Cognitieve effecten van Gamma Knife Radiochirurgie bij patiënten met hersenmetastasen

In vergelijking met een volledige hersenbestraling (Whole Brain Radiation
Therapy , WBRT), is een stereotactische precisiebestraling (Stereotactic
Radiosurgery, SRS), tenminste even effectief in termen van overlevingskans en
tumorcontrole.
Naar verwachting veroorzaakt een behandeling met SRS minder cognitieve
neveneffecten in vergelijking met WBRT. De effecten zijn echter nauwelijks
bestudeerd onder gecontroleerde omstandigheden, behoudens twee studies van
Chang et. al. (2007; pilot n=15, 2009; n=30 in the SRS arm). Ondanks de kleine
steekproeven worden deze onderzoeken als *landmark studies* beschouwd. Ons doel
is om het effect van SRS (meer specifiek Gamma Knife Radiochirurgie, GKRS) op
de cognitieve vaardigheden over een langere periode onderzocht bij mensen met
10 of minder hersenmetastasen. Dit onderzoek is belangrijk omdat deze effecten
nog niet goed onderzocht zijn met behulp van objectief neuropsychologisch
onderzoek.

Primaire doelstelling
Prospectieve evaluatie van het cognitief functioneren (vergeleken met een
Nederlandse controlegroep) na standaard SRS behandeling bij patiënten met 1-10
hersenmetastasen bij aanvang van de behandeling.
Betrouwbare verandering in het geheugen, executief functioneren, aandacht,
verwerkingssnelheid en de fijne motoriek van de bovenste extremiteiten worden
gemeten bij aanvang (baseline) en 3, 6, 9, 12, 15 en 21 maanden na
behandeling.

Secondaire doelstellingen
* Evaluatie van psychologisch functioneren (vermoeidheid, depressie, stress) en
gezondheid georiënteerd Kwaliteit van Leven (QOL) bij baseline en 3, 6, 9, 12,
15, en 21 maanden na aanvang van de behandeling
* Vaststellen van totale overleving
* Vaststellen van intracraniële lokale en distale tumorcontrole of
metastaseterugkeer op 3, 6, 9, 12, 15 en 21 maanden na behandeling
* Het identificeren van mogelijke voorspellende factoren van cognitief
functioneren na beide behandelingen (leeftijd, geslacht, aantal en cumulatief
volume van de HM, extracraniële ziektestatus, type en duur van systemische en
salvage behandelingen, lokale en distale tumorcontrole, psychologisch
functioneren)

De voorgestelde studie is een single-arm, prospectieve studie naar verandering
over de tijd in het cognitief functioneren bij volwassen patiënten welke zijn
geselecteerd voor behandeling met GKRS. Patiënten ondergaan neuropsychologisch
onderzoek voorafgaand aan de behandeling (baseline) en op 3, 6, 9, 12, 15 en 21
maanden na de behandeling. Alle patiënten komen, zo lang als klinisch zinvol
is, elke drie maanden terug op het Gamma Knife centrum voor een
controleafspraak en een MRI-scan (standaard zorg).

SRS wordt uitgevoerd met een Leksell Gamma Knife® Icon, Electa Instruments, AB
(Gamma Knife Radiosurgery: GKRS). Afhankelijk van de tumorgrootte wordt een
dosering van 18-25 Gy voorgeschreven (99-100% cover van het doelgebied).

In het kader van het onderzoek zullen een zestal neuropsychologische testen en
drie vragenlijsten afgenomen worden (het neuropsychologisch onderzoek). Dit
neuropsychologisch onderzoek kosten geestelijke inspanning. Om de belasting van
dit onderzoek zo laag mogelijk te houden is gekozen voor een zo kort mogelijk
(90 minuten) neuropsychologisch onderzoek. De onderzoeken worden zo veel
mogelijk gecombineerd met de controleafspraken zodat de patiënt hiervoor dus
niet speciaal naar het ziekenhuis hoeft te komen.
Voor de toekomst kan het onderzoek zeer nuttige wetenschappelijke informatie
opleveren zodat patiënten met hersenmetastasen goed of beter geïnformeerd
kunnen worden over de mogelijk effecten van bestraling op hun cognitieve
vaardigheden.