Training van immuunfuncties door middel van farmacotherapeutisch conditioneren in juveniele idiopatische artritis

Een toenemend aantal studies heeft aangetoond dat verwachtingen en aangeleerde
associaties invloed hebben op behandeluitkomsten in de medische en
psychologische praktijk, ook bekend als placebo-effecten. Recentelijk worden
deze placebo-effecten toegepast in medicatiebehandelingen om behandeluitkomsten
te optimaliseren, gebaseerd op de principes van farmacotherapeutisch
conditioneren. Farmacotherapeutische conditionering komt voort uit de klassieke
conditionering, waarin het herhaaldelijk aanbieden van een medicijn leidt tot
een aangeleerde associatie. Nadat de associatie is gelegd, kan het placebo een
aangeleerde respons uitlokken. Dit is gelijkend aan het bekende experiment van
Pavlov waarbij de hond speeksel aanmaakt door het horen van een bel, vanwege de
aangeleerde associatie met voedsel. Medicatiebehandelingen gebaseerd op
farmacotherapeutisch conditioneren maken gebruik van de principes van variabele
bekrachtiging (het variërend aanbieden van medicatiedoseringen) en hebben
bewezen tot goede therapeutisch effecten te leiden en voor een significante
vermindering in bijwerkingen te zorgen. Methotrexaat (MTX) is het meest
voorgeschreven medicijn in de behandeling voor reumatische ziektes bij
volwassenen en kinderen, maar de effectiviteit ervan wordt vaak belemmerd door
bijwerkingen. Vooral bij kinderen met Juveniele Idiopathische Artritis (JIA)
spelen deze bijwerkingen een grote rol en is de vraag om nieuwe
behandelstrategieën groot. Deze studie richt zich specifiek op deze
bijwerkingen door MTX aan te bieden in een variabel behandelschema.

Het doel van deze studie is om bijwerkingen te verminderen door middel van
farmacotherapeutisch conditioneren bij patiënten met JIA. Farmacotherapeutisch
conditioneren biedt de mogelijkheid om MTX doseringen af te wisselen met lagere
doseringen. Door het afwisselend doseren wordt gebruik gemaakt van de
leereffecten van het medicijn (conditioneren). Hierdoor zullen mogelijk minder
kinderen last hebben van bijwerkingen doordat lagere MTX doseringen gebruikt
kunnen worden voor de behandeling van JIA, zonder dat dit ten koste zal gaan
van de ziekteactiviteit. Een verlaging in bijwerkingen zal gemeten worden aan
de hand intolerantie percentages op basis van de Methotrexate Intolerance
Severity Score (MISS) van 6 of hoger.

Een multicenter, gerandomiseerde klinische trial wordt uitgevoerd met patiënten
met JIA, waarbij de huidige richtlijnen voor MTX worden gevolgd. De studie is
verdeeld in 3 perioden: 1. Baseline periode (maand 0-6): Na initiële screening
zullen patiënten die in aanmerking komen voor stabiele standaard
farmacologische behandeling starten met MTX (12,5 - 15 mg/m²/wk). 2.
Interventie periode (maand 7-15): Patiënten die de baseline periode hebben
doorlopen zonder significante protocol afwijkingen zoals beoordeeld door de
kinderreumatoloog en een goede respons op MTX behandeling laten zien (JADAS < 3
of op basis van de mening van de reumatoloog), zullen doorgaan naar de tweede
fase van dit onderzoek en worden gerandomiseerd naar 1 van 2 groepen. Beide
groepen zullen verschillende behandelschema*s volgen: Groep 1 * Controle groep:
Standaard behandeling MTX zoals in baseline periode wordt gecontinueerd. Groep
2 * Conditioneringsgroep: Variabel behandelschema van MTX, waarbij standaard
MTX doseringen afgewisseld zullen worden met subklinische doseringen (2,5 - 5
mg/wk, afhankelijk van lichaamsoppervlakte). De interventieperiode (9 maanden)
is gebaseerd op de meeste recente richtlijnen voor de behandelduur van MTX. 3.
Follow-up periode (maand 16-18): Er zal een end-of-study visit plaatsvinden en
worden gekeken naar (vroege) flare-ups en ervaren bijwerkingen.

De interventie bestaat uit farmacotherapeutisch conditionering (variabele behandelschema).

Deze studie opzet volgt de meest recente richtlijnen voor de behandeling van
JIA en wordt uitgevoerd tijdens reguliere ziekenhuis bezoeken van de patiënten
(vanaf de screening en daaropvolgend om de 3 maanden tot 18 maanden), waarbij
elke afspraak ongeveer een half uur duurt (10-20 minuten om de vragenlijst voor
dit onderzoek in te vullen). Bloedafname in het kader van dit onderzoek zal
gecombineerd plaatsvinden met de reguliere bloedafnames in het ziekenhuis,
zodat hier niet opnieuw voor geprikt hoeft te worden.