Onderzoek naar cholinerge innervatie bij de ziekte van Parkinson met [18F]Fluoroethoxybenzovesamicol als PET tracer.

Acetylcholine is een neurotransmitter die in het centrale zenuwstelsel
betrokken is bij verschillende aspecten en complexe functies, waaronder het
geheugen, het leren van nieuwe informatie, herkenning, aandacht, slaap-waak
ritme en de houding van het lichaam. Onderzoek heeft laten zien dat er bij de
ziekte van Parkinson, naast dopaminerge, ook cholinerge denervatie optreed.
Deze cholinerge denervatie is echter veel minder goed in kaart gebracht. Vorige
PET imaging studies laten cholinerge denervatie zien in patiënten met de ziekte
van Parkinson, maar hierbij werd gebruik gemaakt van een tracer die als meer
indirect wordt beschouwd omdat het zowel pre- als postsynaptisch bindt.
Recentelijk is een meer direct moleculair target onder de aandacht gekomen, de
vesicular acetylcholine transporter (VAChT). Preklinische studies naar de VAChT
tracer [18F]Fluoroethoxybenzovesamicol ([18F]FEOBV) laten veelbelovende
resultaten zien. [18F]FEOBV lijkt een betrouwbare maat te zijn voor cholinerg
functioneren. De tracer is echter tot nu toe alleen onderzocht in gezonde
controles en nog niet eerder in patiënt groepen.

Het primaire doel van de huidige studie is het onderzoeken van de verschillen
in [18F]FEOBV binding tussen patiënten met de ziekte van Parkinson en gezonde
controles om de klinische haalbaarheid van [18F]FEOBV als cholinerge marker in
de ziekte van Parkinson te onderzoeken.

Daarnaast zal test-hertest betrouwbaarheid van de tracer worden onderzocht en
zal er exploratief gekeken worden naar de relatie tussen cognitief functioneren
en de cholinerge innervatie.

Het onderzoek zal bestaan uit drie delen:

Deel 1 is gericht op het bevestigen van een vorig onderzoek naar [18F]FEOBV
validatie, om een optimaal scan protocol te ontwikkelen voor een statische
scan. Hiervoor zullen 3 gezonde controles een dynamische PET scan ondergaan in
3 scan sessies: 0-120 minuten, 150-180 minuten en 210-240 minuten na injectie
van de tracer.

Voor deel 2 van de studie zullen een extra 7 gezonde controles en 10 patiënten
met de ziekte van Parkinson geïncludeerd worden. Allen ondergaan een
neuropsychologisch onderzoek en een statische PET scan met [18F]FEOBV als
tracer. De exacte periode van de statische scan zal na deel 1 bepaald worden.

Deel 3 van de studie is gericht op het onderzoeken van de test-retest
betrouwbaarheid. Hiervoor zullen 5 gezonde controles en 5 patiënten een tweede,
identieke, PET scan ondergaan.

Last:
Participatie zal inhouden dat de deelnemer voor 1 of 2 bezoeken naar het
Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) komt. Daar zal de deelnemer een
MRI scan, een neuropsychologisch onderzoek en 1 of 2 PET scans ondergaan,
afhankelijk van deelname aan test-hertest onderzoek.

Risico:
De totale stralingsbelasting van de [18F]FEOBV scan bedraagt 4,6 mSv voor één
scan, na toediening van 200 MBq. De stralingsbelasting van twee scans voor het
onderzoeken van de test-hertest betrouwbaarheid bedraagt 9,2 mSV. De
stralingsbelasting valt in risico category IIb.

Voordelen:
Met deze studie worden resultaten verwacht die van belang zijn voor vervolg
onderzoek naar cholinerge denervatie bij de ziekte van Parkinson en mogelijk
andere neurodegeneratieve aandoeningen. De PET tracer in het huidige onderzoek
kan van grote meerwaarde zijn in toekomstig onderzoek naar het verloop van de
ziekte, maar ook het effect van toekomstige medicatie.