Veranderingen in het lipidenprofiel van malaria patienten - mogelijkheden voor het ontwikkelen van nieuwe medicijnen?

In geindustrialiseerde landen blijft malaria de meest belangrijke potentieel
levensbedreigende aandoening die door internationale reizigers wordt
geimporteerd. Van 2001 tot 2011 veroorzaakte malaria 6000-16000 ziektegevallen
per jaar in Europa. Onlangs is er voortgang gemaakt in controle van malaria, en
eliminatie (niet eradicatie) staat weer op de internationale agenda's.
Er is echter nog een lange weg te gaan en een beter begrip van de
pathofysiologie van malaria en de ontwikkeling van nieuwe behandeling
mogelijkheden spelen hierbij een belangrijke rol. Het bestuderen van het
lipidenprofiel in malaria patienten zou een hierin een kunnen bijdragen.

Veranderingen in het lipidenprofiel in de acute fase van infectiezieken is een
fenomeen dat al lange tijd bekend is. In het geval van malaria gaat het om een
specifiek patroon met een laag cholesterol, HDL, apolipoproteine, LDL en VLDL
en hoge triglycerides. Eerder werd een correlatie gevonden met parasitaemie
maar niet met de alhegele ernst van de ziekte. Er is gesuggereerd om deze
parameters te gebruiken als diagnosticum, maar er is weinig aandacht besteed
aan het verder onderzoeken van dit fenomeen.

Hemozoine (Hz; *malaria pigment*) is het eindproduct van haem metabolisme en
detoxificatie. De huidige antimalaria medicatie gebruikt de hemozoine formatie
en opslag als aangrijpingspunt voor bestrijding van de parasiet. Detectie van
hemozoine wordt gebruikt voor diagnostiek en als een prognostische parameter.
De rol van hemozoine als immuun modulator is onderkend, echter de precieze
pathofysiologische mechanismen hiervan moeten nog worden onderzocht.
Plasma lipiden zijn van belang voor de formatie van hemozoine in vivo.
Hemozoine wordt gevormd op de scheiding van het waterige inhoud van de
voedselvacuole van de parasiet en de lipide nanosferen. De 'lipiden hypothese'
suggereert dat hemozoine formatie het meest efficient gebeurt op lipide-water
scheidingen. Lipiden zijn niet alleen nodig voor de formatie van hemozoine, de
remming van monocytenfuncties is een van de meest belangrijke immuun
modulerende effecten van hemozoine. Dit gebeurt mede door de formatie van
hydroxy vetzuren die geproduceerd worden door hemozoine en erythrocyten die
geinfecteerd zijn met de plasmodium parasiet.
Als er een verband bestaat tussen lipiden veranderingen in de gastheer en de
hierboven beschreven mechanismen zou met door de precieze werkingmechanismen te
ontrafelen nieuwe methoden voor de behandeling van malaria.

Hypothesen:
(i) Het lipidenprofiel van acute malaria vertoont karakteristieke veranderingen
waaronder een laag cholesterol, laag HDL en apolipoprotein a, laag LDL en VLDL
en hoge triglycerides.
(ii) Deze veranderingen zijn karakteristiek voor malaria speciefieke
antigen-gastheer interacties en verhouden zich tot de hoeveelheid hemozoine die
geproduceerd wordt door plasmodia, waardoor mogelijkheden voor nieuwe
antiparasitaire werkingsmechanismen kunnen worden ontdekt.

Om eerdere observaties te bevestigen en ons begrip van de pathofysiologische
mechanismen van de plasma lipidenveranderingen te begrijpen willen de het
plasma lipidenprofiel van ongeveer 120 malaria patienten meten en een gelijk
aantal gezonde controles ten tijde van de acute ziekte en in het dooropvolgende
herstel.
A) Om hypothese (i) te testen wordt het plasma lipidenspectrum (totaal
cholesterol, HDL, apolipoproteine A1, LDL, VLDL en triglyceriden) in 120 acute
malariagevallen gemeten.
B) Om hypothese (ii) te testen wordt de hoeveelheid van malariapgiment in
parasieten en macrofagen gekwantificeerd. Beiden worden gecorreleerd met
lichtmocroscopie en flow-cytometrie.

Prospectief observationeel onderzoek met malaria patienten en controles

Bij patienten zal op drie tijdstippen zal 12 mL bloed worden afgenomen, bij
gezonde controles op 1 tijdstip.

.