummarkers van fibrose lager dan die van
leverstijfheid voor het aantonen van significante fibrose.

Leverfibrose kan gestageerd worden met 1-dimensionele echo transiënte
elastografie (TE) waarbij de snelheid gemeten wordt van laag-frequente (50 Hz)
elastische shear wave die door de lever heengaat (Echosens, Parijs, Frankrijk).
Hoe stijver de lever, des te sneller deze golven zich voortplanten. Resultaten
worden uitgedrukt in kilopascal (kPa) en variëren van 2.5 tot 75 kPa
(normaliter rond 5 kPa). TE is een kortdurende (<10 minuten) en volledig
non-invasieve procedure. TE is geïmplenteerd in vele landen (meer dan 1300
apparaten wereldwijd) en er zijn nooit bijwerkingen gerapporteerd. Vele studies
hebben een goede correlatie aangetoond tussen leverstijfheid en histologische
stadiëring van fibrose in diverse leverziketen, met name bij chronische
hepatitis C (CHC). De ontwikkeling van TE (en serummarkers van fibrose) heeft
de noodzaak van leverbiopsie aanzienlijk verminderd in CHC. Daarnaast is
aangetoond dat leverstijfheid de 5-jaars overleving van CHC-patiënten kan
voorspellen. Fibroscan wordt ook gebruikt bij andere chronische leverziekten,
waaronder cholestatische ziekten. Bij PBC en PSC hebben enkele studies
aangetoond dat TE een hoge accuratesse heeft om significante fibrose te
diagnosticeren. Tot slot heeft onze groep recent aangetoond dat leverstijfheid
predictief is voor slechte uikomst (overleving zonder levercomplicaties) bij
PBC patiënten.

In de meeste verwijscentra wordt de Fibroscan routinematig gebruikt bij
PSC-patiënten. Derhalve is het zeer belangrijk om de prognostische waarde van
leverstijfheid bij PSC te meten, een ernstige leverziekte zonder prognostiche
modellen in de huidige klinische praktijk. Tegelijkertijd is een zoektocht voor
accurate biomarkers van fibrose en, op een hoger niveau, prognose van PSC
essentieel en dient vergeleken te worden met de Fibroscan.

De International PSC Study Group (wereldwijd verwijzingscentrum voor PSC,
www.ipscsg.org) voorziet in een excellent onderzoeksnetwerk voor deze studie.

Het doel van deze studie is om te evalueren wat de prognostische waarde is van
transiënte elastografie (Fibroscan) bij patiënten met primaire scleroserende
cholangitis.

Internationale, prospectieve multicohort studie

Verwaarloosbare belasting of risico.