Optimale Exposurebehandeling voor jongeren met een angststoornis: een onderzoek naar effectiviteit en werkingsmechanismen

Hoewel op exposure gerichte cognitieve gedragstherapie (CGT) effectief is in
het verminderen van angstklachten bij jeugd is er ruimte voor verbetering. Een
manier om effectiviteit van CGT te vergroten is door het vertalen van
bevindingen uit recent experimenteel onderzoek wat betreft de
werkingsmechanismen van CGT naar gestandaardiseerde CGT behandelingen. Terwijl
de meeste CGT handleidingen gebaseerd zijn op de assumptie dat habituatie, de
ervaring dat angst daalt wanneer geconfronteerd met de beangstigende situatie,
verantwoordelijk is voor het behandeleffect, zijn experimentele bevindingen
eerder in lijn met de assumptie van inhibitoir leren. Bij inhibitoir leren is
de hypothese dat een niet-beangstigende associatie gevormd wordt tijdens CGT
die parallel bestaat naast de intact blijvende angst-opwekkende associatie. Het
dalen van angst, zoals verondersteld in het habituatie model is niet nodig om
behandeling effectief te laten zijn.
Om CGT zo effectief mogelijk te laten zijn is de crux juist om de
niet-beangstigende associatie zo sterk mogelijk te maken, wat maakt dat
symptomen van angst minder op de voorgrond komen te staan en de jeugdige minder
last ervaart van de angstklachten. Het maximaal versterken van de
niet-beangstigende associatie is mogelijk door het toepassen van verschillende
behandeltechnieken. Wanneer deze behandeltechnieken worden samengenomen wordt
de behandeling optimale exposure genoemd.

Doel van het onderzoek is om te bepalen of optimale exposure effectiever is dan
CGT zoals regulier aangeboden bij jeugdigen met een angststoornis. Het
secundaire doel is om te onderzoeken of afnames in angstige verwachten
voorspellend zijn voor de behandeluitkomst, zoals voorspeld door de inhibitoir
leren hypothese, en of veranderingen in angst voorspellend zijn voor de
behandeluitkomst, zoals voorspeld door de habituatie hypothese.

Deze studie heeft een multiple-baseline design waarbij jeugdigen per toeval
worden toegewezen aan een wachtlijstperiode voorafgaand aan start van
behandeling van 2-, 4-, 6- of 8 weken.

Optimale exposure. Jeugdigen worden blootgesteld aan hun angsten op een stap-voor-stap en leeftijdsadequate manier. Therapeuten gebruiken een aangepast CGT behandelprotocol en zullen eens per twee weken gesuperviseerd worden.

Patiënten hebben voordeel van deelname doordat zij hierdoor de nieuwste
behandeling voor angststoornissen ontvangen. Bij pre-interventie,
post-interventie en follow-up wordt het semi-gestructureerde interview ADIS
afgenomen bij jeugdige en ouders. Dit duurt maximaal 90 minuten. Daarnaast
wordt aan jeugdige en ouders bij pre-interventie gevraagd een vragenlijst in te
vullen wat 20 minuten duurt.
Jeugdige en ouders worden gedurende het onderzoek, 22 weken, gevraagd twee keer
per week een korte vragenlijst van vijf minuten in te vullen.