Met hersenscans de uitkomst van therapie voorspellen bij patiënten met een dwangstoornis

De behandeling van een obsessieve compulsieve stoornis (OCS) bestaat in eerste
instantie uit het geven van een serotonine heropnameremmer (SSRI) of cognitieve
gedragstherapie (CGT). Beide behandeling zijn effectief, maar 40-60% van de
patiënten reageert niet voldoende. 50% van de patiënten worden blootgesteld aan
een of meer ineffectieve behandelingen, wat leidt tot een langdurig
behandeltraject met mogelijk veel bijwerkingen en risico's. Een prioriteit van
de European Commission and National Institute of Mental Health is zich minder
richten op klinische 'trial and error', maar meer op de ontwikkeling van
biomarkers die geschikte therapieën aanwijzen aan patiënten. In een recente
studie van onze onderzoeksgroep is er middels een nieuwe 'machine learning'
techniek een resting-state netwerk rond de dorsomediale prefrontale cortex
aangetoond die het herstel van een depressie met 84% sensitiviteit en 85%
specificiteit kan voorspellen. Om behandeling voor OCS te optimaliseren en de
belasting van patiënten en kosten van onsuccesvolle therapie te verlagen,
streven we ernaar om een behandeluitkomst biomarker te ontwikkelen voor OCS
door medische beeldvorming te combineren met machine learning methoden. Ook
over de longitudinale effecten van behandeling op de activiteit in de hersenen
is nog weinig bekend. Bij patiënten met OCS leidt de disbalans tussen het
ventrale en dorsale cortico-striato-thalamo-cortical circuit (CSTC) tot
toegenomen angst, herhaald gedrag en het onvermogen om reacties te beheersen.
De meeste beeldvorming studies die de effecten van therapie bij OCS op het
brein onderzoeken vinden verlaagde activiteit in de ventrale CSTC circuits en
verhoogde activiteit in de dorsale CSTC circuits. In dit onderzoek willen we de
longitudinale effecten van OCS behandeling onderzoeken met structurele en
functionele beeldvorming. De analyse van CGT en SSRI gerelateerde veranderingen
op het niveau van hersengebieden en circuits zal meer informatie opleveren over
de pathosfysiologie van OCS en de reactie op verschillende behandelingen. Om de
veranderingen in beeldvorming te relateren aan behandel-geïnduceerde
veranderingen, in plaats van aan tijd gerelateerde veranderingen of
test-hertest betrouwbaarheid, is de vergelijking met een gezonde controle groep
cruciaal.

De doelen van het onderzoek zijn 1) om een behandeluitkomst fMRI biomarker te
ontdekken en te valideren die OCS patiënten kan toewijzen aan behandeling met
CGT of SSRIs en 2) om de longitudinale effecten van SSRIs en CGT te bepalen op
structurele en functionele beeldvorming bij patiënten met OCS.

Patiënten in het eerste cohort worden gerandomiseerd tussen SSRI of CGT om een
fMRI biomarker te ontdekken die OCS patiënten kan toewijzen aan een specifieke
behandeling en om de longitudinale effecten van SSRIs en CGT te bepalen op
structurele en functionele beeldvorming. Indien patiënten niet gerandomiseerd
willen worden kunnen zij deelnemen in de voorkeursgroep. Behandeling zal gelijk
zijn aan de reguliere behandeling en plaats vinden volgens het nationale
protocol. In het tweede cohort zullen patiënten worden toegewezen aan aan
behandeling met CGT of SSRI op basis van de fMRI biomarkers die zijn ontdekt in
het eerste cohort.

De deelnemers zullen worden behandeld met SSRI en CGT. Behandeling is gelijk aan de reguliere behandeling en bestaat uit een hoog gedoseerde SSRI of wekelijkse groepsbehandeling CGT voor 16 weken.

Aangezien de deelnemers worden behandeld volgens de nationale richtlijnen,
zullen de belasting en de risico's van de behandeling hetzelfde zijn als
normaal. Het enige extra risico van deelname is het maken van een MRI-scan, wat
verwaarloosbaar is. Randomisatie tussen medicatie of gedragstherapie kan een
extra belasting zijn voor patiënten. Omdat we een groot resultaat verwachten
wat veel voordeel kan opleveren voor de patiënten in de toekomst, beschouwen we
de extra belasting als gerechtvaardigd.