Primaire doel: De meest belangrijke cardiale beeldvormende (ECHO, CT en MRI) en circulerende biomarkers van radiotherapie-geïnduceerde cardiovasculaire veranderingen te identificeren die in de eerste 2 jaar na radiotherapie voor borstkanker ontstaan…
ID
Bron
Verkorte titel
Aandoening
- Hartaandoeningen, tekenen en symptomen NEG
Synoniemen aandoening
Betreft onderzoek met
Ondersteuning
Onderzoeksproduct en/of interventie
Uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaten
Primaire uitkomst: Gemiddelde afname in Global Longitudinal Strain of Global
Longitudinal Strain Rate, bepaald met cardiale ECHO-strain, van tenminste 2.5%
tussen baseline en 24 maanden na radiotherapie (Erven et al, Int J Radiation
Oncol Biol Phys, 2012; Lo et al, In J Radiation Oncol Biol Phys, 2015).
Secundaire uitkomstmaten
Secundaire eindpunten zijn andere beeldvormende en circulerende biomarkers,
gedefinieerd als:
* Secundaire echocardiografische metingen:
o Linker ventrikel ejectie fractie met Simpson*s biplane methode
o Linker ventrikel eind-diastolisch volume met Simpson*s biplane methode
o Linker ventrikel eind-systolisch volume met Simpson*s biplane methode
o Linker ventrikel eind-diastolische diameter met M-mode
o Linker ventrikel massa gemeten volgens ASE/EAE richtlijn
o Globale en segmentale radiale strain rate
o E/A golf ratio
o E/Ea golf ratio
o TAPSE (triscuspid annular plane systolic excursion)
o Tricuspidalis annulus S golf
o Pulmonale arterie systolische druk
o Linker ventrikel uitstroom traject diameter
o Linker ventrikel uitstroom traject diameter VTI
o Hart frequentie
o Hartminuutvolume bepaald door hart frequentie vermenigvuldigd met slagvolume
* CT: anatomische veranderingen in coronairarterien vaststellen met cardiale CT
24 maanden na radiotherapie vergeleken met baseline voor start radiotherapie
o Individuele beschrijving van stenose of plaques van de 15 segmenten van de
coronair arteriën; left main coronary artery (LM); left anterior descending
artery (LAD), left circumflex artery (LX) and right coronary artery (RCA) en
evaluatie van verandering in calciumscore.
o De progressie van atherosclerose wordt gedefinieerd als een toename van het
aantal coronairsegmenten die een plaque bevatten en als een toename van de
calciumscore van tenminste 15% tussen baseline en 24 maanden na radiotherapie.
* MRI: om myocard afwijkingen vast te stellen met MRI in 6 tot 24 maanden na
radiotherapie vergeleken met baseline voor start radiotherapie.
o Cardiale MRI-parameters waaronder: morfologie, functie, weefsel
karakterisatie d.m.v. delayed enhancement en pre-/post-contrast T1 mapping (op
15 minuten).
o Het corresponderende hoofd MRI-eindpunt wordt gedefinieerd als een toename
van de natieve gemiddelde myocard T1 mapping waarde van tenminste 7% (Germain
et al. Clin Med Insight Cardiol 2014)
* Circulerende biomarkers: temporele veranderingen in circulerende biomarkers
meten die aan het eind van radiotherapie optreden, 6 tot 24 maanden na
radiotherapie vergeleken met baseline voor start radiotherapie.
o De volgende circulerende biomarkers worden bepaald:
* Klassieke markers voor hartschade: C-reactief proteine, Troponine I,
Troponine T, B-type natriuretisch peptide (BNP), NT-Pro BNP,
beta2-Microglobuline, Galectine 3
* Inflammatoire cytokines: IL-6, IL-8, IL-18, TNF*
* Endotheel activatie en dysfunctie: sVCAM-1, s-ICAM-1, E-Selectine,
P-Selectine, vWF, PAI-1, Fibrinogeen, Thrombomoduline, TGF*1
* Microparticels: CD14(monocyten), CD31(endotheel), CD41(plaatjes),
CD3(lymfocyten), CD235a(erytrocyten)
* MicroRNAs: miR-1, miR-133, miR-208, miR-499, miR-126, miR-130, miR-145,
miR-181, miR-150, miR-155, miR-223, miR-17, miR-18, miR-22, miR-34, miR-92,
miR-140, miR-182, miR-199, miR-423 and miR-590.
* circulerend DNA methylatie
o Eindpunten zijn gedefinieerd als een significante toename of afname in elke
biomarker tussen tijdpunten.
Achtergrond van het onderzoek
Bestraling van de borst geeft altijd dosis op het hart. Zelfs wanneer het hart
met een hele lage bestralingsdosis bestraald is, hebben borstkankerpatiënten
een verhoogde kans op ernstige hartcomplicaties, zoals een hartinfarct en
vernauwingen in de kransslagaderen. Doordat er jaarlijks steeds meer nieuwe
borstkankerpatiënten bijkomen en de overleving sterk verbeterd is, zullen er
steeds
meer overlevers van borstkanker zijn die risico lopen op ernstige
hartcomplicaties door bestraling van de borst. Deze
hartcomplicaties kunnen niet alleen de kwaliteit van leven negatief
beïnvloeden, maar kunnen zelfs leiden tot overlijden. Het
is daarom van belang om preventieve maatregelen te nemen om
borstkankerpatiënten gezond oud te laten worden. Voordat ernstige
hartcomplicaties klinisch zichtbaar worden na bestraling, treden er al vroege
(subklinische) veranderingen op van het hart. Deze subklinische veranderingen
worden al weken, maanden en eerste jaren na radiotherapie zichtbaar en kunnen
gedetecteerd worden met cardiale beeldvormingstechnieken of circulerende
hartmerkers in het bloed. Tot nu toe is er weinig onderzoek gedaan naar de
relatie tussen dosisverdeling op verschillende structuren van het hart tijdens
radiotherapie en subklinische cardiovasculaire veranderingen die zouden kunnen
leiden tot hartcomplicaties. MEDIRAD-EARLY HEART heeft daarom tot doel vroege
(binnen 24 maanden) cardiovasculaire veranderingen na radiotherapie voor
borstkanker te bepalen met behulp van beeldvorming en circulerende hartmerkers
in het bloed om de relatie met bestralingsdosis op verschillende hartstructuren
te bepalen.
Doel van het onderzoek
Primaire doel: De meest belangrijke cardiale beeldvormende (ECHO, CT en MRI) en
circulerende biomarkers van radiotherapie-geïnduceerde cardiovasculaire
veranderingen te identificeren die in de eerste 2 jaar na radiotherapie voor
borstkanker ontstaan en om multivariabele predictiemodellen te ontwikkelen,
waarin deze biomarkers worden geïntegreerd gecombineerd met dosis volume
histogram parameters van hartstructuren gebaseerd op 3D dosisverdelingen.
Secundaire doelen: * Aanbevelingen doen voor implementatie van deze
multivariabele predictiemodellen in primaire en secundaire preventie
strategieën om uiteindelijk gestratificeerde therapeutische en diagnostische
behandelingen te ontwikkelen:
- Verbeteringen van radiotherapie planningstechnieken om hartstructuren te
sparen of zelfs selectie voor protontherapie.
- Eerste richtlijnen voor cardiale follow up programma's in hoog-risico
borstkanker patiënten.
* Een Europese database ontwikkelen en implementeren met patiënt dosis en
beeldvormingsdata.
Onderzoeksopzet
Een multicenter prospectief cohortonderzoek dat vrouwelijke patiënten met
unilaterale borstkanker zal includeren die behandeld worden met alleen
postoperatieve radiotherapie na primaire borstbesparende chirurgie om
beeldvormende en circulerende hartmerkers te bepalen in de eerste 2 jaar na
radiotherapie.
Inschatting van belasting en risico
Voor dit onderzoek zullen borstkankerpatienten voor start van de radiotherapie
en op regelmatige tijdstippen tot 2 jaar na radiotherapie 3 verschillende
beeldvormende hartonderzoeken ondergaan en zal bloed afgenomen worden om
merkers voor hartschade te bepalen.
Er zal een echo van het hart gemaakt worden, voor start van behandeling en 6 en
24 maanden na behandeling. Om vernauwingen en kalkgehalte (calciumscore) in de
kransslagaders van het hart te bepalen zal een CT-scan gemaakt worden voor
start van behandeling en 24 maanden na behandeling. Met een MRI-scan, ofwel
magneetscan, wordt het hart en de bloedvaten afgebeeld vooraf aan de
behandeling en 6 en 24 maanden na behandeling. Om hartschade te bepalen zullen
hartmerkers in het bloed bepaald worden vooraf aan radiotherapie, aan het einde
van radiotherapie en 6 en 24 maanden na radiotherapie. Ook zullen vooraf aan
start van de radiotherapie en 2 jaar na radiotherapie cardiale risicofactoren
uitgevraagd en gemeten worden (tensie, BMI, cardiaal lab, ECG). Daarnaast zal
als onderdeel van het standaard follow up programma van patiënten die bestraald
zijn voor borstkanker vragenlijsten afgenomen worden tav toxiciteit en
kwaliteit van leven en zal late toxiciteit door de radiotherapeut beoordeeld
worden.
De CT scanner gebruikt röntgenstralen. De stralingsdosis van het totale CT
onderzoek is vergelijkbaar met de hartkatheterisatie, of de hoeveelheid
straling die Nederlanders in drie jaar uit de natuurlijke omgeving krijgen. In
verhouding tot de dosis straling die u krijgt in het kader van de bestraling
van de borst is de extra dosis ten behoeve van dit wetenschappelijk onderzoek
gering. Uiteraard zorgen wij ervoor dat de dosis zo laag mogelijk blijft. Wij
gaan er daarom vanuit dat de CT scans geen gevolgen hebben de gezondheid van de
proefpersoon.
De contrastmiddelen van de CT en MRI scan kunnen een warm gevoel geven. Sommige
mensen zijn allergisch voor contrastmiddelen. Huiduitslag komt met enige
regelmaat voor. In zeldzame gevallen treedt kortademigheid of lage bloeddruk
op. Omdat de contrastmiddelen de nieren belasten, kunnen patiënten met
verminderde nierfunctie niet deelnemen. De nierfunctie wordt vooraf via
bloedonderzoek gecontroleerd. In zeldzame gevallen komt contrastmiddel buiten
het bloedvat onder de huid van de arm terecht.
De MRI scanner is een grote magneet en patiënten met bepaalde metalen
voorwerpen in het lichaam kunnen niet in de MRI scanner. Of metalen voorwerpen
in het lichaam voor de proefpersoon bezwaarlijk zijn, gaan we voor het
onderzoek na.
Venapunctie kan tijdelijk lokale pijn veroorzaken en een hematoom.
Publiek
Hanzeplein 1
Groningen 9713 GZ
NL
Wetenschappelijk
Hanzeplein 1
Groningen 9713 GZ
NL
Landen waar het onderzoek wordt uitgevoerd
Leeftijd
Belangrijkste voorwaarden om deel te mogen nemen (Inclusiecriteria)
* Vrouwelijke patiënten met unilateraal borstkanker
* Behandeld met borstsparende chirurgie voor stadium I-III invasief adenocarcinoom van de borst of DCIS
* Leeftijd tussen 40-75 jaar bij start radiotherapie
* WHO performance status 0-1
* Geplande radiotherapie van de borst met of zonder regionale kliergebieden
* Radiotherapie gebaseerd op planning-CT scan met 3D-CRT, IMRT, or VMAT/RapidArc
* Schriftelijke toestemming
Belangrijkste redenen om niet deel te kunnen nemen (Exclusiecriteria)
* Mannelijke borstkanker patienten
* (Neo)adjuvante chemotherapie
* M1 ziekte (gemetastaseerd borstkanker)
* Medische geschiedenis met coronairarterieziekte en/of myocardinfarct en/of atriumfibrillleren
* Eerdere bestraling van thorax of mediastinum
* Contraindicaties voor jodiumhoudend contrast zoals allergie of nierfalen
* Zwangerschap of borstvoeding;* Atriumfibrilleren ontdekt tijdens ECG voor start radiotherapie
* Abnormale echocardiografie voor radiotherapie gedefinieerd als: LVEF<50%; longitudinal strain < -16%; longitudinal strain rate <-1%, en/or abnormale wand beweging
* Myocardinfarct ontdekt tijdens MRI voor radiotherapie
* CTCA or cardiale MRI resultaten voor radiotherapie die revascularisatie vereisen
Opzet
Deelname
Opgevolgd door onderstaande (mogelijk meer actuele) registratie
Geen registraties gevonden.
Andere (mogelijk minder actuele) registraties in dit register
Geen registraties gevonden.
In overige registers
| Register | ID |
|---|---|
| CCMO | NL62360.042.17 |
| Ander register | Submitted, identificationnumber to be received by IRSN |