Voeding, een niet herkende determinant voor de ziekte van Alzheimer (NUDAD-L)

De ziekte van Alzheimer (AD) vormt een van de grootste uitdagingen van deze
eeuw. In 2015 zijn er wereldwijd meer dan 46,8 miljoen mensen, waarvan 260.000
in Nederland die lijden aan dementie; de jaarlijkse kosten van deze ziekte zijn
US$ 818 miljard. De WHO verwacht dat dit aantal zal verdriedubbelen tot 131,5
miljoen patiënten in 2050. Omdat er nog geen genezing van AD mogelijk is heeft
de G8 recent besloten dementie topprioriteit te geven.

AD ontwikkelt zich geleidelijk over vele jaren. De eerste veranderingen in het
brein (zoals amyloide afzetting) kunnen 20 jaar voor het ontstaan van dementie
als klinisch syndroom, aangetoond worden. Naarmate het ziekteproces vordert,
ontstaat er tau pathologie en neurologische ontstekingen die uiteindelijk
leiden tot geheugenverlies, cognitieve stoornissen en dementie. De voorstadia
van dementie, subjectieve geheugenklachten en milde cognitieve stoornissen,
bieden een unieke kans voor preventieve interventies. Recent is gebleken dat
incidentiecijfers minder hard stijgen dan gedacht, mogelijk door verbeterde
behandeling van vasculaire risicofactoren en er is toenemend bewijs dat
voedingsstatus een grote, meestal niet herkende determinant kan zijn voor
cognitieve stoornissen en AD. Tot nu toe is niet duidelijk of cognitieve
stoornissen leiden tot veranderde voedingsgedrag en voedingsinname, of dat AD
pathologie leidt tot veranderde energiebehoefte en lichaamssamenstelling en
daarmee een aangepaste voedingsstatus, of allebei.

Het identificeren van mogelijke voedings-risicofactoren voor AD, door drie
patiëntengroepen met elkaar te vergelijken op het gebied van voedingsinname,
energiebehoefte, lichaamssamenstelling, lichamelijke activiteit, het
functioneren van geur en smaak.

NUDAD-L is een prospectieve cohort studie; het is een sub-cohort van NUDAD-XL.
We includeren patiënten die onze diagnostische screening hebben ondergaan in
het VUmc Alzheimercentrum. De volgtijd is drie jaar.

Alle deelnemers zijn voor deelname uitvoerig getest in het VUmc
Alzheimercentrum bestaande uit neuropsychologisch onderzoek, MRI, EEG, bloed,
DNA en ruggenmergvocht. Als de patiënten meedoen aan NUDAD-L worden bloedafname
en geur- en smaaktesten gedaan, diverse vragenlijsten over voedselvoorkeuren,
voedingsinname, fysieke activiteit, eetlust, honger en verzadiging afgenomen en
zal de energiebehoefte worden gemeten doormiddel van indirecte calorimetrie.
Bij de 2e jaarlijkse follow-up wordt er opnieuw nuchter bloed afgenomen en
worden geur en smaaktesten en het voedingsdagboek herhaald. Deelnemers
ontvangen deze ruim van te voren en houden gedurende 3 dagen hun voedingsinname
bij. Bij het bezoek krijgen deelnemers materiaal mee om thuis een
ontlastingmonster af te nemen. Dit kunnen zij per post aan ons terugsturen.
Daarnaast worden de patiënten uitgenodigd voor drie jaarlijkse bezoeken aan een
arts en neuropsycholoog. Het risico van deelname aan deze studie is
verwaarloosbaar en de jaarlijkse bezoeken aan de arts en neuropsycholoog zijn
vergelijkbaar aan de bezoeken die patiënten krijgen die niet meedoen aan het
onderzoek.