Toepassing van de game ZELFIE bij ouderen thuis om langer zelfstandig te blijven

Ouderen willen over het algemeen zo lang en zelfstandig mogelijk thuis blijven
wonen, tevens is het beleid van de overheid erop gericht dat te ondersteunen.
Het (blijven) bewegen en trainen van conditie, kracht en balans en
uithoudingsvermogen bij kwetsbare ouderen vergroot hun veerkracht en heeft
zowel een preventieve (de kans op vallen wordt verkleind) als een
therapeutische component (het functieverlies wordt verminderd). De komende
jaren neemt het aantal senioren aanzienlijk toe naar verwachting verdubbelt het
aantal ouderen van 75 jaar en ouder. In Nederland wordt ongeveer een kwart van
deze ouderen gekenmerkt als kwetsbaar. Kwetsbaarheid wordt gekenmerkt door de
aanwezigheid van comorbiditeit , polyfarmacie en een grotere kans op verlies
van functioneren in de nabije toekomst. Een valincident bij deze groep ouderen
leidt vaak tot een (heup)fractuur onder andere door het frequent voorkomen van
osteoporose. Het traject na de heupfractuur en operatie is een moeizaam
revalidatieproces waarbij zelden het niveau van functioneren van voor de
heupfractuur wordt bereikt. Om functionaliteit terug te winnen, is het
belangrijk om vaak, herhaald en gevarieerd te oefenen in een functionele
context . De laatste jaren is er een opmars van exergames, ook voor ouderen.
Exergames zijn games waarbij bewegen wordt gestimuleerd door middel van game en
gameprincipes. Tijdens het spelen worden bewegingen geregistreerd door
bewegingsgevoelige sensoren, waarmee het spel kan worden aangestuurd. Door het
spelen van deze games kunnen functies als kracht, uithoudingsvermogen en balans
worden getraind. Bij ouderen kan dat om mobiliteit te behouden en ter preventie
van vallen, zowel in een revalidatiesetting als in de thuissituatie
plaatsvinden. Echter, de groep kwetsbare ouderen (gemiddeld 80 jaar en ouder)
heeft andere behoeften en wensen, waar tot op heden nog geen toepassingen
beschikbaar voor zijn. De bestaande exergames zijn te complex, niet veilig
genoeg en niet afgestemd op het (dis)functioneren van deze kwetsbare groep
ouderen. Juist deze kwetsbare groep zou gebaat zijn bij een oplossing die op
een intuïtieve manier functionele training ondersteunt, omdat binnen deze
doelgroep de kans op functioneel verlies het grootst is door factoren als
passiviteit, angst en beperkte sociale ondersteuning. Een toepassing die zich
richt op het vergroten van hun zelfredzaamheid en, die rekening houdt met deze
passiviteit, angst, beperkte sociale ondersteuning, zal kunnen bijdragen aan
het behoud van functie en zelfstandigheid van deze groep ouderen.

De doelstelling van dit onderzoek is om een door ons ontwikkelde game* ZELFIE*,
die specifiek is gericht op het trainen van functionele handelingen en het
bevorderen van zelfredzaamheid na een heupoperatie in de thuissituatie, te
ontsluiten voor de groep van kwetsbare ouderen. Deze game ZELFIE stimuleert
door middel van voice samples patiënten om opdrachten uit te voeren die
bijdragen aan door hen zelf gestelde doelen. Na iedere opdracht wordt de
patiënt gevraagd hoe het ging. Op deze wijze kan dmv de methode van de goal
attainment scaling ( GAS) geregistreerd worden wat de vorderingen zijn.

Het onderzoek richt zich op een groep van 30 kwetsbare ouderen. Zij worden
thuis geïnstrueerd over de game. In samenspraak met een
fysiotherapeut/onderzoeker en familie worden individuele doelen geformuleerd en
geprogrammeerd in de game. De patiënt *speelt* de game gedurende een tot vier
weken en wordt hierin wekelijks begeleidt door de fysiotherapeut/onderzoeker.
Na een tot vier weken wordt kwalitatief beschreven wat de ervaringen zijn van
de patiënt, welke verandering er heeft plaats gevonden in het activiteiten
niveau van de patiënt en in welke mate de persoonlijke doelen van de patiënt
zijn herhaald ( goal attainment scale).

De interventie van deze pilot studie is de inzet van de GAME zelfie korte Inhoud van de Game ZELFIE moedigt ouderen aan om door hen zelf gekozen opdrachten uit te voeren. Na afloop van de opdracht scoort de patient op een kastje hoe goed de opdracht verliep. Hij kan hierbij kiezen uit vijf iconen met smileys. Na afloop van de opdracht wordt de patient >beloond > met een voor hem/haar betekeninsvol muziek fragment. De geriatrisch fysiotherapeut bepaalt samen met de patient de doelen. Hij / zij programmeert voicesamples die verspreid in de tijd door het kastje uitgesproken worden. Ook selecteert hij/zij samen met de patient de muziek fragmenten en programmeert hij/zij deze in het kastje

De risico's van het gebruik van de magic box zijn klein, het gebruik levert
niet meer risico's op dan bij normale activiteiten van het dagelijks leven.
Bovendien wordt met de geriatrisch fysiotherapeut besproken wat haalbaar is
voor de patiënt, zodat de patiënt niet over zijn of haar grenzen zal gaan, of
te vermoeid raakt. Er zullen geen doelen gesteld worden die buiten de
'comfort-zone' of mogelijkheden van de patiënt liggen.