Veehouderij en Gezondheid Omwonenden, VGO-studie

Al enkele jaren staat de gezondheid van mensen die in de buurt van
veehouderijen wonen in de belangstelling. Discussies over eventuele
gezondheidsrisico*s zijn in een stroomversnelling gekomen door de
Q-koorts-epidemie, maar ook door de toename van het aantal bacteriën die
ongevoelig zijn voor antibiotica en die mogelijk aan vee gerelateerd zijn
(zoals MRSA- en ESBL- bacteriën). In 2011 is een verkennend onderzoek
uitgevoerd naar de relatie tussen gezondheidsklachten zoals geregistreerd bij
huisartsen en afstand tot veehouderijbedrijven en in de lucht gemeten
concentraties van (delen van) bacteriën en fijnstof in de buurt van een aantal
veehouderijbedrijven ( Rapport: Heederik & IJzermans 2011). De resultaten
daarvan zijn aanleiding voor een uitgebreid onderzoek naar de blootstelling van
omwonenden van veehouderijen en de gezondheidsrisico*s van deze blootstelling.

Het doel van het onderzoek is om te onderzoeken of blootstelling aan emissie
van veehouderijen in Nederland een risico vormt voor de gezondheid van
omwonenden. Het onderzoek zal zich richten op 1) de gezondheid van de
luchtwegen, 2) ziekten die van dier op mens kunnen overgaan, zogenaamde
zoonoses, zoals Q-koorts en 3) dragerschap van antibioticaresistente bacteriën
(o.a. MRSA- en ESBL-vormende bacteriën).

Doelen van het onderzoek zijn:
Gezondheid van de luchtwegen:
- Het bestuderen van associaties tussen blootstelling aan veehouderijen en de
gezondheid van de luchtwegen (symptomen en longfunctie) in een populatie van
individuen die op verschillende afstanden van veehouderijen wonen. Daarnaast
zal bij COPD patienten gekeken worden naar de verandering van longfunctie,
luchtwegsymptomen en medicatiegebruik over de tijd in relatie met blootstelling
aan veehouderij. Ook zal gekeken worden of het microbioom van neus en keel
verschilt tussen COPD patienten en gezonde deelnemers in gebieden met hoge en
lage intensiteit van veehouderij.
Ziekten die van dier op mens kunnen overgaan:
- Het bestuderen van blootstelling aan veehouderij gerelateerde pathogene door
te kijken naar de serologische responsen tegen deze micro-organismen in een
populatie van individuen die op verschillende afstanden van veehouderijen wonen
Dragerschap van antibiotica resistente bacteriën:
- Het onderzoeken van de prevalentie van antibiotica resistente bacteriën die
mogelijk afkomstig uit de veehouderij zijn, in een populatie van individuen die
op verschillende afstanden van veehouderijen wonen.
- Het bestuderen van associaties tussen blootstelling aan veehouderijen en
dragerschap van resistente bacteriën in een populatie van individuen die op
verschillende afstanden van veehouderijen wonen.
Persistentie van ESBL-vormende bacteriën:
- Het bestuderen van de persistentie van ESBL-vormende bacteriën in de algemene
bevolking over een periode van 5 maanden.
Persistentie van MRSA en de mogelijke relatie met paarden-contact:
- Het bestuderen van de persistentie van MRSA in de algemene bevolking over een
periode van 1-2 jaar.

Observationele cross-sectionele studie met longitudinale follow-up studies en
een panel-studie in verschillende subgroepen.

Deelnemers in de cross-sectionele studie zal gevraagd worden om langs te komen
bij een onderzoekscentrum bij hen in de buurt (maximale reisafstand 10 km).
Tijdens het bezoek aan het onderzoekscentrum, zal een longfunctietest
uitgevoerd worden, bloed afgenomen (totaal 25 ml), een neusswab afgenomen en
neus- en wangcellen verzameld worden. Het bezoek aan het onderzoekscentrum
neemt ongeveer 45 minuten tijd in beslag. Vooraf aan het gezondheidsonderzoek
ontvangen deelnemers een vragenlijst en instructies om een feaces monster op
te vangen en deze op te sturen naar het laboratorium. De vragenlijst kan ook
via internet ingevuld worden. De invultijd van de vragenlijst is naar
verwachting 30 minuten.
Bij deelnemers die niet in staat zijn om langs te komen, kan een onderzoekers
ook bij het huisadres langs komen voor een longfunctiestest bloed afname,
neusswab afname en neus- en wangcellen afname.

In totaal zullen 125 ESBL-positieve en 250 ESBL-negatieve deelnemers
geselecteerd worden uit de cross-sectionele studie en geïncludeerd worden in de
ESBL-longitudinale follow-up studie. Zij zullen gevraagd worden om in totaal 5
keer thuis een rectumswab af te nemen deze op te sturen naar het laboratorium.
Daarnaast wordt hen gevraagd om een korte vragenlijst in te vullen (invultijd
~2 minuten).

In totaal zullen 13 MRSA positieve en 52 MRSA negatieve deelnemers uitgenodigd
worden voor deelname aan de MRSA case-control studie. Zij zullen gevraagd
worden om eenmalig thuis een neus-swab af te nemen en een korte vragenlijst in
te vullen en dit allen op te sturen naar het laboratorium. Dit zal in totaal 15
minuten tijd in beslag nemen.
Deelnemers van de microbioom luchtwegen studie (100 COPD patienten en 200
controles) zullen drie keer thuis bezocht worden door een onderzoeker die een
neus- en keelswab zal afnemen, daarnaast zullen ze een korte vragenlijst
invullen. Een huisbezoek zal naar verwachting 10 minuten tijd in beslag nemen.

Deelnemers aan de COPD-panel studie zullen driemalig bezocht worden. Het eerste
bezoek zal 45 minuten in beslag nemen en het tweede en derde bezoek 30 minuten.
Daarnaast zal hen gevraagd worden om drie maanden lang twee maals daags een
piekstroommeting uit te voeren en een dagboek bij te houden over
luchtwegklachten. Dit zal per dag 10 minuten tijd kosten.