Vervolg studie van FDG PET imaging in idiopathische REM-slaap gedragsstoornis (RBD)

*REM sleep behaviour disorder* (RBD) is een slaapstoornis die optreedt tijdens
de REM slaap, een slaapfase waarin men droomt. Tijdens deze fase zijn de
hersenen zeer actief, terwijl de spieren (bij gezonden) volledig stilliggen.
Bij patiënten met RBD wordt de spieractiviteit niet volledig afgeremd door de
hersenen tijdens de REM slaap, waardoor zij hun dromen gaan uitbeelden. Dit kan
leiden tot aanvallen van gewelddadig gedrag, waarbij zij zichzelf of hun
partner kunnen verwonden.
Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat RBD een voorstadium kan zijn voor
parkinsonisme. Parkinsonisme is een verzamelterm voor aandoeningen die lijken
op de ziekte van Parkinson. Voor een deel leiden ze tot dezelfde verschijnselen
(beven, stijfheid en bewegingstraagheid), maar bij elke aandoening zijn weer
andere delen van de hersenen aangedaan. RBD is gerelateerd aan 3 specifieke
aandoeningen die onder parkinsonisme vallen: ziekte van Parkinson (IPD), Multi
Systeem Atrofie (MSA) en Lewy Body Dementie (DLB). Het duurt vaak meerdere
jaren voordat een patiënt een aandoening zal ontwikkelen. Of een patiënt met
RBD één van deze aandoeningen gaat ontwikkelen, en welke, is op dit moment niet
te voorspellen. Dit is echter wel van belang zodat in de toekomst medicijnen
ontwikkeld en gegeven kunnen worden die het ziekteproces vertragen.
In het UMCG zijn reeds onderzoeken gedaan naar een beeldvormende techniek (FDG
PET scan) bij parkinsonisme, waarbij de aangedane delen van de hersenen in
beeld kunnen worden gebracht. Hierdoor is bekend welke delen van de hersenen
zijn aangedaan bij verschillende parkinson-aandoeningen.
Om de FDG PET scan bij RBD nader te onderzoeken is in het UMCG al een
wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd (REMPET1). In totaal werden 30 patiënten
met RBD onderzocht. Dat onderzoek is recentelijk afgesloten en heeft tot
resultaten geleid, die tot de vervolgstudie, die wij hier aan u voorstellen
heeft geleid.
In REMPET1 werd met behulp van de FDG PET scan duidelijk, dat het
energieverbruik van de hersenen bij patiënten met RBD in beeld kan worden
gebracht. Het bleek, dat bij twee derde van de patiënten met RBD al het
Parkinson-patroon in hun scangegevens zichtbaar was terwijl zij nog geen
parkinsonistische verschijnselen toonden.

De vraag in het kader van het huidige (REMPET2) project is in hoeverre de
vroege afwijkingen in het glucose verbruik van de hersenen gebruikt kunnen
worden om op tijd te voorspellen wanneer welke ziekte zich in motorische zin
zal ontwikkelen?
Een resultaat in bovengenoemde zin kan echter pas beschikbaar komen nadat
voldoende tijd is verstreken en voldoende personen aan het onderzoek hebben
meegedaan. REMPET2 duurt drie jaar. Mocht meer tijd nodig zijn zal getracht
worden REMPET3 te organiseren.Het is mogelijk dat u in de toekomst gevraagd
zult worden deel te nemen aan vervolgonderzoek.

Na inclusie zullen FDG PET, DAT SPECT en MRI scan worden gemaakt. Verder zullen
uitgebreide klinische bevindingen worden vastgelegd inclusief
neuropsychologische tests en kwantitatieve olfactie bepaling.
De beelden van de glucose verwerking in het brein zullen worden bewerkt met de
in het UMCG ontwikkelde methode SSM PCA welke de covariantie in de
energiestofwisseling in getal vastlegt. De patiënten zullen drie jaar worden
gevolgd. De phenoconversie naar Parkinson zal mogelijk bij 20% van de
deelnemers hebben plaats gevonden. Indien te weinig phenoconversie heeft plaats
gevonden zal de studie worden uitgebreid met een REMPET3 fase van nog eens 3
jaar.

Er zijn geen specifieke nadelen van de onderzoeken bekend. De deelnemers zullen
in totaal ongeveer 12 uur onderzoekstijd beschikbaar moeten stellen verdeeld
over drie of maximaal vier bezoeken aan de deelnemende centra. Er is voor de
deelnemers geen direct voordeel aan deelname aan het onderzoek verbonden.
Claustrofobie voor een MRI scan zou een probleem kunnen zijn. Indien deelnemer
hiervoor toestemming geeft kan midazolam 7.5 mg eenmalig voor de MRI scan
gegeven worden. Voor de PET scan is claustrofobie ongewoon wegens de open ring.