Aantrekkelijkheid van e-liquid smaken: correlatie tussen ruiken en dampen

Het is algemeen bekend dat roken schadelijk is voor de gezondheid. Een paar
jaar geleden is de e-sigaret op de markt gekomen. Waar bij roken de tabak wordt
verbrand, wordt bij het gebruik van een e-sigaret (dampen) een vloeistof
(e-liquid) verwarmd.
E-liquids bestaan uit een basisvloeistof met smaakstoffen en soms nicotine.
E-liquids zijn beschikbaar in duizenden verschillende smaken, waardoor de
aantrekkelijkheid van het product verhoogd wordt. Hierdoor is het gebruik van
e-sigaretten in de afgelopen jaren wereldwijd flink toegenomen en willen
overheden de beschikbaarheid van e-liquid smaken reguleren. Binnen Europa is er
op dit moment geen wetgeving over de beschikbaarheid van e-liquid smaken.
Om advies te kunnen uitbrengen aan de overheid over de regulatie van e-liquid
smaken is veel onderzoek nodig. Aan de ene kant heeft wetenschappelijk
onderzoek aangetoond dat bepaalde e-liquid smaken mensen die verslaafd zijn aan
roken kunnen helpen om over te stappen op een potentieel minder schadelijk
product. Tegelijkertijd laat onderzoek zien dat e-sigaretten het meest
gebruikte tabaksproduct is onder scholieren, en dat de e-liquid smaken hier een
van de belangrijkste redenen voor zijn. Wereldwijd maken overheden zich daarom
zorgen over de rol van e-liquid smaken in het aanzetten van jongeren tot het
gebruik van tabaksproducten. Geen enkel kind zou tabaksproducten * inclusief
e-sigaretten * moeten gebruiken.
Om smaken van e-liquids te reguleren kan gekeken worden naar hoe aantrekkelijk
bepaalde smaken zijn onder verschillende doelgroepen (bijvoorbeeld volwassen
rokers en jongere niet-rokers) en kunnen deze doelgroepen vergeleken worden. In
opdracht van het Ministerie van VWS doen Wageningen University en het RIVM
samen onderzoek naar sensorische eigenschappen van verschillende e-liquid
smaken onder deze doelgroepen. Hiermee willen we de aantrekkelijkheid en
voorkeuren van verschillende smaken in kaart brengen en een beter beeld krijgen
van verslavingsgedrag * ook in het brein. De Smell-e studie is een eerste stap
in dit 4-jarige onderzoek. Uiteindelijk zullen wij een advies uitbrengen aan
het Ministerie van VWS over hoe e-liquid smaken het beste gereguleerd kunnen
worden. Dit draagt bij aan het doel van de overheid om toe te werken naar een
*rookvrije generatie*.

Onderzoek naar e-liquid smaken kan gedaan worden door aan de geur van e-liquids
te ruiken of door de damp die geproduceerd wordt te proeven. Met de Smell-e
studie onderzoeken wij of de geur- en smaakbeleving bij ruiken en dampen
hetzelfde is, onder zowel rokers als niet-rokers. Als dit het geval is, kan in
toekomstig onderzoek naar e-liquid smaken volstaan worden met alleen ruiken.
Ruikexperimenten gaan niet gepaard met gezondheidsrisico's, kosten minder tijd
en geld dan dampexperimenten en geeft de mogelijkheid om ook jongeren (onder 18
jaar oud) te includeren in het panel. Onderzoek naar liking van e-liquid smaken
onder jongeren en niet-rokers is erg belangrijk voor beleidsmakers over de hele
wereld, omdat het hen helpt om e-liquid smaken te reguleren om te voorkomen dat
jongeren gestimuleerd worden tabaksproducten te gebruiken.

De Smell-e studie bestaat uit een experimenteel within-subjects design, waarbij
de geur en smaak van 25 e-liquids wordt beoordeeld door middel van ruiken en
dampen. De studie bestaat uit vier testsessies (twee ruiksessies en twee
dampsessies). Testsessies vinden plaats in de sensorische ruimten van
Restaurant van de Toekomst (Wageningen University). De volgorde van de
testsessies is counterbalanced over de proefpersonen. Sessies worden ingepland
in overleg met proefpersonen. Er zit minimaal een week tussen twee sessies.

De screeningsessie (30 minuten) bestaat uit een screening van het reukvermogen
met behulp van de Sniffin' Sticks identificatietest. Proefpersonen met normaal
reukvermogen volgens deze test worden geïncludeerd in het panel. Proefpersonen
zullen gelijk getrained worden in het gebruik van een e-sigaret (maximaal 5
puffs van een e-sigaret zonder smaak) en de visual analogue scale (VAS).
Hierdoor worden resultaten niet beinvloed door incorrect gebruik van de
e-sigaret of VAS.

De testsessies (elk 60 minuten) bestaan uit twee ruiksessies en twee
dampsessies.
Voor de ruiksessies worden 10 druppels e-liquid in een glazen potje gedaan
(geblindeerd en gelabelled met een random code). In één van de ruiksessies
beoordelen de proefpersonen 12 e-liquid smaken; in de andere sessie 13. Tijdens
de ruiksessie beoordelen de proefpersonen eerst de geur van iedere e-liquid op
liking (gerandomiseerde volgorde). Vervolgens beoordelen ze ieder van de
samples opnieuw, dit keer op intensiteit, bekendheid en irritatie
(gerandomiseerde volgorde). Hierdoor hoeven proefpersonen niet steeds te
wisselen tussen hedonische en analytische methoden. Iedere proefpersoon ruikt
ieder sample 2 keer. Tussen twee samples zit een pauze van 1 minuut.
Voor de dampsessies worden 25 e-sigaretten gevuld met de 25 e-liquids. De
cartridge waar de e-liquid in zit wordt geblindeerd en gelabelled met een
random code. In één van de dampsessies beoordelen de proefpersonen 12 e-liquid
smaken; in de andere sessie 13. Tijdens de dampsessie beoordelen de
proefpersonen eerst de smaak van iedere e-liquid op liking (gerandomiseerde
volgorde). Vervolgens beoordelen ze ieder van de samples opnieuw, dit keer op
intensiteit, bekendheid en irritatie (gerandomiseerde volgorde). Proefpersonen
nemen van ieder sample 2 trekjes en zij mogen zelf kiezen of ze de damp over
hun longen inhaleren of direct vanuit de mond weer uitademen (zolang ze het
maar iedere keer op dezelfde manier doen).

Proefpersonen worden blootgesteld aan de geur van 25 e-liquids (verspreid over 2 ruiksessies) en de damp van dezelfde 25 e-liquids (verspreid over 2 dampsessies)

De belasting van proefpersonen is dat zij 6 keer naar de universiteit komen
voor respectievelijk de informatiebijeenkomst, screening en vier testsessies.
In totaal kost het onderzoek ongeveer 5,5 uur van hun tijd. Tijdens de
informatiebijeenkomst vullen zij de screeningsvragenlijst in, tijdens de
screeningsessie ruiken zij aan 16 geuren (Sniffin' Sticks) en tijdens de test
sessies beantwoorden ze voor ieder sample vier vragen (liking, intensiteit,
bekenheid en irritatie) terwijl ze twee keer aan het sample ruiken (25 samples
verdeeld over twee ruiksessies) en nemen zij twee trekjes van ieder sample (25
samples verdeeld over twee dampsessies).

Het gezondheidsrisico van ruiken aan de geur van e-liquids is verwaarloosbaar.
Wat betreft dampen kan gedacht worden aan drie potentiële risico's: verslaving,
aantrekkelijkheid en toxiciteit.
Er zal geen risico zijn op verslaving, omdat we alleen e-liquids gebruiken die
geen nicotine bevatten (dit zal bevestigd worden met chemisch-analytisch
onderzoek). Het risico op aantrekkelijkheid van e-sigaret gebruik wordt
geminimaliseerd door het meest standaard e-sigaret model te kiezen (niet
lijkend op een sigaret en niet het meest populaire model), door e-liquids met
een laag glycerine gehalte te kiezen (om de hoeveelheid geproduceerde damp te
minimaliseren) en door het experiment plaats te laten vinden in een
laboratoriumsetting (terwijl dampen meer geassocieerd wordt met een sociale
setting).
Het dampen zal hoogstens een zeer gering gezondheidsrisico met zich meebrengen
omdat deelnemers maar weinig trekjes zullen nemen (totaal 50, verdeeld over
twee sessies) en omdat de producten geen nicotine bevatten. Het RIVM heeft een
rapport uitgebracht over blootstelling aan e-sigaretten damp waaruit we kunnen
concluderen dat de gezondheidsrisico*s van de Smell-e studie zeer laag zijn.
Pas bij een veel hogere blootstelling dan tijdens deze studie zouden gebruikers
risico kunnen lopen op irritatie of schade aan de luchtwegen en hartkloppingen.
Deze effecten zijn hoe dan ook veel minder schadelijk dan de
gezondheidsrisico*s van roken (onder andere longkanker, hartaanval en
hersenbloeding).
De mogelijke gezondheidsrisico's zullen worden uitgelegd tijdens de
informatiebijeenkomst. Voor een uitgebreide risico analyse verwijzen wij naar
hoofdstuk 13 van het onderzoeksprotocol.