Pericardweefsel en het Post Pericardiotomie Syndroom

Het Post Pericardiotomie Syndroom (PPS) is een frequent voorkomende complicatie
na hartchirurgie (ca. 10-20%) en wordt gekarakteriseerd door postoperatieve
pericardiale en pleurale effusies. Het syndroom wordt geassocieerd met serieuze
postoperatieve problemen zoals een tamponade. Inflammatie is een mogelijke
oorzaak van het syndroom, echter de exacte pathogenese en optimale behandel- en
preventiestrategieën zijn onbekend. Tot op heden zijn er nog geen histologische
studies verricht naar PPS, terwijl een dergelijke studie potentieel nieuwe
inzichten kan geven in de pathofysiologie van PPS.

1. Het verkrijgen van nieuwe inzichten in de pathofysiologie van PPS door het
vergelijken van pericardweefsel karakteristieken (histologie) van patiënten mét
en zonder PPS.
2. Het identificeren van biomarkers die geassocieerd zijn met PPS door het
verzamelen van bloed en pericardvocht in patiënten met en zonder PPS.
3. Inzicht verkrijgen in normale, postoperatieve, histologische veranderingen
van pericardweefsel na een hartoperatie.

De studieopzet is een case-control studie. Bij alle volwassen (18 jaar of
ouder) patiënten die een volledige resternotomie ondergaan om welke reden dan
ook, 24 uur na de initiële operatie en binnen 90 dagen, zal een klein
pericardbiopt, pericardvocht en perifeer bloed worden afgenomen. Wanneer het
een laterale thoracotomie of subxiphoidale thoracotomie betreft en het niet
mogelijk is pericardweefsel te verkrijgen, zal enkel pericardvocht en perifeer
bloed worden afgenomen. Retrospectief zal worden vastgesteld of de patiënten
PPS hadden voor de re-operatie d.m.v. het onderzoeken van alle perioperatieve
echo's van het hart, thoraxfoto's en informatie uit het elektronisch patiënten
dossier. Dit zal gebeuren door 2 onafhankelijke onderzoekers. Pericardweefsel
karakteristieken binnen de 2 groepen (PPS versus geen PPS) zullen geanalyseerd
worden door de patholoog, die geblindeerd is voor de diagnose PPS.
Bij 10 patiënten (controle groep) die voor het eerst een geïsoleerde CABG (5
patiënten) of geïsoleerde klepvervanging (5 patiënten) ondergaan, zal tevens
pericardweefsel, pericardvocht en perifeer bloed worden afgenomen. Deze
patiënten zullen hierna gevolgd worden (tot aan ontslag) om vast te stellen of
deze patiënten PPS ontwikkelen of niet. Tevens zal bij deze patiënten voordat
de drain verwijderd wordt (ca. dag 3 postoperatief) een tweede pericardvocht
sample worden afgenomen. Het doel is om weefselkarakteristieken te vergelijken
tussen de verschillende groepen (controle groep, PPS, geen PPS).
Al het pericardvocht en bloed dat wordt afgenomen in de studie zal worden
opgeslagen in de Centrale Biobank van het UMC Utrecht om in de toekomst
biomarkers te onderzoeken die geassocieerd zijn met PPS (momenteel is nog niet
duidelijk welke biomarkers onderzocht dienen te worden; dit hangt ook deels af
van de bevindingen bij histologisch onderzoek van het pericard).

De belasting voor de patiënt is minimaal (het onderzoek kost geen extra tijd,
ziekenhuisbezoeken of onderzoeken) en de risico's (het extra risico van een
pericardbiopt bovenop een rethoracotomie) zijn minimaal/verwaarloosbaar (tot op
heden zijn pericardbiopten niet geassocieerd met nadelige effecten).