Afweersysteem van de Placenta en Navelstrengbloed (APeN studie)

Het aantal vrouwen dat na een niertransplantatie een zwangerschap overweegt
neemt toe. Vrouwen met een getransplanteerde donor nier slikken levenslang
medicijnen die het afweersysteem onderdrukken om afstoting van het orgaan te
voorkomen. Het is echter onduidelijk wat de eventuele gevolgen van het gebruik
van afweeronderdrukkende middelen op de zwangerschap zijn. Wel is bekend dat er
gemiddeld meer baby*s geboren worden met een laag geboortegewicht en dat er
meer vrouwen zijn die tijdens de zwangerschap zwangerschapsvergiftiging
krijgen. Het is algemeen bekend dat afweeronderdrukkende middelen een effect
kunnen hebben op het functioneren van de verschillende cellen die belangrijk
zijn voor het afweersysteem. Ook voor de zwangerschap is een goed werkend
afweersysteem van belang. Bij de innesteling van de vrucht in het
baarmoederslijmvlies is het belangrijk dat het moederlijke afweersysteem het
vruchtje niet afstoot. In hoeverre verschillende afweeronderdrukkende
medicijnen daadwerkelijk invloed hebben op (de aanvang van) de zwangerschap en
het ontstaan van eventuele complicaties is nog te weinig onderzocht. Om hier
meer inzicht in te verkrijgen willen wij graag onderzoek doen naar de invloed
van verschillende afweeronderdrukkende middelen op de afweercellen. Door de
afweercellen in bloed te analyseren hopen wij meer te weten te komen over de
samenstelling en de functies van deze afweercellen.

In een aanvullend onderzoek willen wij graag de afweercellen uit de placenta en
het navelstrengbloed isoleren en bestuderen. Wij zullen deze resultaten
vergelijken met resultaten afkomstig van vrouwen die geen niertransplantatie
hebben gehad en geen afweeronderdrukkende medicatie gebruiken.

In dit onderzoek gaan we heel nauwkeurig bestuderen welke typen afweercellen in
het bloed voorkomen, welke functies zij hebben en of de samenstelling en de
functies erg verschillen bij gebruik van verschillende afweeronderdrukkende
middelen. Vervolgens worden deze resultaten vergeleken met de samenstelling en
functies van de afweercellen in het bloed van (zwangere) vrouwen die geen
niertransplantatie hebben ondergaan en geen afweeronderdrukkende medicatie
gebruiken. Hiernaast zullen wij ook de afweercellen aanwezig in de placenta en
het navelstrengbloed analyseren en vergelijken met de resultaten afkomstig van
vrouwen die geen niertransplantatie hebben ondergaan en geen
afweeronderdrukkende medicatie gebruiken.

Dit is een in vitro studie om (1) de effecten van immunosuppressieve
geneesmiddelen op de immuuncellen van de placenta, het perifere bloed van de
moeder en het navelstrengbloed te onderzoeken en (2) de neonatale immuunrespons
tegen een verscheidenheid aan pathogenen. Deze studie wordt gecoördineerd door
het Laboratorium voor Pediatrische Infectieziekten aan het Departement
Kindergeneeskunde van het Radboud University Medical Center en het Laboratorium
voor Medische Immunologie aan het Radboud University Medical Center.

Zwangere vrouwen die het Departement Gynaecologie en Obstetrie van het Radboud
Universitair Medisch Centrum bezoeken zullen in de studie worden opgenomen. De
behandelende arts bepaalt of de zwangere vrouwen in aanmerking komen voor
deelname aan de studie en zal de vrouwen informeren over de studie.
Na toestemming wordt de placenta direct na de keizersnede meegenomen. De
hoeveelheid navelstrengbloed die wordt verkregen, varieert gewoonlijk tussen 10
en 200 ml bloed, afhankelijk van de grootte van de placenta. De placenta wordt
in een dienblad geplaatst waarna 500 ml koude PBS wordt toegevoegd voor
conservering.
Voor de niertransplantatiepatiënten en een aantal gezonde controles wordt
tijdens het zwangerschap (week 8-13, week 24, einde van de zwangerschap (36-40
weken, tijdens bevalling) en 8-10 weken postnataal) perifeer bloed afgenomen in
EDTA-buizen, indien mogelijk tijdens regulier bezoek aan het ziekenhuis. Een
case record formulier wordt gebruikt om informatie over medische geschiedenis,
zwangere leeftijd en gebruik van immunosuppressieve medicatie te verzamelen.

In deze studie wordt perifeer bloed, placenta weefsel en navelstrengbloed van
de placenta gebruikt. Er zijn geen directe voordelen van deze studie voor de
deelnemers. De voordelen kunnen verband houden met een beter inzicht van de
effecten van immunosuppressieve geneesmiddelen op het immuunsysteem van de
moeder en de placenta en beter inzicht in de neonatale immuunrespons. Omdat
perifeer bloed tijdens een regulier bezoek aan de kliniek wordt verzameld en
daarnaast alleen de placenta wordt gebruikt in deze studie, is er geen direct
risico voor de deelnemer.