Effectiviteit van behandeling van migraine door manueel therapeut en huisarts: een pilot study

De aanleiding voor onderzoek naar de effectiviteit van manueeltherapeutische
behandeling van migraine is dat er aanwijzingen zijn dat manueeltherapeutische
behandeling mogelijk effectief is voor patiënten met migraine. De reeds
uitgevoerde onderzoeken naar de effectiviteit van MT bij migraine laten een
positief effect zien, maar het gaat om kleine onderzoekspopulaties en deze
onderzoeken vertonen methodologische tekortkomingen. Een goed opgezette
pragmatische RCT is nodig om de effectiviteit van deze interventie te evalueren.

Het voorliggende onderzoeksprotocol betreft een pilot study: een studie om de
haalbaarheid te verkennen van een trial naar de effectiviteit van
manueeltherapeutische behandeling bij migraine. Een belangrijke reden voor de
uitvoering van deze pilot study is dat de mate van instroom in de trial van de
beoogde patiënten onzeker is. Ten eerste heeft dat te maken met de
insluitcriteria: in het protocol worden nieuwe en reeds bekende patiënten
ingesloten indien zij minimaal 2 aanvallen en minimaal 3 dagen per maand
migraine hebben. De jaarprevalentie van migraine wordt geschat op 10-12%, die
van chronische migraine (>15 dagen per maand) wordt geschat op 2%. Het is
echter niet bekend wat de prevalentie is van migraine patiënten die voldoen aan
de door ons gekozen insluitcriteria. We schatten dat dat op 100-120 patiënten
per gemiddelde huisartsenpraktijk ligt. Als er 5 huisartsen meedoen dan zouden
we 10 patiënten in 2 maanden tijd moeten kunnen rekruteren. Deze verwachting
is mede gebaseerd op een reeds eerder uitgevoerde haalbaarheidsstudie naar de
behandeling van chronische spierspanningshoofdpijn met een jaarprevalentie van
2-5% In deze studie werden in 5 maanden tijd 20 patiënten gerandomiseerd.
Een andere reden is dat bij de voornoemde haalbaarheidsstudie met patiënten met
chronische spierspanningshoofdpijn is gebleken dat patiënten een sterke
voorkeur hadden voor de manueel therapeutische interventie en daarom niet
konden worden gerandomiseerd 7. Een pilot study kan inzicht geven of deze
voorkeur ook geldt voor patiënten met migraine.
Daarnaast is het mogelijk om procedures rondom de metingen en behandelingen te
evalueren waarmee de kans toeneemt de volledige trial succesvol af te ronden
8. In de pilot study evalueren we de logistiek van het onderzoek, de
rekrutering van potentiële patiënten en de uitvoerbaarheid van de onderzoek- en
behandelprotocollen

Doel van de pilot study is te onderzoeken of een trial naar de effectiviteit
van manuele therapie ten opzichte van huisartsenzorg bij migraine haalbaar en
uitvoerbaar is.
Daarvoor zijn een aantal sub vragen geformuleerd.
*Voldoet de instroom van deelnemers aan de verwachting dat 10 patiënten in 2
maanden kunnen
worden geïncludeerd in 5 huisartspraktijken?.
*Hoeveel deelnemers hebben een sterke voorkeur voor een van de interventies:
manuele therapie of usual care huisarts?
*Zijn de baseline- en follow up metingen door de onderzoeksassistente
uitvoerbaar?
*Is de uitvoering van het behandelprotocol voor de manueel therapeut, huisarts
en patiënt praktisch haalbaar

Design onderzoek:
Haalbaarheidsstudie voor randomised clinical trial.

Beide interventies (manuele therapie, huisartsenzorg) voeren regulier
toegepaste behandelingen uit.
De manueel therapeut maakt gebruik van gangbare technieken (mobilisaties,
pijndempende technieken, spiertraining, houdinginstructies) waarvan alleen
lichte bijwerkingen van korte duur in de literatuur zijn beschreven zoals
stijfheid en toename van nekpijn direct na de behandeling.
Voor de behandeling van de huisarts geldt dat deze de NHG standaard "Hoofdpijn"
volgt. Hierbij gelden de bij- en nawerkingen van de eventueel voor te schrijven
medicatie.
De inschatting is derhalve dat de proefpersonen geen extra risico lopen door
deze behandelingen.