Verbetert lichaamstevredenheid bij jongeren met een eetstoornis door een online training op basis van evaluatieve conditionering?

Lage lichaamstevredenheid en zelfwaardering zijn belangrijke oorzaken voor het
ontwikkelen en in standhouden van een eetstoornis (Stice & Shaw, 2002; Johnson
& Wardle, 2005). Bovendien blijkt lichaamsontevredenheid een belangrijke
voorspeller voor terugval na behandeling. Recentelijk werd ontdekt dat
evaluatieve conditionering via een computertraining leidde tot een verbetering
van lichaamstevredenheid en algemene zelfwaardering. Deze training bleek
effectief in een gecontroleerde setting onder studentes zonder eetstoornis die
een eenmalige training volgden (Martijn et al., 2010). De positieve effecten
werden in een tweede studie gerepliceerd onder vrouwen met een hoog risico op
het ontwikkelen van een eetstoornis (Aspen et al., 2015). Na de training
rapporteerden de vrouwen minder zorgen over hun lichaamsgewicht en
lichaamsvormen en meer zelfwaardering. Eén maand en drie maanden na de training
waren deze positieve effecten nog steeds zichtbaar. In het huidige onderzoek
willen we daarom kijken of deze training helpt om lichaamstevredenheid en
zelfwaardering te verbeteren bij jongeren met een eetstoornis.

Het doel is het onderzoeken van de effectiviteit van een korte computertraining
om lichaamsbeeld en zelfwaardering te verbeteren in een klinische populatie van
jongeren met een eetstoornis. Getest wordt of de interventie effectief is (a)
onder meisjes met een eetstoornis en (b) als online interventie. Deze
innovatieve computertraining is gebaseerd op conditioneringsprincipes en leert
deelnemers hun lichaam te associëren met positieve, accepterende sociale
feedback. De training is bedoeld als aanvulling op het bestaande
behandelaanbod.

Het betreft een enkelblind cross-over design. Deelnemers worden random verdeeld
over een experimentele en een controle groep. Deelnemers uit de controlegroep
krijgen alsnog de verondersteld werkzame training na de bogus interventie. Na
afloop van de training zijn er twee follow-up metingen om veranderingen over de
loop van de tijd te kunnen volgen.

De interventie zal getoetst worden in 2 (Conditie: experimenteel, controle) x 2
(Tijd: T1, T2) RM-ANOVAs met lichaamstevredenheid en zelfwaardering als
afhankelijke variabelen.

In deze training moeten deelnemers op foto>s van hun eigen lichaam en foto's van andere lichamen klikken, waarbij hun eigen foto>s systematisch worden gevolgd door portretfoto's van vriendelijke lachende gezichten. De training bestaat uit 6 sessies van ongeveer 5 minuten en wordt online aangeboden aan jongeren die ontevreden zijn met hun lichaam. In de bogus training krijgen deelnemers dezelfde stimuli te zien als in de experimentele conditie, maar deze worden in blokken van dezelfde categorie aangeboden, waardoor er geen contingentie is tussen eigen lichaam en lachend gezicht.

Er zijn geen risico*s verbonden aan deelname aan de studie. Er is slechts een
tijdinvestering van ruim een half uur per meetmoment en het grootste deel van
deze meetmomenten kunnen deelnemers thuis uitvoeren via de computer. Er zijn
directe voordelen verbonden aan het meedoen met het onderzoek. Pre-klinische
studies hebben reeds laten zien dat dit mogelijk een zeer effectieve
interventie is om lichaamstevredenheid te verbeteren. Alle deelnemers aan de
studie ontvangen (uiteindelijk) de experimentele interventie en helpen
bovendien mee aan het vergaren van evidentie, wat toekomstige
eetstoornispatiënten ten goede zal komen.
Wanneer de training voor deze groep inderdaad effectief blijkt in het
verbeteren van lichaamstevredenheid, wordt de training opgenomen als module
binnen het reeds bestaande blended behandelprogramma Smaakk!. Smaakk! is
onderdeel van het blended behandelaanbod van het Expertisenetwerk Kinder- en
Jeugdpsychiatrie (http://netwerk-kjp.nl/e-health), wat betekent dat de
interventie gebruikt zal worden binnen een groot aantal kinder- en
jeugdpsychiatrie instellingen verspreid over heel Nederland.