Bloed-hersenbarrière permeabiliteit wordt gerelateerd aan de cognitieve status en de hoeveelheid vasculaire afwijkingen die zichtbaar zijn op reguliere MRI scans.
ID
Bron
Verkorte titel
Aandoening
- Overige aandoening
Synoniemen aandoening
Aandoening
neurodegeneratieve aandoeningen
Betreft onderzoek met
Ondersteuning
Onderzoeksproduct en/of interventie
Uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaten
De belangrijkste uitkomstmaten zijn 1) doorlaatbaarheid/lekkage van de
bloed-hersenbarrière, gemeten met T1-gewogen dynamische contrast MRI en 2)
cognitieve prestaties, gemeten met neuropsychologische tests van de standaard
diagnostische procedure van de geheugenpoli. Hieronder vallen globale cognitie
(Mini Mental State examination), geheugen (Verbal Learning Test), mentale
snelheid (Letter Digit Substitution Test), en aandacht (Stroop test en Concept
Shifting Test).
Een andere uitkomstmaat is de status van op MRI zichtbare cerebrovasculaire
pathologie (witte stof leasies, lacunaire infarcten, microbloedingen).
Secundaire uitkomstmaten
Grijze stof atrofie
Achtergrond van het onderzoek
De twee meest voorkomende vormen van dementie zijn de ziekte van Alzheimer en
vasculaire dementie. De oorzaak van deze ziekten zijn vooralsnog onbekend. Een
factor die mogelijk beide ziekten zou kunnen initiëren is een verstoorde
bloed-hersenbarrière. De bloed-hersenbarrière is een mechanisme dat werkt als
een soort filter tussen het bloed in de bloedvaten van de hersenen en het
hersenweefsel. Waarschijnlijk is deze verstoord (hij lekt een beetje) bij zowel
vasculaire dementie als de ziekte van Alzheimer. Een verstoorde
bloed-hersenbarrière kan kleine beschadigingen in het vatenstelsel veroorzaken
die mogelijk te zien zijn op MRI scans. Deze beschadigingen werden in het
verleden voornamelijk gerelateerd aan vasculaire dementie, maar we weten nu dat
ze ook aanwezig zijn in de hersenen van vrijwel alle Alzheimer patiënten. In
deze studie onderzoeken wij de relatie tussen bloed-hersenbarrière lekkage en
cognitieve achteruitgang bij de ziekte van Alzheimer en vasculaire dementie. Om
bloed-hersenbarrière lekkage te meten wordt een innovatieve MRI scan gebruikt
die ontwikkeld en getest is binnen ons instituut (zie eerder METC dossier nr
NL36156.068.11).
Doel van het onderzoek
Bloed-hersenbarrière permeabiliteit wordt gerelateerd aan de cognitieve status
en de hoeveelheid vasculaire afwijkingen die zichtbaar zijn op reguliere MRI
scans.
Onderzoeksopzet
Dit is een cross-sectionele observationele MRI studie met een eenmalige 1-jaar
follow-up voor een subset van de deelnemers om de betrouwbaarheid en
stabiliteit van lekkagemetingen te bepalen. Deze laatste subgroep wordt ook
gevraagd voor een extra korte termijn follow-up (2-4 uur na contrast
toediening) om lekkage over tijd te kunnen meten
Inschatting van belasting en risico
Proefpersonen met contraindicaties voor MRI of het contrastmiddel (GFR<30)
worden niet geincludeerd. Het risico voor de proefpersonen is daardoor
verwaarloosbaar.
De belasting voor proefpersonen is beperkt tot twee testsessies van 1 tot 2
uur. Beide testsessies bevatten een MRI scan, van maximaal 1 uur (maximaal 45
minuten scannen plus voorbereiding). Uit ervaring die wij hebben met de
voorgaande studie NL36156.068.11 weten wij dat dit voor patiënten goed te doen
is.
Voor de twintig deelnemers die uitgenodigd worden voor het follow-up onderzoek
zullen er twee sessies gepland worden: de eerste sessie duurt 15-75 minuten
(afhankelijk of een neuropsychologisch testonderzoek nodig is), de tweede
sessie bevat de MRI scan en duurt 75 minuten (de scantijd is maximaal 55
minuten).Als proefpersonen akkoord gaan om een extra MRI scan te ondergaan,
wordt de tweede sessie verlengd met 2-4 uur en wordt er een extra MRI scan
afgenomen (duur MRI scan = 20 min).
Publiek
Dr. Tanslaan 12
Maastricht 6229ET
NL
Wetenschappelijk
Dr. Tanslaan 12
Maastricht 6229ET
NL
Landen waar het onderzoek wordt uitgevoerd
Leeftijd
Belangrijkste voorwaarden om deel te mogen nemen (Inclusiecriteria)
Patiënten (baseline):
* Informed consent vóór deelname aan studie
* Leeftijd van 55 jaar of ouder
* Diagnose AD, VaD, Mixed AD en VaD, MCI, VCI en SMI
* MMSE * 20 en patienten zijn wilsbekwaam (over het algemeen worden personen met een MMSE * 18 wilsbekwaam beschouwd);Gezonde proefpersonen (baseline):
* Informed consent vóór deelname aan studie
* Leeftijd van 55 jaar of ouderLeeftijd van 55 jaar of ouder
* Géén diagnose dementie, prodromale dementie of MCI.
* MMSE * 26
* Géén substantiele geheugenklachten (volgens proefpersoon)
* Gemiddelde leeftijd, geslacht en opleiding is gelijk aan patientengroep;Follow-up deelnemers met lekkage:
* Informed consent voor deelname aan de studie
* MMSE * 20
* Deelname aan de baseline studie
* Lekkage is zichtbaar op de baseline post-contrast FLAIR sequentie ;Follow-up deelnemers zonder lekkage:
* Informed consent voor deelname aan de follow-up studie
* MMSE * 20
* Deelname aan de baseline studie
* Geen lekkage zichtbaar op de baseline post-contrast FLAIR sequentie
* Gematched op groepsniveau wat betreft leeftijd,geslacht en diagnose aan de lekkage follow-up groep
Belangrijkste redenen om niet deel te kunnen nemen (Exclusiecriteria)
* Contraindicaties voor MRI scanner (zoals hersenchirurgie, pacemaker, metalen implantaten, claustrofobie, grote tattoos)
* Contraindicaties voor contrastmiddel Gadovist (nierfalen), bepaald door eGFR < 30 ML/min; of bekende allergie voor Gadovist.
* Ernstige vasculaire stoornis (bijv. beroerte < 3 maanden geleden, onstabiele hartziekte < 3 maandegen geleden). Omdat AD en VaD en hun preklinische fasen ook geassocieerd zijn met beroerte en hartziekten (bijv myocardiaal infarct) excluderen we deelnemers waar deze ziekten < 3 maanden hebben plaatsgevonden)
* Psychiatrische of neurologische stoornissen (Majeure depressie (< 12 maanden); geschiedenis van schizofrenie; bipolaire stoornis; psychotische stoornis NAO of behandeling voor psychotische stoornis (< 12 mnd); epilepsie; ziekte van Parkinson; MS; hersenchirurgie; hersentrauma; electroshock therapie; nierdialyse; ziekte van Meniere; en hersenvliesontsteking.
* Structurele abnormaliteiten in het brein
* Afwezigheid van betrouwbare informant
* Cognitieve beperking door alcohol misbruik of andere middelen
Opzet
Deelname
Opgevolgd door onderstaande (mogelijk meer actuele) registratie
Geen registraties gevonden.
Andere (mogelijk minder actuele) registraties in dit register
Geen registraties gevonden.
In overige registers
| Register | ID |
|---|---|
| Ander register | Bij clinicaltrials.gov: Protocol ID NL46089.068.13 |
| CCMO | NL46089.068.13 |