Klinische toepassing van neuroimaging en genetica: een studie naar Aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis en Autisme Spectrum Stoornis

De huidige diagnostiek van Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) en
Autisme Spectrum Stoornis (ASS) is gebaseerd op het kaart brengen van
symptomen. Kinder- en jeugdpsychiaters worden echter steeds vaker
geconfronteerd met fenotypische heterogeniteit in deze patiëntengroepen wat tot
uiting komt in heterogene symptoomprofielen, ontwikkelingsbelopen en
effectiviteit van behandelingen. Toepassingen van biologische maten als
genetische en neurale architecturale biomarkers kunnen in potentie bijdragen
aan: 1) diagnostiek, 2) subtype definiëring, 3) prognostiek en 4)
behandelingselectie. Ondanks het feit dat vele studies genetische en neuraal
architecturale features hebben geïdentificeerd die betrokken zijn bij ADHD en
ASS, worden de resultaten gekenmerkt door heterogeniteit. Dit belemmert de
klinische toepassing van dergelijke features. Translatie van
onderzoeksbevindingen naar de klinische praktijk wordt bovendien beperkt door
de focus van deze onderzoeken op enkel ADHD en ASS patiënten die aan strikte
inclusie criteria voldoen. Dit maakt dat de geïncludeerde proefpersonen niet
representatief zijn voor de ADHD en ASS patiënten in de klinische praktijk.

Het voorgestelde onderzoek heeft als doel om neuroimaging en genetica dichter
bij de kliniek te brengen door middel van het ontwikkelen van automatische
classifiers en het verkrijgen van bijbehorende multimodale biomarker
profielen. Deze biomarkers worden verwacht bij te dragen aan klinische
besluitvorming door het definiëren van meer homogene subtypes van huidige
psychiatrische diagnoses, en door het voorspellen van diagnose, prognose en
behandeleffect. Om de kenmerkende heterogeniteit in symptomen en onderliggende
pathologieën aan beide stoornissen te ondervangen zullen we ons richten op
integratie van meerdere maten die meerdere domeinen beslaan (bijv. genetica en
neuroimaging).

Dit onderzoek heeft een observationeel patiënt-controle design waarvoor we een
klinische populatie zullen verzamelen van kinderen die zijn doorverwezen naar
een psychiater voor onderzoek betreffende ADHD of ASS. De verzamelde data in
dit design zal worden gebruikt voor pattern recognition analyse technieken,
waarbij complementaire informatie van verschillende biologische maten wordt
gecombineerd en gefocusseerd wordt op patronen van meerdere maten in plaats van
specifieke maten op zichzelf.

We zullen maten verzamelen op drie domeinen: genetica (DNA analyse), neurale
architectuur (structurele MRI, Diffusion Tensor Imaging, resting-state fMRI) en
fenotype (symptomen, ontwikkelingsbeloop en effect van behandeling).

Er zal bij de deelnemers bloed worden afgenomen door middel van een venapunctie
(of speeksel worden verzameld) voor het verkrijgen van DNA en biomarkers.
Bovendien zullen de deelnemers een MRI-scan sessie ondergaan van 30 minuten,
voorafgegaan door een korte MRI-simulatie sessie met als doel om eventuele
spanning voor het scannen te verminderen. Indien de kinderen weerstand of
ongemak vertonen zal de procedure met onmiddellijke ingang worden afgebroken.
Eén van de ouders wordt gevraagd om bij het moment van de inclusie digitaal
vragenlijsten in te vullen evenals elke 6 maanden een kleinere lijst
vragenlijsten in te vullen (maximaal 2 jaar lang) indien de deelnemer een
klinisch traject zal volgen bij Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie. Tevens
zal de deelnemer worden gevraagd twee vragenlijsten in te vullen op moment van
inclusie. De docent(e) van de deelnemer worden gevraagd twee vragenlijsten in
te vullen op het moment van inclusie. Nadelen voor de deelnemers zijn
voornamelijk tijdsbelasting, spanning/ongemak bij de venapunctie, spanning en
stil blijven liggen tijdens de MRI-sessie, kans op nevenbevindingen en het
eventueel tijdelijk staken van de medicatie.

Deelname aan de studie interfereert niet met het diagnostische traject die de
deelnemers ondergaan bij de afdeling kinder- en jeugdpsychiatrie. De deelnemers
zullen geen direct voordeel ondervinden van deze studie.