De persoonlijke beleving van delier door oudere ziekenhuispatiënten, hun naasten en verpleegkundigen

Delier is een ernstige complicatie die bij 14% tot 40% van de ouderen opgenomen
in het ziekenhuis optreedt, en bij tot wel 40%van de gevallen voorkomen kan
worden door vroegtijdige opsporing en de inzet van preventieve maatregelen. De
American Psychiatric Association omschrijft delier als een fluctuerende
bewustzijnsstoornis met cognitieve problemen zoals geheugenverlies,
desoriëntatie en taalstoornis, waarbij de stoornis zich binnen enkele uren of
dagen ontwikkelt als gevolg van een lichamelijke aandoening. Er zijn drie types
delier bekend: hyperactief, hypoactief en gemengd. Het is een voorspeller van
veel nadelige gevolgen zoals langere opnameduur in het ziekenhuis, verhoogde
kans op blijvende opname in een zorginstelling, verhoogde kans op dementie en
een mindere mate van functioneel herstel en hogere kans op overlijden binnen 12
maanden na het delier.

In de afgelopen twee decennia is er veel onderzoek verricht naar de
diagnostiek, risicofactoren, consequenties en behandelingen van delier. Dit
heeft geresulteerd in onder andere de totstandkoming van de richtlijn *Delier
voor volwassenen*, waarin wordt beschreven hoe omgegaan dient te worden met
patiënten die een verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van een delier, of
met patiënten die al delirant zijn. Er is echter weinig bekend over hoe een
delier beleefd wordt door oudere patiënten, hun naasten en de betrokken
verpleegkundigen. Uit eerder onderzoek is wel gebleken dat er sprake kan zijn
van post traumatische stressstoornis of depressie bij zowel patiënten als
naasten, en dat patiënten soms, uit angst voor een nieuw delier, verdere
ziekenhuisopnames of *behandelingen weigeren. Ook verpleegkundigen ervaren
stress, toegenomen werkdruk, burn-outs en machteloosheid bij het werken met
delirante patiënten, omdat deze groep patiënten meer tijd en aandacht kost, en
verpleegkundigen vaak niet weten hoe ze het beste om kunnen gaan met deze
patiënten. Voor zover bekend is het onderhavige onderzoek het eerste onderzoek
dat de perspectieven van deze drie groepen (patiënt, naaste en verpleegkundige)
tegelijkertijd onderzoekt.

De onderzoeksvraag die naar aanleiding van bovenstaande problematiek
geformuleerd is betreft: Wat is de persoonlijke ervaring van een delier van
oudere ziekenhuispatiënten, hun naasten enbehandelende verpleegkundigen? Met
als doel het ontwikkelen en implementeren van verbeteringen in de
informatievoorziening en ondersteuning van oudere patiënten in het ziekenhuis,
hun familie en verpleegkundigen. Dit kan bijdragen aan de verbetering van
omgang zowel met delirante patiënten, hun naasten en de verpleegkundigen om zo
(onnodige) negatieve bijeffecten van een delier in deze drie groepen tot een
minimum te beperken.

Voor het onderzoek wordt gekozen voor een kwalitatieve benadering gebaseerd op
de principes van Grounded Theory. Het betreft derhalve een kwalitatieve studie
aan de hand van semigestructureerde interviews.
Er zal gestart worden met drie pilotinterviews (één met een patiënt, één met
een naaste en één met een verpleegkundige) om na te gaan of de vragen helder
zijn en de beoogde informatie verkregen wordt. Er zullen audio-opnames van alle
interviews worden gemaakt, met toestemming van de deelnemers.

De interviews zullen maximaal één uur duren per deelnemer, en het risico voor
de deelnemers is nihil. In het geval dat zij negatieve emoties ervaren door het
interview kunnen zij ten alle tijden stoppen met het interview en deelname aan
het onderzoek afbreken. Indien een deelnemer zich terugtrekt van verdere
deelname zal de geluidsopname van het interview gewist worden.

De interviews met patiënten zullen plaatsvinden tijdens de routine follow-up op
de delier-poli in het MUMC+, welke plaatsvindt ongeveer zes weken na ontslag
uit het ziekenhuis. Een reguliere afspraak op de delier-poli is ongeveer één
uur. Tijdens deze afspraak wordt er met de patiënt stilgestaan bij hoe de
patiënt zich gevoeld heeft sinds ontslag uit het ziekenhuis, maar ook bij de
beleving van het delier zelf. Tevens worden er wat cognitieve tests gedaan.
Voor het onderzoek wordt de beleving van delier wat dieper uitgevraagd, en
worden er een naaste en een verpleegkundige gevraagd ook hun ervaringen met het
delier van die specifieke patiënt te vertellen. Voor patiënten die meedoen aan
het onderzoek duurt de follow-up afspraak bij de delier-poli ongeveer 20
minuten langer dan de reguliere afspraak. Interviews met naasten duren tussen
30 en 60 minuten, en met verpleegkundigen ongeveer 20 tot 30 minuten. De
afspraken worden in overleg met de naasten en verpleegkundigen zelf gepland.