Een biomaker studie om de effectiviteit van taxaan-bevattende chemotherapie in patienten met uitgezaaide borstkanker en ESR1 mutaties in celvrij DNA te onderzoeken: TAX-ESR1 studie.

Voor patiënten met uitgezaaide hormoongevoelige borstkanker, is het geven van
anti-hormonale therapie één van de belangrijkste behandelingen. Door
anti-hormonale therapie te geven, wordt de levensverwachting en de kwaliteit
van leven van deze vrouwen doorgaans verbeterd, met relatief weinig bijwerking
ten opzichte van een behandeling met chemotherapie. Helaas treedt bij alle
vrouwen, ook bij degenen die eerst baat hadden bij anti-hormonale therapie,
uiteindelijk resistentie op tegen deze behandeling. Op het moment dat de
uitgezaaide borstkanker ongevoelig is geworden
voor de anti-hormonale behandeling, is de kanker vaak ook agressiever geworden
wat uiteindelijk leidt tot een kortere overleving.

De resistentie voor anti-hormonale therapie wordt deels verklaard door recent
ontdekte mutaties in het oestrogeenreceptor (ER) gen, de zogenaamde ESR1
mutaties. Deze ESR1 mutaties zorgen voor resistentie tegen anti-hormonale
therapie door de ER te activeren zonder dat hier oestrogeen voor nodig is.
Hoewel anti-hormonale therapie ervoor zorgt dat er minder oestrogeen aanwezig
is, kan in patiënten met een ESR1 mutatie de tumor toch blijven groeien,
ondanks deze behandeling. Inmiddels is bekend dat patiënten met een ESR1
mutatie minder baat hebben bij anti-hormonale therapie, met name
aromataseremmers, en daarnaast een kortere overleving hebben. Op dit moment is
het nog niet duidelijk welke behandeling het meest effectief is voor patiënten
met een ESR1 mutatie. Uit recent onderzoek is gebleken dat patiënten met deze
mutatie mogelijk wel baat kunnen hebben van behandeling met een ander soort
anti-hormonale therapie, namelijk fulvestrant. Echter is het nog niet duidelijk
welke behandeling nu het meest effectief is bij uitgezaaide ESR1 gemuteerde
borstkanker en in welke volgorde behandelingen het beste gegeven kunnen worden.

Op het moment dat de uitgezaaide borstkanker resistent is geworden voor de
anti-hormonale therapie, volgt vaak behandeling met chemotherapie. Omdat de
tumorcellen met een ESR1 mutatie ongevoelig zijn voor anti-hormonale therapie,
en blijven groeien in afwezigheid van oestrogeen, gaan we er vanuit dat deze
ESR1 gemuteerde tumorcellen een groeivoordeel hebben ten opzichte van de cellen
zonder een ESR1 mutatie. Aangezien chemotherapie aangrijpt op snel delende
cellen, is de hypothese van het huidige onderzoek dat met name de cellen met
een ESR1 mutatie zullen sterven als gevolg van een behandeling met
chemotherapie. Als dit inderdaad zo is, zal er een selectief verlies van de
tumorcellen met
een ESR1 mutatie optreden. Hierdoor veronderstellen wij dat patiënten met de
ESR1 mutatie goed zullen reageren op chemotherapie. Als blijkt dat
chemotherapie inderdaad effectief blijkt voor deze patiënten zal in een
volgende studie onderzocht gaan worden welke behandeling beter is:
chemotherapie of anti-hormonale therapie met fulvestrant. Op deze manier wordt
onderzocht welke therapie het meest effectief is voor deze patiënten met als
doel het optimaliseren van de kwaliteit van leven.

In de huidige opzet willen wij patiënten met uitgezaaide hormoongevoelige
borstkanker, die reeds behandeld zijn met antihormonale therapie (ten minste
met een aromataseremmer), in de tijd hormoonresistent geworden zijn, en
behandeld zullen worden met chemotherapie, vragen deel te nemen aan dit
onderzoek. Bij patiënten die toestemming geven voor deelname aan dit onderzoek
nemen wij bloed af om daarin de ESR1 mutatie te bepalen in bloedplasma.

Patiënten zullen 7 keer gevraagd worden om bloed af te staan: 1) voor start van
de chemotherapie; 2) na 2-3 weken behandeling; 3) na 6 weken
behandeling; 4) na 3 chemokuren 5) na afronden van de chemokuren 6) 6 maanden
na start van de therapie en 7) bij ziekteprogressie.
Het onderzoek heeft verder geen invloed op de behandeling van de patiënt.

De bloedafnames die in het kader van de studie zullen plaatsvinden, zullen bij
voorkeur plaatsvinden gedurende een reguliere bloedafname. Buiten deze extra
buisjes bloed is de behandeling en controle van patienten geheel gelijk aan die
van patienten die niet aan dit onderzoek meedoen. Het risico van de
bloedafnames wordt als verwaarloosbaar risico ingeschat.