Single-center, open-label studie met 14C-radioactief gemerkt cenerimod om onderzoek te doen naar de massabalans, farmacokinetiek en het metabolisme na enkelvoudige orale toediening aan gezonde mannelijke proefpersonen

Cenerimod (ook ACT-334441 genoemd) is een nieuw onderzoeksmiddel dat mogelijk
gebruikt kan worden bij de behandeling van aandoeningen van het immuunsysteem
zoals systemische lupus erythematosus (SLE) of het voorkomen van
afstotingsreacties na orgaantransplantaties. Normaal gesproken is het
immuunsysteem de belangrijkste verdediging tegen ziekte en een slechte
gezondheid. Soms werkt het immuunsysteem echter niet goed door tekortkomingen
en afwijkingen waardoor het lichaam de natuurlijke immuniteit verliest of het
immuunsysteem zich tegen het eigen lichaam keert. Dit worden autoimmuun ziekten
genoemd.

Het onderzoeksmiddel verlaagt de hoeveelheid van bepaalde witte bloedcellen (T
en B lymfocyten) in het bloed en daardoor op de plaats van ontstekingen waar ze
normaal gesproken zouden werken, door een receptor (sphingosine 1-phosphate
receptor 1, S1P1) die betrokken is bij de afgifte van deze cellen naar het
bloed, te beïnvloeden. Cenerimod bevindt zich in de ontwikkelingsfase en is
niet geregistreerd als geneesmiddel, maar is al eerder aan mensen toegediend.

Het doel van het onderzoek is na te gaan hoe snel en in hoeverre cenerimod in
het lichaam wordt opgenomen, getransporteerd, omgezet en uitgescheiden (dit
wordt farmacokinetiek genoemd).

Het onderzoek bestaat uit 1 periode waarin de vrijwilliger gedurende 23 dagen
(22 nachten) in het klinisch onderzoekscentrum Groningen zult verblijven.

De vrijwilliger verlaat het klinisch onderzoekscentrum in de morgen van Dag 22.

Het kan zo zijn dat de vrijwilliger voor maximaal 7 extra visites van 24 uur
terug moet komen naar het klinisch onderzoekscentrum (de uitgebreide observatie
periode).

De deelname van de vrijwilliger aan de uitgebreide observatie periode is
afhankelijk van de hoeveelheid radioactiviteit die aan het eind van het
verblijf in het klinisch onderzoekscentrum (Dag 22) nog in de urine, ontlasting
en uitgeademde lucht aanwezig is. De hoeveelheid radioactiviteit wordt na Dag
22, voor het eerste geplande 24-uurs bezoek van de uitgebreide observatie
periode gemeten.

- Als de teruggevonden hoeveelheid radioactiviteit tijdens deze 22 dagen
voldoet aan de vooraf bepaalde stop criteria voor verdere deelname aan het
onderzoek hoeft de vrijwilliger niet terug te komen naar het klinisch
onderzoekscentrum voor de uitgebreide observatie periode. De vrijwilliger wordt
wel gevraagd om naar het klinisch onderzoekscentrum te komen voor een nakeuring.
- Als de teruggevonden hoeveelheid radioactiviteit tijdens deze 22 dagen niet
voldoet aan de vooraf bepaalde stop criteria voor verdere deelname aan het
onderzoek, moet de vrijwilliger terugkomen naar het klinisch onderzoekscentrum
voor de uitgebreide observatie periode. Deze bezoeken zijn op Dag 28, 35, 42,
49, 63, 77 en 98. De vrijwilliger kan weer vertrekken na het verzamelinterval
van 24 uur (op Dag 29, 36, 43, 50, 64, 79 en 99). De deelname aan de
uitgebreide observatie periode duurt totdat de teruggevonden hoeveelheid
radioactivuteit voldoet aan de vooraf bepaalde stop criteria (dit betekend dat
de vrijwilliger mogelijk niet alle 7 perioden terug hoeft te komen). Daarna
wordt de vrijwilliger gevraagd om naar het klinisch onderzoekscentrum te komen
voor een nakeuring.

De vrijwilliger krijgt een enkelvoudige dosering van 2 mg/3.7 MBq van het radioactief gemerkt cenerimod toegediend als een drankje van 25 mL dat via de mond zal worden ingenomen.

In dit onderzoek wordt radioactief gemerkt cenerimod gebruikt. De hoeveelheid
radioactiviteit zal ongeveer 3.7 MBq zijn (MBq = megaBecquerel, een maat voor
de hoeveelheid radioactiviteit in het onderzoeksmiddel). De gemiddelde
stralingsbelasting ten gevolge van natuurlijke bronnen in Nederland is ongeveer
2 mSv per jaar (mSv = milliSievert, dit is de eenheid waarin de belasting voor
het menselijk lichaam wordt uitgedrukt; dus het effect op het menselijk lichaam
van de hoeveelheid toegediende straling). De extra belasting in dit onderzoek
door de toediening van ongeveer 3.7 MBq radioactief gemerkt cenerimod is
berekend op 0.26 mSv. Dit is ongeveer 13% van de gemiddelde jaarlijkse
stralingsbelasting.

Alle potentiële geneesmiddelen veroorzaken bijwerkingen; de mate waarin dit
gebeurt verschilt. Cenerimod is tot nu toe aan 64 gezonde vrijwilligers
toegediend als een enkele dosering (maximaal 25 mg) of als eenmaal daagse
toediening (maximaal 4 mg) gedurende 35 dagen en aan 36 patiënten (tot 2 mg per
dag) gedurende 12 weken. De volgende bijwerkingen zijn het vaakst bij mensen
waargenomen: daling van de polsfrequentie en bloeddruk, met een maximale daling
tussen 4 en 8 uur, de daling was na 12 uur weer verdwenen, een voorbijgaande
stijging van leverenzymen als het onderzoeksmiddel meerdere keren werd gegeven
en 1 melding van milde kortademigheid die ook optrad naar meerdere
toedieningen. Bij één gezonde vrijwilliger trad na een enkele toediening van 25
mg een ernstige bloeddrukdaling op, die goed reageerde op de
standaardbehandeling voor acute shock. In deze studie wordt 2 mg gegeven.
Vrijwilligers dienen er rekening mee te houden dat voorgenoemde bijwerkingen en
eventuele andere, nog onbekende bijwerkingen, kunnen optreden tijdens het
onderzoek. Bij de in dit onderzoek te gebruiken dosering worden echter geen
ernstige bijwerkingen verwacht. Mogelijke bijwerkingen van het inbrengen van de
catheter, venipuncture en ECG electrodes zijn infectie van je plek van de
injectie of huiduitslag. Er zijn geen risico's verwacht op stralingsziekte met
de huidige stratlingsbelasting.