De relatie tussen geslacht, lichaamssamenstelling en het succesvol kunnen verminderen van TNF-alfa blokkers bij patiënten met ankyloserende spondylitis.

Vrouwen zijn in belangrijke mate ondervertegenwoordigd in studies naar
spondylitis ankylopoetica (AS). Dit is betreurenswaardig omdat er bij dit
ziektebeeld belangrijke man-vrouw verschillen lijken te zijn. Vrouwen reageren
bijvoorbeeld minder goed op behandeling met TNF-alfa blokkers (TNFi), medicatie
die veel wordt ingezet bij dit ziektebeeld.

In de dagelijkse praktijk worden bij AS patiënten TNF blokkers steeds vaker
afgebouwd wanneer er gedurende een langere periode sprake is van een lage
ziekteactiviteit. Dit wordt inmiddels ook aanbevolen door de Europese
(ASAS-EULAR)-richtlijnen. Een groot deel van de patiënten reageert goed op
therapiereductie. Studies naar het reduceren van TNFi includeerden echter
voornamelijk mannen en het is onbekend of er ook man-vrouw verschillen een rol
spelen bij de reactie op het afbouwen van een TNFi.

Het feit dat patiënten verschillend reageren op TNFi (zowel tijdens behandeling
als tijdens afbouwen) zou een gevolg kunnen zijn van verschillen in
lichaamssamenstelling (voornamelijk vetmassa). Vetweefsel is een belangrijke
bron van TNF-alfa en de hoeveelheid en verdeling van vetmassa kent belangrijke
(geslachts-afhankelijke) verschillen. Lichaamssamenstelling zou daarom
geassocieerd kunnen zijn met het risico op een ziekteopvlamming tijdens het
afbouwen van TNFi.

Dit onderzoeksproject zal prospectief the prognostische waarde van geslacht en
lichaamssamenstelling voor het succesvol kunnen reduceren van TNFi bestuderen.

Primaire doel:
het onderzoeken van man-vrouw verschillen in het risico op een ziekteopvlamming
van AS na het reduceren van het gebruik van TNFi.

Secundaire doelen: het bestuderen van:
1. man-vrouw verschillen in lichaamssamenstelling bij AS patiënten met
langdurige lage ziekteactiviteit onder TNFi behandeling.
2. de associatie tussen lichaamssamenstelling en het risico op een
ziekteopvlamming na TNFi reductie.
3. (geslachtsafhankelijke) veranderingen in lichaamssamenstelling, fysiek
functioneren, cardiovasculair risicoprofiel, globale ziektelast, TNFi
dalspiegels en antilichamen.
4. het identificeren van risico factoren voor een ziekteopvlamming na TNFi
reductie.

Een prospectieve cohort studie met 190 AS patiënten met een langdurige lage
ziekteactiviteit onder behandeling van een TNF blokker. Het gebruik van de TNF
blokker wordt gereduceerd volgens een vooraf gedefinieerd afbouwschema. De
ziekteactiviteit zal in ieder geval elke 3 maanden worden gecontroleerd aan de
hand van klinische en laboratorium parameters. Ook het fysiek functioneren, de
globale ziektelast en het cardiovasculaire risicoprofiel wordt elke 3 maanden
geëvalueerd. De (veranderingen in) lichaamssamenstelling wordt in kaart
gebracht door middel van antropometrische metingen en een whole-body DEXA scan,
vóór aanvang van de studie en na 6 maanden. Bloedmonsters worden afgenomen voor
een toekomstige studie naar de verandering in farmacokinetiek en dynamiek na de
medicatiereductie.

Patiënten zullen gedurende 1 jaar worden gevolgd. Patiënten die tijdens dat
jaar een ziekteopvlamming ontwikkelen zullen herstarten met het oorspronkelijke
TNFi schema.

Patiënten die deelnemen aan de studie lopen het risico op een AS
ziekteopvlamming, waarbij de ziekteklachten (pijn, stijfheid) tijdelijk kunnen
toenemen. Echter, de Europese richtlijnen bevelen medicatiereductie bij deze
patiëntengroep aan. Derhalve zouden de studiepatiënten ook in de dagelijkse
zorg in aanmerking komen voor medicatiereductie. De huidige studie geeft hierop
dus geen toegevoegd risico.
Daarnaast hebben studies aangetoond dat de meeste patiënten na het herstarten
van de oorsponkelijke TNFi dosering binnen kort termijn weer afname hebben van
deze klachten.

In deze studie wordt een gestandaardiseerd medicatiereductie schema gebruikt.
Dit zou theoretisch iets meer risico kunnen geven op een ziekteopvlamming dan
een persoonlijk reductieschema. Echter, gestandaardiseerde schema's zijn de
enige onderzochte (en bewezen effectieve) reductieschema's en bevorderen
bovendien de wetenschappelijke kwaliteit van deze studie.

Derhalve lijkt het toegevoegde belasting van studie deelname voornamelijk te
bestaan uit:
- Whole-body DEXA scan: 2 maal een stralingsbelasting van 0.004 mSv (totaal
0.008). Dit is verwaarloosbaar en blijft ruim onder de toegestane limiet van 10
mSv.
- Additionele tijdsinvestering tijdens het bezoek aan de polikliniek (voor
extra metingen en de DEXA scan's), geschat in totaal 115 minuten.
- Additionele bloedafname (13.9cc per keer, 2-3 keer) tijdens een regulier
bloedafname moment.
- Een risico op kortdurende toename van AS gerelateerde klachten, rondom het
uitvoeren van de ASPI test.