Mycobacteriële tuberculose-blootstelling: De rol van getraind versus verworven immuniteit bij blootstelling aan de Mycobacterium Tuberculosis.

De infectieziekte tuberculose (tbc) wordt veroorzaakt door een bacterie
(Mycobacterium tuberculosis). De meest voorkomende vorm is longtuberculose,
maar de bacterie kan ook ernstige ziekte veroorzaken op andere plaatsen in het
lichaam. Bij niet of niet goed behandelen kan de ziekte dodelijk zijn.

Tuberculose is een infectieziekte die jaarlijks bij circa 800-900 mensen in
Nederland voorkomt. Wereldwijd is tuberculose een groot probleem. Jaarlijks
krijgen 9 miljoen mensen de ziekte en overlijden er meer dan 1 miljoen mensen
aan tuberculose. Vooral vanwege de combinatie met hivinfectie en
multiresistente vormen is het moeilijk om de ziekte wereldwijd onder controle
te krijgen.
De ziekte wordt veroorzaakt door een bacterie en komt meestal voor in de
longen (55%) maar kan ook voorkomen in andere organen van het lichaam (hart,
lymfeklieren, wervels, etc.). Tuberculose is te behandelen met een combinatie
van verschillende antibiotica. De behandeling duurt minimaal 6 maanden en kan
bijwerkingen geven. Als de bacterie resistent is tegen de twee krachtigste
antibiotica is er sprake van multiresistente tuberculose, behandeling duurt dan
minimaal 20 maanden.
culose infectie.

Tuberculose kan lang zonder klachten voorkomen terwijl er bijvoorbeeld wel
afwijkingen op een longfoto zijn te zien. Bij longtuberculose zijn de meest
voorkomende klachten hoesten en bloed ophoesten, koorts, moeheid, vermagering
en nachtzweten.

Tuberculose wordt bijna altijd overgedragen via de lucht door een patiënt met
(besmettelijke) longtuberculose. Bij het hoesten worden de bacteriën vanuit de
longen via kleine druppeltjes in de omgeving verspreid. Deze kleine druppeltjes
kunnen bij inademing in de longblaasjes terecht komen, waar de bacteriën kleine
ontstekingshaarden veroorzaken. Vroeger werd de bacterie ook overgedragen via
besmette melk van zieke koeien. Deze vorm komt vrijwel niet meer voor in
Nederland nu de veestapel vrij is van deze bacterie en de melk gepasteuriseerd
wordt.
In Nederland worden de meeste patiënten vastgesteld door longartsen,
internisten en andere ziekenhuisspecialisten. GGD*en zijn verantwoordelijk voor
de bestrijding en doen onder andere screening (van immigranten, asielzoekers,
gedetineerden) en bron- en contactonderzoek. Op deze manier wordt circa 20% van
de tuberculosepatiënten (actief) gevonden.
In landen waar tuberculose vaak voorkomt wordt tegen de ziekte gevaccineerd.
In Nederland worden alleen kinderen gevaccineerd die jonger zijn dan 12 jaar en
van wie ten minste één ouder uit een land komt waar tuberculose vaak voorkomt.
Verder wordt vaccinatie van volwassenen bij reizen naar bepaalde landen
geadviseerd als de reisduur langer is dan 12 maanden.

Het onderzoeken van de verhouding tussen de omvang en de duur van (getrainde)
aangeboren immuniteit en de activatie van verworven immuniteit. Gebruik wordt
gemaakt van bloed samples van individuen, die recent geleden zijn blootgesteld
aan open en actieve long tuberculose patiënten (positieve smear 3,4, 5+), die
opgeroepen zijn voor een contactonderzoek door de locale GGD.

Contactonderzoek van proefpersonen, naar de uitbraak van tuberculose
besmettingen, na in contact te zijn geweest met een sputum positieve
longtuberculose patiënt.

De belasting voor de proefpersoon bestaat uit 3 maal een venapuntie (tijdstip
nul, 6 weken en bij 6 maanden), vingerprik (optioneel) en een korte vragenlijst
bij screening.