De toekomst van Coeliakie: immunologie, omgevingsfactoren en mogelijkheden voor nieuwe behandelingen.

Omdat coeliakie (CD ) een ziekte is die uitsluitend voorkomt bij de mens, is de
voortzetting van fundamenteel en translationeel onderzoek naar coeliakie
afhankelijk van de voortdurende beschikbaarheid van lichaamsmaterialen van
patiënten met en zonder CD. Dergelijk materiaal kan worden verkregen tijdens
routinematige diagnostische procedures, zoals veneuze bloedafname en de afname
van intestinale biopten tijdens diagnostische endoscopie onder algemene narcose.
Recente resultaten en technologische ontwikkelingen bieden nieuwe mogelijkheden
om de diagnostiek van CD te verbeteren en nieuwe therapeutische benaderingen te
ontwikkelen. Zo is gebleken dat patiënten met CD een afwijkend T-cel receptor
repertoire hebben dat de schadelijke immuunrespons op gluten medieert. De
beschikbaarheid van nieuwe tetrameer reagentia maakt directe monitoring van de
aanwezigheid, mate van expressie en functionele kenmerken van deze T-cel
receptoren in het perifere bloed en biopsie materiaal van patiënten mogelijk.
Dit maakt het mogelijk te bestuderen of het voorkomen van dergelijke cellen is
gerelateerd aan het ontwikkelen van de ziekte en/of de ernst van de symptomen.
Bovendien hebben we nieuwe inzichten in veranderingen in de intra-epitheliale
lymfocyten die geassocieerd zijn met CD. We hebben ook aangetoond dat "cytokine
mediated crosstalk" tussen de immuunrespons in de lamina propria en het
epitheel waarschijnlijk bijdraagt **aan de pathologie. Daarom willen we deze
interacties in functionele termen beter karakteriseren om meer inzicht te
krijgen in de betrokkenheid van aangeboren immuniteit bij het ontstaan van CD.
Deze studies worden verder vergemakkelijkt door het verwerven van de CyTOF
massa cytometer , een nieuwe technologische doorbraak waardoor de gelijktijdige
analyse van maximaal 34 cellulaire merkers op een cellulair monster.
Uiteindelijk verwachten we dat dit onderzoek zal worden gebruikt om nieuwe
strategieën te ontwikkelen voor het voorkomen of behandelen van CD, door het
elimineren van ziekte veroorzakende cellen met zeer specifieke interventie
gericht deze cellen, zonder de immuniteit in het algemeen te beinvloeden.

Het verkrijgen van dunnedarmbiopten en bloedmonsters van patienten met en
zonder CD, om het onderzoek als hierboven beschreven mogelijk te maken.

Patiënt-controle onderzoek

De extra biopsieën en bloedmonsters zullen onder narcose worden afgenomen
tijdens een diagnostische endoscopie die om medische redenen, niet gerelateerd
aan dit onderzoek, wordt verricht. Deze medische procedure op zich kan leiden
tot stress en belasting voor de patiënt. De relevante medische en
verpleegkundige protocollen die worden gebruikt in het LUMC beschrijven onder
andere richtlijnen om stress te verminderen, en om veiligheid te verhogen. De
extra biopsieën en bloedmonsters die zijn genomen voor de in dit protocol
beschreven onderzoek leiden niet extra stress of belasting omdat deze
materialen onder algemene verdoving worden bemonsterd .
Er is een beperkt risico dat tijdens het nemen van biopsieën een
intraintestinale of intramurale bloeding of zelfs perforatie te ontwikkelen .
Het risico wordt geschat op < 1:10.000 . Er is geen extra risico verbonden aan
het bemonsteren van een extra 10 ml bloed .
CD ontwikkelt zich op zeer jonge leeftijd . De meeste kinderen die zijn
gediagnosticeerd met CD in Nederland zijn <12 jaar oud. Teneinde voldoende
biopsieën voor het in dit protocol beschreven onderzoek te verkrijgen is het
noodzakelijk om minderjarigen < 12 jaar zijn in deze studie te includeren.