Head in the Game - een onderzoek naar de lange termijn effecten van professioneel voetbal op de structuur en functionaliteit van de hersenen

In de afgelopen jaren is de sportgerelateerde hersenschudding het onderwerp
geweest van tal van studies, consensusverklaringen, standpunten en
mediaberichten. De meest voorkomende acute symptomen van hersenschudding zijn
hoofdpijn en duizeligheid. Deze symptomen verdwijnen over het algemeen binnen
7-10 dagen. Bij 10-15% van de patiënten met een hersenschudding houden de
symptomen echter aan. Daarnaast suggereren de resultaten van verschillende case
studies en case series dat voetballers en andere professionele contactsporters
op de lange termijn een risico hebben op neurologische gezondheidsproblemen.
Denk hierbij aan neurodegeneratieve ziekten (zoals chronische traumatische
encefalopathie, Alzheimer's dementie of milde cognitieve stoornissen) en
affectieve stoornissen (depressie). De link tussen hersenschudding en
neurologische problemen is echter nog niet met zekerheid vastgesteld, mede
doordat gebruikte onderzoeksdesigns ongeschikt waren om de relatie vast te
kunnen stellen.

Even controversieel is het debat over de impact van herhaaldelijk (doelgericht)
koppen op neurocognitieve prestaties van voetballers. In een aantal studies
werden aanwijzingen gevonden dat herhaaldelijk koppen een negatieve invloed had
op aandacht en geheugen, terwijl dit in andere studies niet werd aangetoond. In
een recente systematische review kon het effect van herhaaldelijk koppen op
neurocognitieve problemen niet worden vastgesteld. Dit kwam door grote
methodologische problemen in de geïncludeerde studies. Op de korte-en
middellange termijn werd in verschillende studies een negatieve associatie
gevonden tussen neurocognitieve prestaties en het aantal opgelopen
hersenschuddingen. Verscheidene daaropvolgende studies bij actieve voetballers
vonden, daarentegen, tegenstrijdige resultaten. Een onderzoek bij voetbalsters
op universiteitsniveau (VS) liet zien dat cognitieve verwerkingssnelheid het
meest wordt aangetast bij een hersenschudding. En dat de verwerkingssnelheid 6
maanden na de hersenschudding nog steeds was aangedaan. Wederom werden deze
bevindingen niet gevonden in een prospectieve, 5 jaar durende studie onder
professionele voetballers. Binnen deze groep werden geen neurologische, en
neuropsychologische veranderingen gevonden.

Tot op heden hebben slechts vier studies de langdurige neurocognitieve
veranderingen in gepensioneerde voetballers geëvalueerd. Geen van deze studies
werd uitgevoerd bij vrouwelijke voetbalsters. In het meest recente onderzoek
werden 92 voormalige professionele voetballers gescreend op milde cognitieve
beperkingen of dementie. De resultaten wezen uit dat het risico op een
neurologische aandoening vergelijkbaar was met die van de algemene bevolking.
In een ander onderzoek bij een beperkt aantal oud professioneel voetballers
werd weldegelijk een relatie gelegd tussen herhaaldelijk koppen en zowel
neuro-inflammatie als corticale verdunning. Dit zijn beide symptomen die vooraf
kunnen gaan aan langdurige neurocognitieve veranderingen. Daarom is het doel
van deze studie om (a) neurocognitieve prestaties en (b) structurele /
functionele abnormaliteiten in hersennetwerken vast te stellen in voormalige
profvoetbalsters. Deze resultaten zullen worden vergeleken met de resultaten
van een controle groep die bestaat uit voormalige topsportsters uit
niet-contact sporten.

Primaire doel: Het doel van het voorgestelde project is het beoordelen van (a)
neurocognitieve prestaties en (b) structuur en functie van hersenennetwerken
bij gepensioneerde professionele voetbalsters in vergelijking met een
bijpassende controlegroep van gepensioneerde vrouwelijke topsportsters uit
niet-contacten sporten. Daarnaast zullen we verkennende analyses doen om de
correlaties tussen neurocognitieve prestaties en potentiele abnormaliteiten in
de hersennetwerken vast te stellen. Onze primaire onderzoeksvragen zijn:

(1) Is er een verschil tussen gepensioneerde niet-contact topsportsters en
gepensioneerde profvoetbalsters in (a) neurocognitieve prestaties en / of (b)
structuur / functie van hersennetwerken?
(2) Is er een verschil tussen gepensioneerde niet-contact topsportsters en
gepensioneerde profvoetbalsters die een hersenschudding rapporteren in (a)
neurocognitieve prestaties en / of (b) structuur / functie van hersenetwerken?
(3) Is er een verschil tussen gepensioneerde niet-contact topsportsters en
gepensioneerde profvoetbalsters die regelmatig een bal kopten tijdens hun
voetbal carrière in (a) neurocognitieve prestaties en / of (b) structuur /
functie van hersenetwerken?
(4) Wat is het individuele en cumulatieve effect van (1) een eerdere
hersenschudding en (2) frequente blootstelling aan koppen op (a)
neurocognitieve prestaties en (b) structuur / functie van hersennetwerken bij
gepensioneerde profvoetbalsters?
(5) Zijn er correlaties tussen neurocognitieve prestaties en potentiële
abnormaliteiten in de structuur of functie van hersenetwerken?

Secondaire doelen: Als de gegevens het toelaten, zullen we het effect evalueren
van een leven als profvoetbalster, een geschiedenis van hersenschuddingen en
hoge blootstelling aan koppen op de prevalentie van neurologische en
geestelijke gezondheidsproblemen en kwaliteit van leven. Specifieke secundaire
onderzoeksvragen zijn:
(6) Is er een verschil tussen gepensioneerde niet-contact topsportsters en
gepensioneerde profvoetbalsters in (a) de prevalentie van mentale /
neurologische gezondheidsproblemen en / of (B) kwaliteit van leven?
(7) Is er een verschil tussen gepensioneerde niet-contact topsportsters en
gepensioneerde profvoetbalsters die een hersenschudding rapporteren tijdens hun
carrière in (a) de prevalentie van mentale / neurologische gezondheidsproblemen
en / of (b) kwaliteit van leven?
(8) Is er een verschil tussen gepensioneerde niet-contact topsportsters en
gepensioneerde profvoetbalsters die regelmatig zijn bloot gesteld aan koppen in
(a) de prevalentie van mentale / neurologische gezondheidsproblemen en / of (b)
kwaliteit van leven?

De onderzoeksopzet is een case-control studie. Een van de belangrijkste
tekortkomingen in eerdere case-control studies over dit onderwerp is het
opnemen van onvoldoende controle cases. De controle cases bestaan uit voormalig
topsportsters. Dit om het effect van het beoefenen van topsport in beide
groepen gelijk te houden. Er zal gebruik worden gemaakt van een mix van
neurocognitieve testen en MRI technieken. Hierdoor kunnen we evalueren of
afwijkingen gevonden op een MRI scan ook klinisch relevant zijn. De combinatie
van neurocognitieve testen en MRI zorgt ervoor dat de validiteit en
betrouwbaarheid van de studie resultaten wordt vergroot.

Aan dit onderzoek zijn geen risico's verbonden. In verband met de kleine ruimte
is tet is mogelijk dat proefpersonen het oncomfortabel voelen in het MRI
apparaat. Proefpersonen die contra-indicaties hebben voor een MRI scan zullen
niet worden geïncludeerd in het onderzoek. Tenslotte kunnen de cognitieve
testjes vermoeiend zijn.