'Vaders in Beeld: de effecten van een draagzak op vaders hormoonhuishouding, neurale verwerking van baby signalen, en ouderlijk gedrag'

In de meeste westerse landen is de deelname van vaders aan het ouderschap over
de laatste decennia toegenomen. Hoewel de deelname van vaders aan de opvoeding
van kinderen in de meeste gezinnen bescheiden is, betekent dat niet dat de rol
van de vader irrelevant is voor de ontwikkeling van het kind (bijv. Kok et al.,
2015; Ramchandani et al., 2005). Het blijkt dat vaders, ten opzichte van
moeders, half zo vaak tijd spenderen aan directe een-op-een interacties met hun
kind (Huerta et al., 2013), voornamelijk in de vroege jeugd (Wood & Repetti,
2004). En hoewel de hoeveelheid tijd die geïnvesteerd wordt in het ouderschap
over het algemeen minder belangrijk wordt beschouwd als de kwaliteit (*quality
time*), kost het tijd om het kind te leren kennen, bewust te worden van zijn
voorkeuren, en zijn signalen te kunnen lezen (Bowlby, 1989).

Voor de meeste jonge vaders zou een langere interactie, of meer fysiek contact
met het kind kunnen bijdragen aan een hogere kwaliteit van de interactie.
Hieruit volgend zou de kwaliteit van de vader-kind relatie mogelijk verbeterd
kunnen worden door de vader meer tijd in fysieke nabijheid van het kind te
laten doorbrengen, bijvoorbeeld door het gebruik van een draagzak waarbij het
kind met zijn borst tegen de borst van de vader aanligt.
In de hier voorgestelde randomized controlled trial zullen mannen die voor het
eerst vader zijn geworden gebruik maken van een draagzak. Omdat het ouderschap
wordt beïnvloed door hormonen en vice versa (met een speciale rol voor
oxytocine, vasopressine, cortisol en testosteron) (Apter-Levi et al., 2014;
Atzil et al., 2012; Bick & Dozier, 2010; Feldman & Bakermans-Kranenburg, 2017),
zullen we de effecten van het gebruik van de draagzak op vaders
hormoonhuishouding, op het verwerken van baby signalen, op het ouderlijk
gedrag, en op de kwantiteit (betrokkenheid) en de kwaliteit (sensitiviteit) van
de vader-kind interacties onderzoeken. Een speciale focus ligt op een dimensie
van het ouderschap die veel aandacht heeft gekregen in dieronderzoek, maar die,
ondanks zijn evolutionaire belang, weinig is onderzocht in mensen: de rol van
de ouder als beschermer.

In een randomized controlled trial zullen de volgende hypotheses getest worden:
1. De gedragsinterventie met de draagzak in de vroege postnatale fase leidt tot
een verandering in de hormonale, neuronale en gedragsresponsen in reactie op
baby stimuli en video clips die beogen beschermend ouderlijk gedrag te
ontlokken.
2. De draagzak interventie bevordert het ouderlijk gedrag van de vader in
zowel de kwantiteit (betrokkenheid) als de kwaliteit (sensitiviteit).
3. De draagzak interventie beïnvloedt de basale hormoonwaardes (Oxytocine,
vasopressine, cortisol, testosteron en estradiol) van de vader. Deze basale
waardes mediëren de effecten op neuraal- en gedragsniveau.

Secundaire hypothese:
Er zal worden onderzocht of, en hoe, de effecten van de draagzak interventie
worden gemodereerd door de ervaringen van de deelnemer uit zijn vroege
kindertijd. Het is bekend dat deze ervaringen het effect modereren van nasaal
toegediende oxytocine (Bakermans-Kranenburg & Van IJzendoorn, 2013). Echter,
het is nog niet bekend of dit modererend effect ook geldt voor endogeen
geproduceerde oxytocine.

We zullen een gerandomiseerd between-subject opzet toepassen. Mannen die voor
het eerst vader zijn geworden zullen deelnemen aan een voormeting wanneer hun
kind twee maanden oud is. De interventie zal 1-2 weken na de voormeting starten
en duurt drie weken. De eerste nameting zal een week na de interventie plaats
vinden, en de follow-up vier maanden later.

De interventie heeft als doel om het fysieke contact tussen vader en kind te verhogen door het gebruik van een zachte draagzak. Vaders uit de interventiegroep (de helft van de deelnemers, random geselecteerd) ontvangen een ergonomische zachte draagzak. Het kind ligt in de draagzak met zijn borst tegen de borst van de vader aan, en wordt ondersteund door het bovenlichaam van de vader. Vaders worden gevraagd om de draagzak minstens zes uur per week te gebruiken, verspreid over minimaal vier dagen, gedurende drie weken. Ter controle van het draagzakgebruik zijn bewegings- en temperatuurmeters vastgemaakt aan de draagzak. . Vaders in de controlegroep worden gevraagd om de Doomoo seat (Doomoo, 2004) minstens zes uur per week te gebruiken, verspreid over minimaal vier dagen, gedurende drie weken. Met dit babyzitje kunnen ze hun kind dichtbij zich houden, maar wordt niet het fysieke contact tussen vader en kind verhoogd. Vaders in de controlegroep zijn vrij om, op eigen initiatief, ook een draagzak te gebruiken. Mocht dit voorkomen dan zullen we een intent-to-treat analyses toepassen. Na de interventie mogen de vaders tot de follow-up gebruik blijven maken van de draagzak (zonder de meters) of het babyzitje. Rond twee maanden na de posttest zal het gebruik van de draagzak of het zitje geëvalueerd worden met een app.

Er zijn geen risico's verbonden aan de gebruikte metingen. Zowel de
ergonomische draagzak als de Doomoo seat worden geschikt en veilig geacht voor
vader en kind. Er zijn geen negatieve effecten gerapporteerd bij deelnemers die
MRI scans hebben ondergaan. De sterkte van het geluidsfragment gebruikt in de
Auditory Startlin Task is niet schadelijk voor het gehoor van vader en kind.
Zodra we de neurobiologische achtergrond van ouderlijke sensitiviteit en
bescherming begrijpen, kunnen serieuze pogingen worden ondernomen om ouderschap
te verbeteren en de effecten van slecht ouderschap te verminderen.
Concluderend, het belang van de winsten die behaald zullen worden door de
uitvoering van dit onderzoek wegen zwaarder dan de minimale risico's die het
onderzoek met zich meebrengt.